کنسانتره کمپلکس پروترومبین (PCC)، دارویی است حاوی منبعی از پروتئین‌های دخیل در فرآیند لخته شدن خون انسان. در بیمارانی که آنتاگونیست‌های ویتامین K (داروی رقیق‌کننده خون) مصرف می‌کنند، سطوح خونی این پروتئین‌های مهم لخته‌کننده خون پائین است. بنابراین، این بیماران در معرض افزایش خطر خونریزی خودبه‌خودی و ناشی از تروما قرار دارند. همچنین، هنگامی که این بیماران دچار یک رویداد خونریزی می‌شوند، منجر به از دست دادن تدریجی این پروتئین‌های مهم لخته‌کننده در خون می‌شود. این فرآیند باعث ایجاد یک دور باطل ده و در نتیجه خطر بیماری و مرگ‌ومیر را افزایش می‌دهد.
در این مرور سیستماتیک کاکرین، مزایا و مضرات کنسانتره کمپلکس پروترومبین را در بیماران دچار خونریزی و بدون خونریزی تحت درمان با آنتاگونیست ویتامین K که تحت مداخله جراحی حاد هستند، ارزیابی کردیم. بانک‌های اطلاعاتی را تا 1 می 2013 جست‌وجو کردیم. چهار کارآزمایی تصادفی‌سازی‌شده (453 شرکت‌کننده) را شناسایی کردیم که شامل جراحی مغز و اعصاب و قلب، همچنین درمان دارویی معکوس مسمومیت با ویتامین K میان شرکت‌کنندگان بودند. شش کارآزمایی در حال انجام را یافتیم، اما نتوانستیم داده‌ای را از آن‌ها بازیابی کنیم. این جست‌وجو را در اکتبر 2014 دوباره اجرا کرده و هیچ مطالعه جدیدی را نیافتیم. این مطالعه را به فهرست «مطالعات در انتظار طبقه‌بندی» اضافه کردیم، و این مطالعه را در یافته‌های رسمی مرور در زمان به‌روزرسانی مرور لحاظ خواهیم کرد.
ما نتوانستیم تاثیرات مفید کنسانتره کمپلکس پروترومبین را بر مرگ‌ومیر شناسایی کنیم. در پیامدهای از پیش تعریف شده، کاهش حجم پلاسمای منجمد تازه تزریق‌شده برای معکوس کردن درمان آنتاگونیست ویتامین K نمایان شد. ما نتوانستیم تفاوت‌های آماری را در کاهش اتلاف خون، آسیب یا تعداد عوارض جانبی در گروه تحت درمان با PCC شناسایی کنیم. با این حال، همه کارآزمایی‌ها کیفیت پائینی داشته و کوچک بودند و همه با سطح بالایی از ناهمگونی مشخص شدند. بنابراین، شواهد در حمایت از PCC در خون‌ریزی‌های تحت درمان با آنتاگونیست ویتامین K و بیماران بدون خونریزی که مداخله حاد جراحی دریافت کردند، ضعیف باقی ماند.
در چهار RCT وارد شده، به نظر نمی‌رسد استفاده از کنسانتره کمپلکس پروترومبین مورتالیتی یا نیاز به انتقال خون را کاهش دهد، اما امکان معکوس کردن اختلال انعقادی ناشی از ویتامین K را بدون نیاز به انتقال پلاسمای منجمد تازه، نشان می‌دهد. همه کارآزمایی‌های وارد شده، دارای خطر بالای سوگیری بوده و برای تشخیص مورتالیتی، مزایا یا مضرات، قدرت کمی دارند. ناهمگونی بالینی و آماری زیاد بوده و تعاریف پیامدهای بالینی مهم مانند عوارض جانبی، میان کارآزمایی‌ها، بسیار متفاوت است. در حال حاضر، فقط شواهد مشاهده‌ای ضعیف از استفاده از PCC در بیماران دچار خونریزی و بدون خونریزی که تحت درمان با آنتاگونیست ویتامین K قرار دارند، پشتیبانی می‌کنند، و مرور سیستماتیک کنونی از RCTها، از استفاده روتین از PCC نسبت به FFP پشتیبانی نمی‌کند. انجام پژوهش‌های با کیفیت بالای بیشتری مورد نیاز است.
درمان با آنتاگونیست‌های ویتامین K، با افزایش موربیدیتی و مورتالیتی همراه است. درمان معکوس با کنسانتره کمپلکس پروترومبین (prothrombin complex concentrate; PCC)، به‌طور فزاینده‌ای مورد استفاده قرار داشته و در درمان بیماران مبتلا به عوارض خونریزی که تحت مداخلات جراحی قرار می‌گیرند و همچنین بیمارانی که در معرض خطر بالای خونریزی هستند، توصیه می‌شود. شواهد مرتبط با اندیکاسیون، دوزاژ، اثربخشی و بی‌خطری (safety) استفاده از آن‌ها وجود ندارد.
