سوال مطالعه مروری
چه شواهدی وجود دارد که کلوزاپین میتواند برای بزرگسالان مبتلا به ناتوانیهای ذهنی که روانپریشی دارند، مفید باشد؟
پیشینه
افراد مبتلا به ناتوانی ذهنی، در آزمونهای هوش نمره پائینی را به دست میآورند. آنها در زمینههایی مانند مراقبت از خود، روابط اجتماعی، کار، تحصیل و مقابله با چالشهای زندگی روزمره، مشکل دارند. برای تشخیص ناتوانی ذهنی، از آزمونهایی استفاده میکنیم که در آن عملکرد یک فرد را در انجام کارهای خاص با افراد همسن و سال خود مقایسه میکنیم. افراد با ناتوانیهای ذهنی، قادر به پردازش اطلاعات به کارآمدی افراد بدون ناتوانی ذهنی نیستند. بسته به شدت بیماریشان، آنها به درجات مختلفی از حمایت نیاز دارند تا بتوانند با خواستهها و انتظارات زندگی کنار بیایند. کسانی که دارای ناتوانی ذهنی خفیف هستند، میتوانند با برخی حمایتهای کمکی، امور خود را مدیریت کنند. کسانی که مبتلا به ناتوانی ذهنی شدید هستند، در اکثر اوقات قادر به زندگی مستقل نیستند و نیاز به حمایت روزانه دارند.
روانپریشی، نوعی اختلال ذهنی است که در آن افراد صداهایی را میشنوند که منبع بیرونی صداها وجود ندارد و باورهای بیپایهای به نام هذیان دارند. روانپریشی بر رفتار، روابط، عملکرد در محل کار و دیگر حوزههای زندگی روزمره آنان تاثیرگذار است. روانپریشی در افراد مبتلا به ناتوانی ذهنی، سه برابر شایعتر از افراد بدون ناتوانی ذهنی است. روانپریشی با گروهی از داروها به نام آنتی-سایکوتیکها درمان میشود. این داروها میتوانند در افراد مختلف تاثیرات دلخواه و ناخواسته (یعنی عوارض جانبی) متفاوتی بر جای بگذارند. زمانی که حداقل دو داروی آنتی-سایکوتیک در درمان نشانههای روانپریشی موثر نباشند، به عنوان روانپریشی مقاوم به درمان شناخته میشود. تجویز کلوزاپین در روانپریشی مقاوم به درمان توصیه میشود.
افرادی که دچار ناتوانی ذهنی بوده و همچنین از روانپریشی رنج میبرند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به روانپریشی مقاوم به درمان قرار دارند. ما بهطور سیستماتیک تمام شواهد موجود را مرور کردیم که تاثیرات کلوزاپین را در افراد مبتلا به ناتوانیهای ذهنی و روانپریشی بررسی کردند.
ویژگیهای مطالعه
شواهد تا 15 دسامبر 2014 بهروز است. اگرچه گزارشهایی در مورد مطالعاتی وجود داشت که فقط شامل یک فرد یا گروههایی با تعداد اندک افراد بودند، هیچ کارآزماییای را پیدا نکردیم که گروههایی از افراد مبتلا به ناتوانیهای ذهنی و روانپریشی را که کلوزاپین مصرف میکردند، با دیگر گروهها مقایسه کنند که داروهای دیگری را مصرف کردند یا با افراد بدون دریافت هیچ دارویی مقایسه کرده باشند.
نتایج کلیدی
پژوهش کنونی، هیچ شواهدی را برای حمایت از تجویز کلوزاپین در بزرگسالان مبتلا به ناتوانیهای ذهنی و روانپریشی ارائه نمیدهد. پزشکانی که با این افراد کار میکنند، اغلب برای تجویز کلوزاپین به شواهدی از جمعیت عمومی (یعنی افرادی که هیچ ناتوانی ذهنی ندارند) تکیه دارند. در این زمینه، نیاز فوری به انجام پژوهش بیشتر وجود دارد.
در حال حاضر، هیچ RCTای وجود ندارد که اثربخشی و عوارض جانبی کلوزاپین را در افراد مبتلا به ناتوانیهای ذهنی و روانپریشی ارزیابی کند. با توجه به استفاده از کلوزاپین در این جمعیت آسیبپذیر، نیاز فوری به انجام یک RCT با محوریت کلوزاپین در افراد با تشخیص دوگانه ناتوانی ذهنی و روانپریشی برای پر کردن شکاف شواهد وجود دارد.
روانپریشی در افراد مبتلا به ناتوانی ذهنی، سه برابر شایعتر از افراد بدون ناتوانی ذهنی است. ضریب هوشی پائین (IQ)، یک ویژگی تعیینکننده برای ناتوانی ذهنی و یک عامل خطر برای پیامد ضعیف در روانپریشی است. تجویز کلوزاپین در روانپریشی مقاوم به درمان توصیه میشود. تاثیر داروهای سایکوتروپیک میتواند در افراد مبتلا به ناتوانی ذهنی متفاوت باشد؛ به عنوان مثال، آنها ممکن است بیشتر مستعد بروز عوارض جانبی باشند. افراد مبتلا به ناتوانی ذهنی و روانپریشی، زیر-گروه ویژهای را تشکیل میدهند و ما میخواستیم بررسی کنیم که دادهای از کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده در این جمعیت برای حمایت از تجویز کلوزاپین وجود دارد یا خیر.
تعیین تاثیرات کلوزاپین در درمان بزرگسالان با تشخیص دوگانه ناتوانی ذهنی و روانپریشی.
ما CENTRAL؛ Ovid MEDLINE؛ Embase و هشت بانک اطلاعاتی دیگر را تا دسامبر 2014 جستوجو کردیم. همچنین دو پایگاه ثبت کارآزمایی، پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه اسکیزوفرنی در کاکرین را جستوجو کرده، و با تولیدکنندگان کلوزاپین تماس گرفتیم.
RCTهایی که تاثیرات کلوزاپین را -در هر دوزی- برای درمان بزرگسالان (18سال و بالاتر) با تشخیص دوگانه ناتوانی ذهنی و اختلال روانپریشی، در مقایسه با دارونما (placebo) یا دیگر داروهای ضد-روانپریشی، مقایسه کردند.
سه نویسنده مرور بهطور مستقل از هم، همه عناوین، چکیدهها و متن کامل گزارشهای مرتبط را از نظر داشتن معیارهای ورود غربالگری کردند.
از 1224 عنوان و چکیده غربالگری شده، 38 مقاله را با متن کامل در فهرست نهایی قرار دادیم، که متعاقبا آنها را حذف کردیم، زیرا معیارهای ورود را نداشتند. این مطالعات، RCT نبودند. در نتیجه، هیچ مطالعهای در این مرور کاکرین گنجانده نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.