نقش مصرف مکمل کوآنزیم Q10 در پیشگیری اولیه از ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی

بیماری قلبی‌عروقی (cardiovascular disease; CVD) نتیجه عوارض قلب و عروق خونی است و یک بار (burden) بر دوش خدمات مراقبت سلامت در سراسر جهان محسوب می‌شود. با این حال، تصور می‌شود که با تغییر در تعدادی از عوامل خطر قابل اصلاح مانند رژیم غذایی می‌توان خطر بروز CVD را کاهش داد. استفاده از مکمل‌های غذایی برای پیشگیری از CVD توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. یکی از این مکمل‌ها کوآنزیم Q10 (یا CoQ10) است که نوعی آنتی‌اکسیدان به حساب می‌آید. کمبود CoQ10 با CVD مرتبط است. بنابراین این مرور اثربخشی مکمل CoQ10 را برای پیشگیری از بروز CVD ارزیابی کرد. کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که شامل استفاده از CoQ10 به عنوان یک مکمل واحد در بزرگسالان سالم یا افراد در معرض خطر بالای ابتلا به CVD (اما بدون تشخیص CVD) بوده و به اندازه‌گیری رویدادهای قلبی‌عروقی یا عوامل خطر ماژور CVD، مانند فشار خون و سطوح لیپید، پرداختند. شش کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده کامل شده را، با مجموع 218 شرکت‏‌کننده تصادفی‌سازی شده، یافتیم. همه آنها روی شرکت‌کنندگان در معرض خطر بالای CVD انجام شدند. دو کارآزمایی مکمل CoQ10 را به‌تنهایی و چهار کارآزمایی مکمل CoQ10 را در بیماران تحت درمان با استاتین (statin) بررسی کردند. کارآزمایی‌ها کوچک و کوتاه-مدت بودند، هیچ یک رویدادهای قلبی‌عروقی یا عوارض جانبی را اندازه‌گیری نکردند، و دو مورد از شش کارآزمایی را در معرض خطر بالای سوگیری (bias) در نظر گرفتیم. کارآزمایی‌های کوچک بسیار کمی به آنالیزها کمک کردند و در حال حاضر نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد. هم‌چنین پنج کارآزمایی در حال انجام را شناسایی کردیم و نتایج حاصل از این کارآزمایی‌ها در زمان مناسب به پایه شواهد افزوده خواهند شد. برای تعیین تاثیر CoQ10 بر حوادث قلبی‌عروقی، انجام کارآزمایی‌های بیشتر و طولانی‌-مدت‌تر لازم است.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

مطالعات بسیار کمی برای بررسی CoQ10 در پیشگیری اولیه از CVD انجام شده است. نتایج حاصل از مطالعات در حال انجام، به شواهد پایه افزوده خواهند شد. با توجه به تعداد اندک کارآزمایی‌های ضعیف که در آنالیزها نقش دارند، نتایج ارائه‌شده باید با احتیاط مورد بررسی قرار گیرند و برای تعیین تاثیرات آن بر رویدادهای قلبی‌عروقی، انجام کارآزمایی‌هایی با کیفیت بالا و با دوره پیگیری طولانی‌-مدت‌تر مورد نیاز است.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

بیماری قلبی‌عروقی (cardiovascular disease; CVD) هنوز هم عامل شماره یک مرگ‌ومیر و ناتوانی در سراسر جهان بوده و مداخلات سلامت عمومی بر عوامل خطر قابل اصلاح، مانند رژیم غذایی، متمرکز است. کوآنزیم Q10 (یا Coenzyme Q10; CoQ10) یک آنتی‌اکسیدان است که به‌طور طبیعی توسط بدن سنتز شده و هم‌چنین می‌تواند به عنوان یک مکمل غذایی مصرف شود. مطالعات نشان داده‌اند که کمبود CoQ10 با بیماری‌های قلبی‌عروقی مرتبط است.

اهداف: 

تعیین تاثیرات مصرف مکمل کوآنزیم Q10 به عنوان یک عنصر واحد برای پیشگیری اولیه از ابتلا به CVD.

روش‌های جست‌وجو: 

پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 11؛ 2013)؛ MEDLINE (Ovid؛ 1946 تا هفته 3 نوامبر 2013)؛ EMBASE؛ (Ovid؛ 1947 تا 27 نوامبر 2013)؛ و منابع مرتبط دیگر را تا 2 دسامبر 2013 جست‌وجو کردیم. محدودیت‌هایی را برای زبان نگارش مقاله اعمال نکردیم.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که حداقل سه ماه طول کشیده و شامل بزرگسالان سالم یا افرادی بودند که در معرض خطر بالای ابتلا به CVD قرار داشتند اما مبتلا به آن نبودند. کارآزمایی‌ها مکمل CoQ10 را به‌تنهایی به عنوان یک مکمل واحد مورد بررسی قرار دادند. گروه مقایسه عبارت بودند از عدم-مداخله یا دارونما (placebo). پیامدهای مطلوب عبارت بودند از حوادث CVD بالینی و عوامل خطر ماژور CVD، عوارض جانبی و هزینه‌ها. به منظور اجتناب از مخدوش‌شدگی، هر کارآزمایی را که شامل مداخلات چند-عاملی سبک زندگی بودند، کنار گذاشتیم.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

دو نویسنده به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای گنجاندن انتخاب کردند، داده‌ها را خلاصه کرده و خطر سوگیری (bias) را مورد ارزیابی قرار دادند. در صورت لزوم برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان تماس گرفتیم.

