Niniejsze podsumowanie przeglądu Cochrane przedstawia dostępne dane z badań na temat efektów akupunktury w fibromialgii.
Przegląd pokazuje, że u osób z fibromialgią:
- akupunktura jest prawdopodobnie lepsza niż leczenie bez akupunktury w łagodzeniu bólu i sztywności oraz poprawia ogólne samopoczucie i nasilenie objawów zmęczenia;
- akupunktura ze stymulacją elektryczną jest prawdopodobnie lepsza niż samo nakłuwanie w łagodzeniu bólu i sztywności, i poprawia także ogólne samopoczucie, sen i objawy zmęczenia;
- akupunktura bez stymulacji elektrycznej prawdopodobnie nie zmniejsza bólu lub zmęczenia, nie poprawia ogólnego samopoczucia czy snu; i
- akupunktura prawdopodobnie wzmacnia działanie leków i ćwiczeń łagodzących ból.
Co to jest fibromialgia i co to jest akupunktura?
Gdy cierpisz na fibromialgię, odczuwasz ból w wielu miejscach ciała wraz z szeregiem innych dolegliwości, włączając w to: sztywność stawów, zaburzenia snu, zmęczenie czy zaburzenia nastroju, które wpływają na jakość życia. Na obecną chwilę nie ma możliwości wyleczenia i istnieje tylko kilka możliwości leczenia fibromialgii, których celem jest złagodzenie bólu i poprawa samopoczucia i zdolności funkcjonowania.
Akupunktura jest formą medycyny chińskiej, w której stosuje się cienkie igły do stymulowania określonych obszarów ciała, zwanych punktami akupunktury. Akupunktura jest powszechnie stosowana w celu zmniejszenia różnych postaci bólu. Działa ona poprzez zmniejszenie stanu zapalnego, stymulując uwalnianie przez organizm jego własnych czynników przeciwbólowych, czyli endorfin, i wpływając uspokajająco na mózg. Takie działanie jest bezpieczne, z nielicznymi i krótkotrwałymi efektami ubocznymi. Jeśli takie działanie zostałoby potwierdzone za pomocą danych naukowych, akupunktura mogłaby zostać wykorzystana jako skuteczny sposób łagodzenia objawów fibromialgii.
Najlepsze oszacowanie efektu stosowania akupunktury u osób cierpiących na fibromialgię:
Porównując akupunkturę z interwencjami pozorowanymi
Ból (większa wartość oznacza gorszy lub silniejszy ból)
- Uczestnicy badań, którzy otrzymywali akupunkturę z elektrostymulacją elektryczną szacowali natężenie swojego bólu o 13 punktów niżej, w skali 100-punktowej (bezwzględna poprawa), po sześciu sesjach leczenia.
- Osoby, które otrzymywały pozorowaną akupunkturę oceniały swój bólu na 70 punktów, w skali od 0 do 100, na końcu leczenia.
- Osoby, które były poddawane akupunkturze z elektrostymulacją oceniały swój ból na 57 punktów.
Funkcjonowanie fizyczne (większe wartości oznaczają lepsze funkcjonowanie):
- Uczestnicy, którzy otrzymali akupunkturę bez stymulacji elektrycznej oceniali swoje funkcjonowanie fizyczne o sześć punktów niżej (absolutne pogorszenie).
- Osoby, które otrzymały pozorowaną interwencję oceniły swoje fizyczne funkcjonowanie na 28 w skali od 0 do 100 na koniec leczenia.
- Uczestnicy, którzy otrzymywali akupunkturę bez stymulacji ocenili swoje funkcjonowanie fizyczne na 22.
- Brak danych dla akupunktury połączonej z elektrostymulacją.
Ogólne samopoczucie ocenione przez uczestników (większe wartości oznaczają lepsze samopoczucie):
- Uczestnicy z grupy otrzymującej akupunkturę z elektrostymulacją oceniali swoje samopoczucie o 11 punktów wyżej (bezwzględna poprawa).
