کودکان پس از جراحی دچار درد شده («درد پس از جراحی») و طبق کارآزمایی‌هایی که اخیرا منتشر شدند، مدیریت این درد یک نگرانی عمده است. ترکیبی از داروها ممکن است بهترین راه برای درمان درد پس از جراحی باشند، به عنوان مثال داروهایی به نام «اوپیوئیدها» (opioid)، مانند مورفین و کدئین. با این حال، نگرانی‌هایی در مورد عوارض جانبی شدید (عوارض جانبی) هنگام استفاده از اوپیوئیدها وجود دارد. ترامادول (tramadol) یک اوپیوئید ضعیف است که در سراسر جهان برای درمان کودکان مبتلا به درد حاد یا مزمن متوسط تا شدید استفاده می‌شود. می‌توان این دارو را پیش از جراحی به کودکان داد تا به کاهش درد پس از جراحی کمک کند. اعتقاد بر این است که تجویز ترامادول ممکن است با خطر کمتری برای افسردگی تنفسی یا همودینامیک همراه باشد، بنابراین ممکن است داروی آنالژزیک ایده‌آلی برای کودکان در دوره حول‌وحوش زمان انجام جراحی باشد. مرور سیستماتیک ما اثربخشی و عوارض جانبی تجویز ترامادول را در مقایسه با دارونما (placebo) یا دیگر اوپیوئیدها ارزیابی کرد. در جولای 2014، تعداد 20 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده کوچک را شامل 1170 بیمار پیدا کردیم. این کارآزمایی‌های کوچک داده‌های محدودی داشتند، اما ترامادول ممکن است بهتر از دارونما باشد. در پنج کارآزمایی، بیشتر کودکان پیش‌دبستانی که تحت جراحی خفیف (به عنوان مثال تونسیلکتومی (tonsillectomy)) قرار گرفتند، پیش از شروع جراحی با ترامادول یا دارونما درمان شدند. کودکان هنگام تجویز ترامادول به داروهای نجات کمتری در بخش مراقبت‌های پس از جراحی نیاز داشتند که نشان‌دهنده آنالژزی بهتر با ترامادول است. به دلیل حجم کم داده‌های قابل استفاده، شواهد متمرکز بر مقایسه ترامادول با دیگر اوپیوئیدها (به عنوان مثال مورفین (morphine)، نالبوفین (nalbuphine)، پتیدین (pethidine)، فنتانیل (fentanyl)) در حال حاضر نامشخص است. عوارض جانبی عموما در کارآزمایی‌ها ضعیف گزارش شدند، به طوری که عوارض جانبی ناشی از تجویز ترامادول واضح نبود.
سطح کیفیت کلی شواهد در مورد استفاده از ترامادول برای درمان درد پس از جراحی در کودکان در حال حاضر پائین یا بسیار پائین است و به دلیل مطالعات کوچک و مشکلات روش‌شناسی (methodology) (مقیاس‌های درد معتبر و غیر-معتبر متفاوت با محرک‌های متفاوت درد، محاسبات حجم نمونه ازدست‌رفته و آنالیز قصد درمان (intention-to-treat) ازدست‌رفته) باید با احتیاط تفسیر شود. با این وجود، نشان دادیم که تجویز ترامادول ممکن است در مقایسه با دارونما، آنالژزی مناسبی را ارائه دهد؛ این بر اساس نتایجی است که نشان‌دهنده کاهش نیاز به آنالژزی نجات در کودکان تحت درمان با ترامادول در مقایسه با دارونما است. در مقابل، شواهد مربوط به مقایسه با سایر اوپیوئیدها (برای مثال مورفین) نامطمئن بود. عوارض جانبی فقط به‌طور ضعیفی گزارش شدند، بنابراین آنالیز دقیق خطر-مزیت امکان‌پذیر نبود.
با توجه به توصیه‌های فعلی، اعتقاد بر این است که رویکرد چند-وجهی، استاندارد طلایی برای درمان درد پس از جراحی در کودکان است. با این حال، چندین بررسی در سال‌های اخیر نشان دادند که درد پس از جراحی در کودکان هنوز یک مشکل جدی است، عمدتا به این دلیل که از مصرف اوپیوئیدها (opioid) اجتناب می‌شود. یکی از دلایل آن، ترس از بروز عوارض جانبی شدید پس از تجویز اوپیوئید است. ترامادول (tramadol) یک آگونیست ضعیف مو-اوپیوئید (mu-opioid) است و بازجذب نورآدرنالین و سروتونین (5HT) را مهار می‌کند. ترامادول به دلیل پنجره درمانی (therapeutic window) نسبتا گسترده و تاثیر سقفی (ceiling effect) با خطر کمتر بروز عوارض جانبی شدید (مثلا افسردگی تنفسی)، یک اوپیوئید پرمصرف در کودکان است. با این حال، اثربخشی دقیق و وقوع عوارض جانبی پس از ترامادول (در مقایسه با دارونما (placebo) یا دیگر اوپیوئیدها) برای درمان درد پس از جراحی در کودکان و نوجوانان در حال حاضر مشخص نیست.
