Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów w krajach rozwiniętych.Choroba rozwija się na podłożu zmian łagodnych w okresie około 10 lat.Jeżeli dojdzie do przemiany złośliwej (w raka), rokowanie jest dużo lepsze, jeżeli choroba zostaje wykryta na wczesnym etapie.Dlatego też badania przesiewowe i wykrywanie wczesnych zmian nowotworowych oraz łagodnych zmian prekursorowych mogą obniżyć liczbę zgonów z powodu tej choroby.Raki i łagodne zmiany przednowotworowe mogą powodować krwawienia, które można wykryć w stolcu za pomocą specjalnego badania nazywanego badaniem na krew utajoną w stolcu.Jeżeli wynik testu jest pozytywny (wykryta zostaje krew), taka osoba dostaje propozycję wykonania kolonoskopii celem zidentyfikowania źródła krwawienia.Niestety, znacznej liczby raków i zmian prekursorowych nie udaje się wykryć za pomocą badania na krew utajoną w stolcu.Dlatego też zaleca się wykonanie badania endoskopowego odbytnicy i okrężnicy esowatej z pomocą giętkiego sigmoidoskopu.Giętką sigmoidoskopię wykonuje się przy użyciu elastycznego przyrządu wprowadzanego przez odbyt na głębokość około 50 centymetrów w głąb jelita grubego po uprzednim przygotowaniu jelita przy użyciu niewielkiej wlewki doodbytniczej.Pozwala to na bezpośrednią kontrolę wzrokową wewnętrznej ściany jelita, umożliwiającą wykrycie zmian łagodnych i złośliwych.Zmiany łagodne można usunąć podczas tego samego zabiegu bez podania znieczulenia oraz bez jakiegokolwiek dyskomfortu ze strony pacjenta. Jako badanie kontrolne można zaproponować kolonoskopię.
Celem tego przeglądu było porównanie dwóch metod badań przesiewowych wykrywania raka jelita grubego (badania na krew utajoną w stolcu oraz giętkiej sigmoidoskopii) pod względem ich zdolności do obniżenia liczby zgonów spowodowanych rakiem jelita grubego.
Odnaleziono cztery badania, w których porównywano badanie na krew utajoną w stolcu z niewykonywaniem badania przesiewowego i pięć badań, w których porównywano giętką sigmoidoskopię do niewykonywania badania przesiewowego.W żadnym z badań nie porównywano obu metod bezpośrednio.Ryzyko zgonu z powodu raka jelita grubego uległo zmniejszeniu przy zastosowaniu badań przesiewowych wykorzystujących zarówno badanie na krew utajoną w stolcu jak i giętką sigmoidoskopię.Porównując obie metody, nie można było jednoznacznie stwierdzić, że jedna była lepsza od drugiej.
W grupie chorych, u których wykonano badanie na krew utajoną w stolcu, bezpośrednio po badaniu nie stwierdzono żadnych powikłań, ale u 0,03% z tych chorych wystąpiły poważne powikłania po okresie obserwacji. W grupie ponad 60000 giętkich sigmoidoskopii wykonanych jako badanie przesiewowe i prawie 6000 uzupełniających kolonoskopii, poważne powikłania zostały odnotowane u 0,08% chorych.Wyniki należy interpretować ostrożnie z powodu niepełnej zgłaszalności zdarzeń nieporządanych.
Tłumaczenie: Mateusz Świerz, Redakcja: Andrzej L. Komorowski