Wprowadzenie

Dzieci, które są bezpiecznie przywiązane do co najmniej jednego z rodziców mogą liczyć na jego wsparcie kiedy czują się przygnębione, a postrzegając rodzica jako „bezpieczną bazę” czują się pewniejsze w poznawaniu świata. Z badań wynika, że bezpieczne przywiązanie umożliwia dzieciom lepsze funkcjonowanie we wszystkich aspektach ich rozwoju. Promowanie bezpiecznego przywiązania jest zatem tematem wielu projektów, których celem jest udzielanie wsparcia rodzicom i ich dzieciom w pierwszych latach życia. W metodzie wideo-informacji zwrotnych, rodzicom przedstawiane są krótkie fragmenty nagranych interakcji między nimi a ich dzieckiem, w celu wzmocnienia ich wrażliwości na sygnały wysyłane przez dziecko, co prowadzi do wzmocnienia przywiązania.

Cel przeglądu

Ocena wpływu przekazywania wideo-informacji zwrotnej na wrażliwość rodziców i budowanie bezpiecznego przywiązania u dzieci poniżej 5. roku życia, które są narażone na nieprawidłowy rozwój, w porównaniu z niestosowaniem działań (niestosowaniem leczenia), działaniem pozorowanym (np. rozmową telefoniczną) lub ze standardowym leczeniem.

Uwzględnione badania

Do przeglądu włączono 22 badania, obejmujące 1889 losowo wybranych par rodzic-dziecko lub jednostek rodzinnych. Nie wszystkie z nich mogliśmy wykorzystać do tworzenia metaanalizy (statystyczna metoda łączenia danych z kilku badań w celu wyciągnięcia jednego, bardziej wiarygodnego wniosku). Aby przyjrzeć się dokładnie wpływowi przekazywania wideo-informacji zwrotnych na wrażliwość rodziców, przeanalizowaliśmy łącznie dane z 20 badań obejmujących 1757 par rodzic-dziecko. Analizie poddano dane z mniejszej liczby badań, aby przyjrzeć się budowaniu bezpiecznego przywiązania, stresowi rodzicielskiemu, lękom rodziców, jak również zachowaniu dziecka.

Uwzględnione badania przeprowadzono głównie w Kanadzie, Holandii, Wielkiej Brytanii i USA. Pojedyncze badania przeprowadzono we Włoszech, w Niemczech, Norwegii, Portugalii i na Litwie.

Prawie we wszystkich badaniach zgłoszono jakąś formę finansowania zewnętrznego – od organizacji charytatywnej (7 badań) lub od organu publicznego (18 badań).

Wyniki

Po zastosowaniu metody wideo-informacji zwrotnych odnotowano wyraźne pogłębienie wrażliwości rodzicielskiej. Wyniki dotyczące bezpiecznego przywiązania były zróżnicowane. W jednej metaanalizie wykazano mocniejsze przywiązanie w grupach eksperymentalnych, natomiast w drugiej, gdzie siła przywiązania była badana w inny sposób, nie wykazano żadnego wpływu. Nie odnaleziono żadnych danych dotyczących wpływu stosowania tej interwencji na poczucie lęku i stresu u rodziców. Brakuje badań, w których zostałaby oceniona rodzicielska funkcja refleksyjna (kompetencje rodzica do brania pod uwagę myśli, uczuć i potrzeb stojących za obserwowanymi zachowaniami dziecka – przyp. tłum.). Brakuje również dowodów dotyczących wpływu stosowania omawianej interwencji na zachowanie dziecka.

Wiarygodność wyników

Oceniliśmy ogólną pewność danych (stopień, w jakim uważamy, że wyniki są prawidłowe lub adekwatne) jako umiarkowany dla wrażliwości rodzicielskiej oraz niski lub bardzo niski dla pozostałych wyników. Oznacza to, że stosowanie wideo-informacji zwrotnych zwiększa wrażliwość rodzicielską w krótkiej perspektywie czasu, ale nie jesteśmy pewni wpływu tej interwencji na pozostałe wyniki.

Wnioski autorów

Stosowanie wideo-informacji zwrotnych może być pomocną metodą zwiększania wrażliwości rodzicielskiej, ale obecnie niewiele jest dowodów na to, że umacnia ona bezpieczne przywiązanie dziecka, wpływa na poprawę jego zachowania czy redukuje stres i lęk u rodziców. Potrzebne są dalsze badania nad wpływem przekazywania wideo-informacji zwrotnych na inne wyniki, w tym na rodzicielską funkcję refleksyjną, także u ojców.