سوال مطالعه مروری
هدف اصلی این مرور، ارزیابی این موضوع بود که استفاده از پلاسمای سمینال (seminal plasma) در دستگاه تناسلی زن در زمان انتقال جنین نرخ زنده‌زایی را در سیکل‌های فناوری کمک-باروری (assisted reproductive technology; ART) بهبود می‌بخشد یا خیر. پلاسمای سمینال قسمتی از مایع انزال بوده و دستگاه تناسلی زن شامل واژن، گردن رحم و رحم است.
پیشینه
در سیکل‌های ART، تخمک و اسپرم در خارج از بدن برای تشکیل جنین ترکیب می‌شوند. یک یا دو جنین با مقدار بسیار کمی از مایع مصنوعی در داخل رحم جای می‌گیرند. در طول این فرآیند، بدن زن برخلاف مقاربت طبیعی که در آن انزال شریک جنسی مرد داخل واژن انجام می‌گیرد و آن را در معرض مایع سمینال قرار می‌دهد، اصلا با پلاسمای سمینال تماس ندارد. نشان داده شده که پلاسمای سمینال حاوی چندین مولکول است که می‌تواند جنین‌ها را به رحم متصل کند. سوال منطقی این است که استفاده از مقداری از این مایع در واژن/گردن رحم یا رحم باعث افزایش احتمال زنده‌زایی پس از ART می‌شود یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور کاکرین شامل 11 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده بود، که در آن زنان به طور تصادفی به دریافت پلاسمای سمینال یا عدم دریافت آن اختصاص داده می‌شدند. این کارآزمایی‌ها در مجموع شامل 3215 زن تحت ART بودند. شواهد تا اکتبر 2017 به‌روز است.
نتایج کلیدی
ما هیچ شواهد روشنی برای نشان دادن اینکه استفاده از پلاسمای سمینال بر نرخ زنده‌زایی یا سقط جنین در زنان تحت ART تاثیر می‌گذارد یا خیر، پیدا نکردیم. با این حال، ما شواهدی را با کیفیت پائین یافتیم که نشان دادند استفاده از پلاسمای سمینال ممکن است منجر به بارداری‌های بالینی بیشتری نسبت به ART استاندارد شود. شواهد با کیفیت پائین وجود داشت که نشان دهنده تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین گروه‌ها از لحاظ نرخ بارداری چند-قلویی بود. شواهد کافی برای نتیجه‌گیری در مورد خطر بارداری خارج رحمی (بارداری که در آن جنین در خارج از رحم قرار می‌گیرد) وجود نداشت و هیچ داده‌ای درباره عوارض عفونی یا سایر حوادث جانبی گزارش نشد.
ما نتیجه گرفتیم که استفاده از پلاسمای سمینال با تمرکز بر نرخ زنده‌زایی و سقط جنین نیاز به تحقیق بیشتری دارد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد بسیار پائین تا پائین بود. محدودیت‌های اصلی عبارت بود از خطر سوگیری (bias) (همراه با گزارش‌دهی ضعیف از روش‌های مطالعه) و فقدان اطلاعات در مورد پیامد اولیه یعنی نرخ زنده‌زایی.
در زنان تحت ART، شواهد کافی برای تعیین وجود تفاوت بین گروه پلاسمای سمینال و گروه ART استاندارد در نرخ زنده‌زایی (شواهد با کیفیت پائین) یا سقط جنین (شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. شواهد با کیفیت پائین وجود داشت که تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را بین گروه‌ها در نرخ زنده‌زایی یا تداوم بارداری (پیامد ترکیبی) نشان دادند. شواهدی را با کیفیت پائین یافتیم که نشان داد ممکن است پلاسمای سمینال با بارداری بالینی بیشتری نسبت به ART استاندارد همراه باشد. شواهد با کیفیت پائین وجود داشت که نشان دهنده تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین گروه‌ها از لحاظ نرخ بارداری چند-قلویی بود. شواهد کافی برای نتیجه‌گیری در مورد خطر بارداری خارج رحمی وجود نداشت، و هیچ داده‌ای در مورد عوارض عفونی یا سایر حوادث جانبی گزارش نشد.
ما نتیجه گرفتیم که کاربرد پلاسمای سمینال، با تمرکز بر نرخ زنده‌زایی و نرخ سقط جنین، ارزش تحقیق بیشتری دارد.
دستگاه تناسلی زنان در سیکل‌های فناوری کمک-باروری (assisted reproductive technology; ART) در معرض پلاسمای سمینال (seminal plasma) قرار ندارد. با این حال، تصور می‌شود که واکنش التهابی ناشی از پلاسمای سمینال ممکن است با القای تحمل مادری به آنتی‌ژن‌های مذکر که با محصولات لقاح مشخص می‌شود، مفید باشد و می‌تواند احتمال لانه‌گزینی موفقیت‌آمیز و زنده‌زایی را افزایش دهد.