ارزیابی اثربخشی و پروفایل عوارض جانبی ترامادول برای تسکین درد پس از جراحی در کودکان و نوجوانان تحت پروسیجرهای مختلف جراحی.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library )؛ 2014، شماره 6)؛ MEDLINE از طریق PubMed (ژانویه 1966 تا جولای 2014) و EMBASE از طریق Ovid (ژانویه 1947 تا جولای 2014). هیچ محدودیتی را در مورد زبان یا تاریخ انتشار مقاله اعمال نکردیم. فهرست منابع همه کارآزمایی‌های وارد شده به دنبال یافتن مطالعات بیشتر بررسی شدند.
همه کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled clinical trials; RCTs) وارد شدند که به بررسی تجویز ترامادول حول‌وحوش زمان انجام جراحی در مقایسه با دارونما یا دیگر اوپیوئیدها برای درمان درد پس از جراحی در کودکان و نوجوانان پرداختند.
سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم واجد شرایط بودن مطالعه را بررسی کردند، داده‌ها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) کارآزمایی‌های وارد شده را ارزیابی کردند.
بیست کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده شامل 1170 بیمار در این مرور سیستماتیک وارد شدند. خطر کلی سوگیری در کارآزمایی‌های وارد شده نامشخص ارزیابی شد، زیرا پنهان‌سازی فرآیندهای تخصیص و کورسازی ارزیاب‌های پیامد به‌طور ضعیفی توصیف شدند. به دلیل گزارش متناقض پیامد، داده‌های حاصل از 17 کارآزمایی وارد شده فقط برای برخی از نقاط پایانی (endpoint) قابل تجمیع است. هشت کارآزمایی مصرف ترامادول را با دارونما مقایسه کرده و پنج کارآزمایی نشان دادند که نیاز به آنالژزی نجات در بخش مراقبت پس از جراحی (postoperative care unit; PACU) در کودکان دریافت‌کننده ترامادول کاهش یافت (RR: 0.40؛ 95% CI؛ 0.20 تا 0.78؛ شواهد با کیفیت پائین). فقط یک کارآزمایی تعداد بیماران مبتلا به درد متوسط تا شدید را بررسی کرد، اما از مقیاس غیر-معتبر درد استفاده شد (شواهد با کیفیت بسیار پائین). چهار کارآزمایی تجویز مورفین را با تجویز ترامادول مقایسه کردند. شواهد بارزی مبنی بر تفاوت در نیاز به آنالژزی نجات در PACU (RR: 1.25؛ 95% CI؛ 0.83 تا 1.89؛ شواهد با کیفیت پائین) با ترامادول در مقایسه با مورفین وجود نداشت. هیچ کارآزمایی نتوانست برای پیامد «تعداد بیماران با درد متوسط تا شدید» تجمیع شود. سه کارآزمایی برای مقایسه ترامادول با نالبوفین (nalbuphine) گنجانده شد. هیچ شواهد بارزی حاکی از نیاز به آنالژزی نجات در PACU وجود نداشت (RR: 0.63؛ 95% CI؛ 0.16 تا 2.45؛ شواهد با کیفیت پائین). فقط یک کارآزمایی تعداد بیماران مبتلا به درد متوسط تا شدید را بررسی کرد، اما از مقیاس غیر-معتبر درد استفاده شد (شواهد با کیفیت بسیار پائین). دو مورد از شش کارآزمایی وارد شده، که پتیدین (pethidine) را با ترامادول مقایسه کردند، تعداد کودکانی را گزارش کردند که نیاز به آنالژزی نجات در PACU داشتند، اما شواهد بارزی را ارائه ندادند (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.43 تا 2.02؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). دو کارآزمایی تعداد بیماران با درد متوسط تا شدید را گزارش کرده و RR کمتری را در بیماران تحت درمان با ترامادول نشان دادند (RR: 0.64؛ 95% CI؛ 0.36 تا 1.16؛ شواهد با کیفیت پائین). فقط یک کارآزمایی گنجانده شد که ترامادول را با فنتانیل (fentanyl) مقایسه کرد و تعداد بیمارانی را گزارش کرد که نیاز به آنالژزی نجات داشتند (شواهد با کیفیت بسیار پائین). در کل، عوارض جانبی به صورت ضعیفی گزارش شدند. بیشتر داده‌ها برای مقایسه با دارونما با تمرکز بر RR برای تهوع و استفراغ پس از جراحی (postoperative nausea and vomiting; PONV) در بخش مراقبت‌های پس از جراحی و 24 ساعت پس از جراحی قابل تجمیع بودند. کودکان تحت درمان با ترامادول، در مقایسه با دارونما، شواهد بارزی را حاکی از مزیت برای PONV در بخش مراقبت‌های پس از جراحی (RR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.28 تا 2.52؛ شواهد با کیفیت متوسط) و 24 ساعت پس از جراحی (RR: 0.78؛ 95% CI؛ 0.54 تا 1.12؛ شواهد با کیفیت متوسط) نشان ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.