نتایج اصلی: 

شش RCT را با مجموع 218 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده شناسایی کردیم، یک کارآزمایی در انتظار طبقه‌بندی و پنج کارآزمایی در حال انجام هستند. همه کارآزمایی‌ها با حضور شرکت‌کنندگان در معرض خطر بالای ابتلا به CVD انجام شدند، دو کارآزمایی مکمل CoQ10 را به‌تنهایی و چهار کارآزمایی مکمل CoQ10 را در بیماران تحت درمان با استاتین (statin) بررسی کردند؛ ما اینها را به صورت جداگانه آنالیز کردیم. هر شش کارآزمایی در مقیاس کوچک بودند و بین 20 تا 52 شرکت‌کننده را به کار گرفتند؛ یک کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری برای داده‌های ناقص پیامد و یک کارآزمایی برای گزارش‌دهی انتخابی بود؛ همه مطالعات از لحاظ روش تخصیص و بنابراین برای سوگیری انتخاب دارای خطر نامشخص بودند. دوز CoQ10 بین 100 میلی‌گرم/روز تا 200 میلی‌گرم/روز متغیر بوده و طول دوره مداخلات حدود سه ماه مشابه بود.

در هیچ مطالعه‌ای، مورتالیتی یا حوادث قلبی‌عروقی غیر-کشنده گزارش نشدند. هیچ کدام از مطالعات وارد شده داده‌های مربوط به عوارض جانبی را ارائه نکردند.

دو کارآزمایی تاثیر CoQ10 را بر فشار خون بررسی کردند. به دلیل ناهمگونی قابل‌توجه، متاآنالیز را برای فشار خون سیستولیک انجام ندادیم. در یک کارآزمایی، مکمل CoQ10 تاثیری بر فشار خون سیستولیک نداشت (تفاوت میانگین (MD): 1.90- میلی‌متر جیوه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 13.17- تا 9.37؛ 51 بیمار تصادفی‌سازی شدند). در کارآزمایی دیگر کاهشی در فشار خون سیستولیک دیده شد که از اهمیت آماری برخوردار بود (MD؛ 15.00- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 19.06- تا 10.94-؛ 20 بیمار تصادفی‌سازی شدند). برای فشار خون دیاستولیک، متاآنالیز اثرات-تصادفی را انجام دادیم، زمانی که این دو کارآزمایی کوچک با هم تجمیع شدند، هیچ شواهدی را مبنی بر تاثیر مکمل CoQ10 نشان ندادند (MD؛ 1.62- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 5.2- تا 1.96).

یک کارآزمایی (51 بیمار تصادفی‌سازی شدند) به بررسی تاثیر CoQ10 بر سطوح لیپید سرم پرداخت. این کارآزمایی شواهدی را مبنی بر تاثیر مکمل CoQ10 بر کلسترول تام (MD؛ 0.30 میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.10- تا 0.70)، کلسترول-لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) (MD؛ 0.02 میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.13- تا 0.17) یا تری‌گلیسیرید (MD؛ 0.05 میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.42- تا 0.52) نشان نداد.

از چهار کارآزمایی که مکمل CoQ10 را در بیماران تحت درمان با استاتین بررسی کردند، سه مورد از آنها نشان دادند که تجویز همزمان CoQ10 تاثیر قابل‌توجهی بر سطوح لیپید یا فشار خون سیستولیک بین دو گروه ندارد. کارآزمایی چهارم افزایش قابل‌توجهی را در تغییر کلسترول تام و کلسترول-لیپوپروتئین با چگالی پائین (LDL) طی سه ماه در چهار بازوی کارآزمایی (α-توکوفرول؛ CoQ10؛ CoQ10 به اضافه α-توکوفرول؛ و دارونما (placebo)) نشان داد، با این حال روشی که در آن داده‌ها ارائه شد به این معنی بود که نتوانستیم تعیین کنیم که تفاوت معنی‌داری بین بازوهای فقط CoQ10 و دارونما وجود داشت یا خیر. در مقابل، تفاوت معنی‌داری در تغییر سطح کلسترول-HDL و تری‌گلیسیرید پس از سه ماه بین چهار بازوی کارآزمایی دیده نشد.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information