Pytanie badawcze

Czy suplementacja antyoksydantów zawartych w korze sosny może pomóc w leczeniu chorób przewlekłych?

Wprowadzenie

Głównymi składnikami suplementów zawierających ekstrakt z kory sosny są proantocyjanidyny, które są przeciwutleniaczami. Suplementy te sprzedaje się w celu zapobiegania lub leczenia szerokiej gamy chorób przewlekłych. Jest to aktualizacja wcześniej opublikowanego przeglądu, w którym oceniliśmy skuteczność stosowania omawianych suplementów w leczeniu chorób przewlekłych, jak również ich bezpieczeństwo.

Okres wyszukiwania danych

Dane są aktualne do 30 września 2019 roku.

Charakterystyka badań

Do przeglądu włączyliśmy 27 badań (1641 uczestników) dotyczących 10 chorób przewlekłych. Badania dotyczyły: astmy (2 badania; 86 uczestników), zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) (1 badanie; 61 uczestników), chorób serca i czynników ryzyka (7 badań; 332 uczestników), przewlekłej niewydolności żylnej (2 badania; 60 uczestników), cukrzycy (6 badań; 336 uczestników), zaburzeń erekcji (3 badania; 227 uczestników), zaburzeń seksualnych u kobiet (1 badanie; 75 uczestników), choroby zwyrodnieniowej stawów (uszkodzenie chrząstki stawowej - 3 badania; 293 uczestników), osteopenii (początek utraty masy kostnej - 1 badanie; 44 uczestników) oraz urazowego uszkodzenia mózgu (1 badanie; 56 uczestników). W dwóch spośród tych badań udział brały wyłącznie dzieci, w pozostałych - osoby dorosłe. W badaniach porównano suplementy zawierające korę sosny z placebo (np. imitacją suplementu) oraz z niestosowaniem antyoksydantów, a uczestników losowo przydzielano do grup leczenia. Okres leczenia wynosił od 4 tygodni do 6 miesięcy.

Najważniejsze wyniki

W przypadku większości wyników dotyczących różnych chorób przewlekłych uwzględniliśmy tylko jedno badanie obejmujące niewielką liczbę uczestników. Nie wiemy, czy ekstrakt z kory sosny poprawia czynność płuc, łagodzi objawy astmy oraz czy zwiększa liczbę osób zdolnych do zaprzestania używania inhalatorów z salbutamolem (typ inhalatora stosowany u chorych na astmę).
Nie wiemy, czy u dzieci z ADHD stosowanie suplementów zawierających korę sosny zmniejsza rozkojarzenie i nadpobudliwość (oceniane przez rodziców i nauczycieli) lub czy poprawia koordynację i koncentrację.
Nie wiemy, czy u pacjentów z chorobami serca stosowanie suplementów zawierających korę sosny zmniejsza ciśnienie tętnicze i stężenie cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu), ani czy zwiększa stężenie cholesterolu HDL (tzw. dobrego cholesterolu).
Nie wiemy, czy stosowanie suplementów zawierających korę sosny zmniejsza natężenie bólu u chorych z przewlekłą niewydolnością żylną, czy zwiększa liczbę osób, które nie doświadczają bólu, ani jak skuteczne jest to leczenie zdaniem lekarzy. Nie wiemy, czy u chorych na cukrzycę typu 2 stosowanie suplementów zawierających korę sosny korzystnie wpływa na stężenie cukru we krwi oraz na stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c; długoterminowy wskaźnik stężenia cukru we krwi). Nie wiemy też, czy suplementy z kory sosny zmniejszają stężenie HbA1c u chorych na cukrzycę typu 1 lub 2.
Nie wiemy, czy stosowanie tych suplementów może poprawić erekcję u mężczyzn z zaburzeniami erekcji. Nie wiemy też, czy stosowanie suplementów zawierających korę sosny zwiększa satysfakcję seksualną lub zmniejsza natężenie bólu u kobiet z zaburzeniami seksualnymi.
Nie jest jasne, czy u osób dorosłych z chorobą zwyrodnieniową stawów stosowanie takich suplementów zmniejsza natężenie bólu, obrzęk lub sztywność kolana, a także czy zmniejsza zużycie leków przeciwzapalnych. Nie wiemy również, czy stosowanie suplementów z kory sosny zwiększa powstawanie tkanki kostnej u kobiet po menopauzie z osłabionymi kośćmi. Nie jest też jasne, czy u osób z urazowym uszkodzeniem mózgu stosowanie takich suplementów poprawia pamięć i łagodzi objawy po wstrząśnieniu mózgu.

W przypadku większości badań nie podano wyników dotyczących hospitalizacji, ani poważnych zdarzeń niepożądanych.

Z wyników dostępnych badań nie możemy wywnioskować, jak skuteczne (lub nieskuteczne) są suplementy zawierające korę sosny oraz czy są one bezpieczne.

Jakość danych naukowych

Ogólne ryzyko wystąpienia błędu systematycznego było niskie w przypadku 4 badań, wysokie w przypadku 1 badania i niejasne w przypadku 22 badań. Rozumiemy przez to stopień, w jakim metody zastosowane w badaniu pozwalają na ustalenie prawdy. Wiarygodność danych naukowych była bardzo niska dla wszystkich wyników dotyczących wszystkich chorób przewlekłych w uwzględnionych badaniach.