Wprowadzenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to choroba płuc powodująca zwężenie dróg oddechowych. W efekcie pacjenci z POChP doświadczają objawów w postaci duszności i kaszlu z odksztuszaniem plwociny, które z biegiem czasu ulegają pogorszeniu. Główną przyczyną choroby jest palenie tytoniu oraz wdychanie pyłów. U pacjentów z POChP stosuje się inhalatory zawierające leki rozszerzające drogi oddechowe w celu złagodzenia objawów choroby. Preferuje się długo działające leki, których działanie trwa przez co najmniej pół dnia lub cały dzień. Takimi lekami wziewnymi są aklidyna i formoterol (długo działający ß2-mimetyk). Chcieliśmy się dowiedzieć na ile skuteczne jest łączne stosowanie bromku aklidyny i długo działającego ß2-mimetyku wziewnego, w porównaniu ze stosowaniem leków wziewnych pojedynczo oraz w porównaniu z inhalatorem zawierającym substancję obojętną (placebo).

Charakterystyka badań

Udało nam się znaleźć wyłącznie badania, w których stosowano skojarzoną terapię aklidyną i formoterolem; włączyliśmy 7 takich badań obejmujących łącznie 5921 chorych na POChP, trwających od 4 tygodni do 1 roku. Większość uczestników to mężczyźni w wieku 60 lat, spośród których około połowa była aktywnymi palaczami tytoniu. W momencie rozpoczęcia leczenia pacjenci prezentowali objawy POChP o nasileniu od umiarkowanego po ciężkie. Uczestnicy stosowali albo inhalatory zawierające łącznie aklidynę i formoterol, albo samą aklidynę, albo sam formoterol, albo podobnie wyglądające inhalatory zawierające placebo. Zarówno badacze, jak i osoby badane nie widzieli, jakie leczenie otrzymują uczestnicy. Wnioski z tego przeglądu są aktualne do października 2018 r.

Główne wyniki

Nie zaobserwowano różnicy między grupą chorych, którzy stosowali inhalator zawierający preparat złożony i grupą, w której stosowano inhalator z samą aklidyną pod względem ryzyka zaostrzeń choroby wymagających dodatkowego leczenia, jakości życia, ryzyka hospitalizacji, wystąpienia skutków ubocznych czy poważnych działań niepożądanych. Niemniej jednak, rzadziej odnotowywano u nich duszność, w porównaniu ze stosowaniem samej aklidyny. Należało zastosować leczenie inhalatorem zawierającym preparat złożony u 14 pacjentów, żeby uzyskać klinicznie istotną poprawę pod względem nasilenia duszności u jednego z nich.

U chorych, którzy stosowali inhalatory zawierające preparat złożony stwierdzono mniejsze ryzyko zaostrzeń, działań niepożądanych, wystąpienia objawów choroby oraz lepszą jakość życia, w porównaniu z pacjentami stosującymi inhalator zawierający sam formoterol. Jednak, pod względem częstości hospitalizacji z powodu ciężkich zaostrzeń, poważnych działań niepożądanych lub ryzyka zgonu nie stwierdzono żadnych różnic lub były one niewielkie.

W porównaniu z uczestnikami stosującymi placebo, chorzy stosujący preparat złożony doświadczali mniejszych duszności oraz mieli lepszą jakość życia. Należało zastosować leczenie inhalatorem zawierającym preparat złożony u 7 chorych na POChP, żeby uzyskać istotną poprawę pod względem jakości życia u jednego z nich. Nie stwierdzono różnicy pod względem ryzyka zaostrzeń, przyjęć do szpitala, skutków ubocznych, poważnych działań niepożądanych i zgonu między grupą leczonych preparatem złożonym i pacjentami stosującymi placebo.

Płuca działały sprawniej u pacjentów stosujących inhalatory zawierające preparat złożony, w porównaniu z tymi, którzy stosowali inhalator z tylko jedną substancją czynną lub stosowali inhalator zawierający placebo.

Jakość danych naukowych

Otrzymane wyniki należy interpretować z ostrożnością ze względu na to, że wszystkie włączone do przeglądu badania były sponsorowane przez firmy farmaceutyczne, co mogło spowodować wystąpienie błędu systematycznego (wypaczenie wyników badania - przyp. tłum.). Niemniej jednak, włączone badania zostały na ogół przeprowadzone w systematyczny i zadowalający sposób. Jesteśmy przekonani, że inhalatory zawierające preparat złożony są skuteczniejsze w łagodzeniu duszności a ich stosowanie wiąże się z większą poprawą w zakresie czynności płuc niż stosowanie inhalatorów zawierających jedną substancję czynną albo substancję obojętną. Jesteśmy jednak mniej pewni co do wpływu ich stosowania na ryzyko zaostrzenia choroby, przyjęcia do szpitala, jakość życia czy częstość występowania skutków ubocznych.

Wnioski

Inhalatory zawierające preparat złożony są skuteczniejsze niż inhalatory z jedną substancją czynną lub inhalatory placebo pod względem wpływu na łagodzenie objawów duszności i poprawę czynności płuc. Zapewniają także lepszą jakość życia, w porównaniu ze stosowaniem wziewnie samego formoterolu lub placebo. Nie różnią się natomiast od inhalatorów zawierających pojedynczy lek lub substancję obojętną pod względem wpływu na ryzyko zaostrzeń czy częstość hospitalizacji. Inhalatory zawierające preparat złożony charakteryzują się podobnym profilem bezpieczeństwa jak inhalatory zawierające jedną substancję czynną i inhalatory z placebo w odniesieniu do ryzyka zgonu czy wystąpienia skutków ubocznych i poważnych działań niepożądanych. Stosowanie inhalatorów zawierających preparat złożony ma prawdopodobnie mniej skutków ubocznych i charakteryzuje się mniejszą liczbą umiarkowanych zaostrzeń niż stosowanie samego formoterolu, jednak potrzebne są dalsze badania w celu pewnego potwierdzenia tej tezy. Podsumowując, inhalatory zawierające preparat złożony są skuteczną opcją terapeutyczną w przypadku chorych na POChP i zdają się mieć podobny profil bezpieczeństwa do inhalatorów zawierających pojedynczy lek i inhalatorów z substancją obojętną.