مزایا و مضرات PCC را در مقایسه با پلاسمای منجمد تازه (fresh frozen plasma; FFP) در شرایط حاد غیر-جراحی و جراحی، روی بیماران دچار خونریزی و بدون خونریزی تحت درمان با آنتاگونیست ویتامین K، ارزیابی کردیم. پیامدهای مختلف و زیر-گروه‌های از پیش تعریف‌شده را بررسی کرده و آنالیز حساسیت (sensitivity) را انجام دادیم. خطرات سوگیری (bias) را بررسی کرده و تجزیه‌وتحلیل‌های مرحلهای کارآزمایی (Trial Sequential Analyses; TSA) را برای بررسی سطح شواهد به کار بردیم، و جدول «خطر سوگیری» را برای آزمایش کیفیت شواهد آماده کردیم.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را از زمان آغاز به کار تا 1 می 2013 جست‌وجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid SP)؛ EMBASE (Ovid SP)؛ Web of Science؛ منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS) (از طریق BIREME)؛ بانک اطلاعاتی متون علمی بیومدیکال چین؛ گوگل پیشرفته و Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL). یک استراتژی جست‌وجوی سیستماتیک و حساس را برای شناسایی کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده مرتبط اعمال کردیم و هیچ محدودیتی برای زبان نگارش یا تاریخ انتشار مقاله لحاظ نشد. استراتژی خود را در جست‌وجوی MEDLINE برای جست‌وجو در دیگر بانک‌های اطلاعاتی تطبیق دادیم. جست‌وجو را در اکتبر 2014 دوباره اجرا کرده و یک مطالعه بالقوه جدید جذاب را یافتیم. این مطالعه را به فهرست «مطالعات در انتظار طبقه‌بندی» اضافه کردیم، و این مطالعه را در یافته‌های رسمی مرور در زمان به‌روزرسانی مرور لحاظ خواهیم کرد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را بدون در نظر گرفتن وضعیت انتشار، تاریخ نشر، وضعیت کورسازی، پیامدهای منتشر شده یا زبان نگارش، وارد مرور کردیم. با محققان و نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم تا اطلاعات مرتبط را درخواست کنیم.
سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را خلاصه کرده و اختلاف‌نظرها را با بحث حل کردند. معیارهای پیامد اولیه، «مورتالیتی کلی در طولانی‌ترین زمان پیگیری» و «مورتالیتی کلی 28-روز» بودند. به منظور ارزیابی تاثیرات PCC در بزرگسالان از نظر پیامدهای بالینی و فیزیولوژیک مختلف، آنالیزهای زیر-گروه را انجام دادیم. برآوردهای تجمعی را از تاثیرات مداخله‌ها بر پیامدهای دو-حالتی (dichotomous outcome) به صورت خطرات نسبی (RRs) و بر پیامدهای پیوسته (continuous outcome) در قالب تفاوت‌های میانگین (MD)، با 95% فاصله اطمینان (CIs) ارائه دادیم. خطر سوگیری را از طریق ارزیابی اجزای روش‌شناسی کارآزمایی، و خطر خطای تصادفی را از طریق TSA ارزیابی کردیم.
چهار RCT را با مجموع 453 شرکت‌کننده وارد و مشخص کردیم که هیچ‌یک از این کارآزمایی‌ها به‌طور کلی خطر پائین سوگیری نداشتند. شش کارآزمایی در حال انجام را یافتیم که نتوانستیم داده‌های بیشتری را از آن‌ها بازیابی کنیم. سه کارآزمایی، داده‌هایی را در مورد مورتالیتی ارائه دادند. متاآنالیز هیچ تاثیر آماری را بر مورتالیتی کلی نشان نداد (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.37 تا 2.33؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). ما نتوانستیم استفاده از PCC را با تعداد عوارض احتمالا مرتبط با مداخله مرتبط کنیم (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.78 تا 1.09؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). فقدان داده‌های مرتبط با ترانسفیوژن و وجود تفاوت‌های آشکار در طراحی مطالعه، نویسندگان مرور را از یافتن تاثیر مفید PCC بر کاهش حجم پلاسمای منجمد تازه (FFP) تزریق‌شده در معکوس کردن تاثیر درمان آنتاگونیست ویتامین K، باز داشت. به نظر نمی‌رسد تعداد موارد جدید ترانسفیوژن گلبول‌های قرمز (RBC) با استفاده از PCC مرتبط باشد (RR: 1.08؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.43؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). با این حال، مطالعات وارد شده امکان معکوس کردن اختلال انعقادی ناشی از ویتامین K را به صورت برابر با استفاده از PCC بدون نیاز به انتقال FFP نشان می‌دهند. هیچ تاثیری از مداخله بر دیگر پیامدهای از پیش تعریف شده مشاهده نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.