پریکاردیت التهاب و تورم بافتی است که لایه بیرونی قلب را میپوشاند. پریکاردیت باعث درد شدید و ناتوانکننده قفسه سینه و تب میشود، با این حال، مساله اصلی عود مکرر حملات پریکاردیت است. کلشیسین یک داروی قدیمی است که در درمان دیگر بیماریهای التهابی مانند نقرس استفاده میشده است.
ما خواستیم بدانیم که مصرف کلشیسین به تنهایی یا اضافهشده به دیگر داروها، بهتر از درمانهای جایگزین در پیشگیری از ابتلا به پریکاردیت است یا بدتر. همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده را در مورد تاثیر کلشیسین در پیشگیری از عود پریکاردیت در بیماران مبتلا به پریکاردیت مرور کردیم. چهار کارآزمایی را شامل 564 شرکتکننده پیدا کردیم که به مدت حداقل 18 ماه پیگیری شدند. دو مطالعه استفاده از کلشیسین را در بیماران مبتلا به پریکاردیت راجعه و دو مطالعه استفاده از کلشیسین را در بیمارانی که اولین دوره پریکاردیت را داشتند، مورد بررسی قرار دادند. شواهد تا آگوست 2014 بهروز است.
کارآزماییها نشان دادند که بیماران درمانشده با کلشیسین، خطر کمتری برای عود پریکاردیت داشته و نسبت بالاتری از آنها به تسکین نشانهها دست مییابند. انتظار میرود که در 18 ماه، از یک مورد عود پریکاردیت به ازای هر چهار بیماری که کلشیسین را با NSAID به جای NSAID تنها دریافت میکنند، اجتناب شود. عوارض جانبی در همه کارآزماییها گزارش شده و 15 بیمار (9%) را از 162 مصرفکننده کلشیسین تحت تاثیر قرار داد. عوارض جانبی شامل درد شکمی، تهوع و استفراغ بودند.
دو مطالعه به گونهای طراحی شدند که شرکتکنندگان از نوع مداخله خود مطلع بوده و بیماران گروه مقایسه، قرص ساختگی دریافت نکردند. نتایج این مطالعات میتوانستند تاثیرات دارو را اغراقآمیز جلوه دهند.
شواهد حاکی از تاثیرات مفید کلشیسین در پیشگیری از عود پریکاردیت است، با این حال، این نتیجهگیری بر اساس تعداد محدودی کارآزمایی کوچک است. در حال حاضر کارآزماییهای بیشتری در حال انجام بوده و ما منتظر نتایج آنها هستیم تا ببینیم مزایای کلشیسین میتوانند بیشتر تایید شوند یا خیر.
کلشیسین، به عنوان درمان کمکی برای NSAIDها، در کاهش تعداد موارد عود پریکاردیت در بیماران مبتلا به پریکاردیت راجعه یا پریکاردیت حاد موثر است. با این حال، شواهد بر اساس تعداد محدودی کارآزمایی کوچک به دست آمد. بیماران مبتلا به عودهای مقاوم در هیچ کارآزمایی منتشرشده یا در حال انجام وجود نداشتند، و این دسته از بیماران هستند که بیشترین نیاز را به درمان دارند.
پریکاردیت (pericarditis) عبارت است از التهاب پریکارد (pericardium)، کیسه غشایی اطراف قلب. پریکاردیت راجعه شایعترین عارضه پریکاردیت حاد است، که باعث ایجاد درد شدید و ناتوانکننده در قفسه سینه میشود. پریکاردیت راجعه در 18 نخست، یک نفر از هر سه بیمار مبتلا به پریکاردیت حاد را تحت تاثیر قرار میدهد. پیشنهاد شده که کلشیسین (colchicine) در پیشگیری از پریکاردیت راجعه مفید باشد.
مرور همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) که تاثیرات مصرف کلشیسین را به تنهایی یا ترکیبی، در مقایسه با هر مداخله دیگر، برای پیشگیری از عود بیشتر پریکاردیت در بیماران مبتلا به پریکاردیت حاد یا عودکننده ارزیابی کردند.
بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی (bibliographic) زیر را تا 4 آگوست 2014 جستوجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL، شماره 7 از 12، 2014 در کتابخانه کاکرین )، MEDLINE (OVID؛ 1946 تا هفته 4 جولای 2014)، EMBASE (OVID؛ 1947 تا 2014 هفته 31)، و Conference Proceedings Citation Index - Science on Web of Science (Thomson Reuters) (1990 تا 1 آگوست 2014). هیچ محدودیت زبانی یا تاریخی را اعمال نکردیم.
RCTهایی با حضور بیماران مبتلا به پریکاردیت حاد یا عودکننده که به منظور جلوگیری از عود، کلشیسین را در مقایسه با هر درمان دیگری دریافت کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود انتخاب کردند، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. نخستین پیامد اولیه، زمان سپریشده تا عود بود که با محاسبه نسبتهای خطر (HRs) اندازهگیری شد. دومین پیامد اولیه، عوارض جانبی کلشیسین بود. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از نرخ عود در ماههای 6، 12 و 18، و کاهش نشانههای بیماری.
چهار RCT را شامل 564 شرکتکننده در این مرور وارد کردیم. تاثیرات تجویز کلشیسین را علاوه بر یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن، آسپرین یا ایندومتاسین، با تاثیرات NSAID به تنهایی مقایسه کردیم. دو کارآزمایی مقایسهای تاثیرات کلشیسین را روی 204 شرکتکننده مبتلا به پریکاردیت راجعه و دو کارآزمایی روی 360 بیمار مبتلا به پریکاردیت حاد مورد مطالعه قرار دادند. همه کارآزماییها کیفیت متوسطی برای پیامدهای اولیه داشتند. دو کارآزمایی در حال انجام را شناسایی کردیم؛ یکی از این موارد پریکاردیت حاد و دیگری پریکاردیت عودکننده را ارزیابی میکنند.
شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت مبنی بر اینکه کلشیسین اپیزودهای پریکاردیت را در بیماران مبتلا به پریکاردیت راجعه طی 18 ماه پیگیری کاهش میدهد (HR: 0.37؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.24 تا 0.58). پیشبینی میشود که در 18 ماه، تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT)، 4 باشد. در بیماران مبتلا به پریکاردیت حاد، شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت که کلشیسین خطر عود را در 18 ماه پیگیری کاهش میدهد (HR: 0.40؛ 95% CI؛ 0.27 تا 0.61). کلشیسین منجر به شانس بیشتری برای تسکین نشانهها در 72 ساعت شد (خطر نسبی (RR): 1.4؛ 95% CI؛ 1.26 تا 1.56؛ شواهد با کیفیت پائین). عوارض جانبی عمدتا گوارشی و شامل درد شکمی و اسهال بودند. RR تجمعی برای عوارض جانبی، 1.26 (95% CI؛ 0.75 تا 2.12) گزارش شد. در حالی که تعداد افرادی که دچار عوارض جانبی شدند، در گروه کلشیسین بیشتر از گروههای کنترل بود (9% در مقابل 7%)، کیفیت شواهد به دلیل عدم دقت (imprecision) پائین بود، و از نظر آماری تفاوت معنیداری میان گروههای درمان دیده نشد (P = 0.42). شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت که درمان با کلشیسین منجر به توقف بیشتر درمان توسط بیماران به دلیل عوارض جانبی شد (RR: 1.87؛ 95% CI؛ 1.02 تا 3.41).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.