- Uczestnicy, które otrzymywali pozorowane leczenie oceniali swoje samopoczucie na 41, w skali od 0 do 100, na koniec leczenia.
- Otrzymujący akupunkturę z elektrostymulacją oceniali swoje samopoczucie na 52 punkty.
Sen (większe wartości oznaczają lepszy sen):
- Ci, którzy otrzymywali interwencję w postaci akupunktury oceniali swój sen o 8 punktów wyżej (bezwzględna poprawa).
- Osoby, które otrzymały pozorowane leczenie oceniały swój sen, w skali od 0 do 100, na 30 punktów na koniec leczenia.
- Uczestnicy z grupy otrzymującej akupunkturę z elektrostymulacją oceniali swój sen na 38 punktów.
Zmęczenie (większe wartości oznaczają bardziej nasilone zmęczenie):
- Uczestnicy z grupy otrzymującej akupunkturę z elektrostymulacją oceniali swoje zmęczenie o 15 punktów niżej (bezwzględna poprawa).
- Osoby, które otrzymały pozorowane leczenie oceniały swoje zmęczenie, w skali od 0 do 100, na 78 punktów.
- Osoby, które były poddawane akupunkturze z elektrostymulacją oceniali swoje zmęczenie na 63 punkty.
Sztywność (większe wartości oznaczają bardziej nasiloną sztywność):
- Uczestnicy z grupy otrzymującej akupunkturę z elektrostymulacją oceniali doświadczaną sztywność o 9 punktów niżej (bezwzględna poprawa).
- Osoby, które otrzymały pozorowane leczenie oceniały nasilenie sztywności, w skali od 0 do 100, na 66 punktów na koniec leczenia.
- Osoby, które były poddawane akupunkturze z elektrostymulacją oceniali sztywność na 57 punktów.
- Dane dotyczące akupunktury bez stymulacji elektrycznej nie były dostępne.
Działania niepożądane:
- Jedna na sześć osób, które otrzymywały interwencję w postaci akupunktury, zgłaszała działania niepożądane.
- Jedna na trzy osoby, które otrzymywały pozorowane zabiegi, zgłaszała działania niepożądane.
- Ogólnie rzecz biorąc, zdarzenia niepożądane były niewielkie i trwały krócej niż jeden dzień.
Akupunktura jako terapia wspomagająca
Ból (większe wartości oznaczają gorszy lub silniejszy ból):
- Osoby, które były poddawane akupunkturze w połączeniu ze standardowym leczeniem, ćwiczeniami i środkami medycznymi, (leki przeciwdepresyjne) oceniali swój ból o 30 punktów niżej, w skali od 0 do 100, (bezwzględna poprawa) po 20 sesjach akupunktury.
- Osoby, które otrzymywały standardową terapię oceniały swój ból na 80 punktów, w skali od 0 do 100, na końcu leczenia.
- Osoby, które otrzymywały dodatkowo akupunkturę oceniali swój ból na 50 punktów.
Akupunktura w porównaniu z lekami przeciwdepresyjnymi
Ból (większe wartości oznaczają gorszy lub silniejszy ból):
- Uczestnicy badań, którzy otrzymywali akupunkturę szacowali swój ból o 17 punktów niżej (bezwzględna poprawa), po 28 sesjach akupunktury.
- Osoby, które otrzymywały antydepresanty oceniały ból na 29 punktów, w skali od 0 do 100, na koniec leczenia.
- Osoby, które otrzymywały dodatkowo akupunkturę oceniały swój ból na 12 punktów.
Porównując akupunkturę z jej niestosowaniem (lista oczekujących)
- Osoby, które otrzymywały akupunkturę z elektrostymulacją oceniały swoje natężenie bólu, nasilenie zmęczenia i sztywności odpowiednio o 23, 11 i 9 punktów niżej, w skali 100-punktowej oraz oceniały swoje ogólne samopoczucie o 15 punktów lepiej niż ci, którzy nie otrzymali akupunktury.
Tłumaczenie Joanna Zając Redakcja Magdalena Koperny