Wprowadzenie

Pacjenci, którym przepisywane są leki, przyjmują tylko około połowy zalecanych dawek, a wielu z nich całkowicie zaprzestaje leczenia. Wspieranie pacjentów w przestrzeganiu zaleceń lekarskich może poprawić stan ich zdrowia. Sposoby osiągnięcia tego celu były analizowane w wielu badaniach.

Pytanie badawcze

Aby odpowiedzieć na poniższe pytanie, dokonaliśmy aktualizacji przeglądu opublikowanego w 2007 roku. Jakie są wyniki badań wysokiej jakości, w których analizowano sposoby wsparcia pacjentów w przestrzeganiu zaleceń dotyczących stosowania leków?

Strategia wyszukiwania

Szukaliśmy wyników badań opublikowanych do 11 stycznia 2013 roku. W celu odnalezienia istotnych badań, sprawdziliśmy 6 internetowych baz danych i listę publikacji zawartych w innych przeglądach oraz skontaktowaliśmy się z autorami odpowiadających badań i przeglądów.

Kryteria wyboru

Wybraliśmy randomizowane badania kontrolne (RCT), w których porównano osoby z grupy interwencji z zamiarem poprawy przestrzegania zaleceń lekarskich z grupą, w której nie zastosowano interwencji. Uwzględniliśmy takie badania, w których analizowano zarówno stopień przestrzegania zaleceń odnośnie przyjmowania leków, jak i rezultat kliniczny (np. ciśnienie tętnicze krwi), przy czym co najmniej 80% osób uczestniczyło w badaniu do końca jego trwania.

Główne wyniki

Badania znacznie różniły się pod względem włączonych osób, sposobów leczenia, rodzajów interwencji, sposobów mierzenia analizowanych wyników oraz rezultatów klinicznych. W związku z tym nie mogliśmy stworzyć analizy statystycznej wszystkich wyników w celu wyciągnięcia ogólnych wniosków, gdyż mylące byłoby stwierdzenie, że wnioski te są porównywalne. Zamiast tego przedstawiamy główne cechy charakterystyczne i wyniki każdego badania w tabelkach i opisujemy efekty interwencji zawarte w badaniach najwyższej jakości. Obecna aktualizacja zawiera 109 nowych badań, co daje łączną ich liczbę 182. W 17 badaniach najwyższej jakości interwencje były na ogół złożone i obejmowały kilka różnych sposobów poprawy przestrzegania zaleceń lekarskich. Obejmowały one często poprawę wsparcia ze strony rodziny, rówieśników lub pracowników służby zdrowia, np. farmaceutów, którzy często doradzali oraz oferowali swoją wiedzę i codzienne wsparcie w zakresie leczenia. Tylko w 5 z tych RCT doszło do poprawy wyników klinicznych oraz lepszego przestrzegania zaleceń odnośnie przyjmowania leków, przy czym nie udało się wskazać na cechy wspólne związane z tymi efektami. Ogólnie rzecz biorąc, nawet najbardziej skuteczne interwencje nie przyczyniły się do znacznej poprawy.

Wnioski autorów

Cechy charakterystyczne i efekty interwencji mających na celu poprawę przestrzegania zaleceń lekarskich różniły się pomiędzy badaniami. Nie jest pewnie, w jaki sposób można uzyskać konsekwentną poprawę przestrzegania zaleceń odnośnie przyjmowania leków, tak aby było możliwe osiągnięcie pełnych korzyści zdrowotnych związanych z ich stosowaniem. Konieczne są bardziej zaawansowane metody badawcze w celu poszukiwania sposobów poprawy przestrzegania zaleceń lekarskich, które był obejmowały bardziej skuteczne interwencje i sposoby pomiaru wyników oraz badania z odpowiednią liczbą pacjentów.