ارزیابی اثربخشی و ایمنی استفاده از پلاسمای سمینال در دستگاه تناسلی زن پیش از انتقال جنین در دوره‌های ART.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را از ابتدا تا اکتبر 2017 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی کارآزمایی‌های کنترل شده در گروه زنان و باروری در کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی مطالعات آنلاین کاکرین (CRSO)؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL و PsycINFO. هم‌چنین پایگاه ثبت کارآزمایی را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام جست‌وجو کردیم، از جمله پورتال جست‌وجوی پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov. منابع دیگر جست‌وجو عبارت بودند از Web of Knowledge؛ OpenGrey؛ LILACS؛ PubMed؛ Google Scholar و فهرست منابع مقالات مرتبط.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که میان زنان تحت ART انجام گرفت و هر پروسیجری را که در آن دستگاه تناسلی زن در معرض پلاسمای سمینال طی دوره‌ای از پنج روز پیش از انتقال جنین و دو روز بعد از اتمام آن، قرار داده شده و در برابر عدم استفاده از پلاسمای سمینال مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب کرده، به ارزیابی خطر سوگیری (bias) و استخراج داده‌ها پرداختند. ما داده‌ها را برای محاسبه خطرات نسبی (RRs) و 95% فواصل اطمینان (CIs) تجمیع کردیم. ناهمگونی آماری را با استفاده از آماره I2 ارزیابی کردیم. کیفیت کلی شواهد را برای پیامدهای اصلی با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم. پیامدهای اولیه ما نرخ زنده‌زایی و نرخ سقط جنین بود. پیامدهای ثانویه عبارت بود از نرخ زنده‌زایی/نرخ تداوم بارداری، نرخ بارداری بالینی، نرخ بارداری چند-قلویی، نرخ بارداری خارج رحمی و بروز سایر حوادث جانبی.
ما 11 RCT را وارد کردیم (3215 زن). کیفیت شواهد بسیار پائین تا پائین بود. محدودیت‌های اصلی عبارت بود از خطر سوگیری (bias) (همراه با گزارش‌دهی ضعیف از پنهان‌سازی تخصیص و سایر روش‌ها) و عدم دقت برای پیامد اولیه یعنی نرخ زنده‌زایی.
نرخ زنده‌زایی: استفاده از پلاسمای سمینال تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نرخ زنده‌زایی ایجاد کرد (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.43؛ 948 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ I2 = 0%). شواهد با کیفیت پائین نشان داد که اگر نرخ زنده‌زایی بعد از ART استاندارد 19% باشد، با استفاده از پلاسمای سمینال بین 16% و 27% خواهد بود.
نرخ سقط جنین: استفاده از پلاسمای سمینال تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نرخ سقط جنین ایجاد کرد (RR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.57 تا 1.79؛ 1209 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه؛ I2 = 0%). شواهد با کیفیت پائین نشان داد که اگر نرخ سقط جنین بعد از ART استاندارد 3.7% باشد، نرخ سقط جنین با استفاده از پلاسمای سمینال بین 2.1% و 6.6% خواهد بود.
زنده‌زایی یا تداوم بارداری: استفاده از پلاسمای سمینال تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نرخ زنده‌زایی یا تداوم بارداری ایجاد کرد (RR: 1.19؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.49؛ 1178 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه؛ I2 = 4%؛ شواهد با کیفیت پائین). شواهد نشان داد که اگر نرخ زنده‌زایی یا تداوم بارداری بعد از ART استاندارد 19.5% باشد، با استفاده از پلاسمای سمینال بین 18.5% و 29% خواهد بود.
نرخ بارداری بالینی: ما مطمئن نیستیم که استفاده از پلاسمای سمینال نرخ بارداری بالینی را افزایش می‌دهد یا خیر (RR: 1.15؛ 95% CI؛ 1.01 تا 1.31؛ 2768 شرکت‌کننده؛ 10 مطالعه؛ I2 = 0%). شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان داد که اگر نرخ بارداری بالینی بعد از ART استاندارد 22.0% باشد، این نرخ با استفاده از پلاسمای سمینال بین 22.2% و 28.8% خواهد بود. این یافته‌ها باید با احتیاط در نظر گرفته شوند؛ زیرا تجزیهوتحلیل حساسیت تعقیبی (post hoc) محدود به مطالعاتی بود که به دلیل قرار گرفتن در معرض خطر پائین سوگیری تفاوت معنی‌داری را بین گروه‌ها نیافتند (RR: 1.06؛ 95% CI؛ 0.81 تا 1.39؛ 547 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ I2 = 0%).
نرخ بارداری چند-قلویی: استفاده از پلاسمای سمینال تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نرخ بارداری چند-قلویی ایجاد کرد (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.76 تا 1.64؛ 1642 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ I2 = 9%). شواهد با کیفیت پائین نشان داد که اگر نرخ بارداری چند-قلویی بعد از ART استاندارد 7% باشد، نرخ بارداری چند-قلویی با استفاده از پلاسمای سمینال بین 5% و 11.4% خواهد بود.
بارداری خارج رحمی: شواهد کافی برای تعیین اینکه استفاده از پلاسمای سمینال خطر بارداری خارج رحمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا خیر وجود نداشت (RR: 1.59؛ 95% CI؛ 0.20 تا 12.78؛ 1521 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ I2 = 0%).
عوارض عفونی یا سایر حوادث جانبی: در مورد این پیامدها هیچ داده‌ای وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.