Dlaczego to takie ważne?

Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego (ang. chronic suppurative otitis media, CSOM), znane również jako przewlekłe zapalenie ucha środkowego (ang. chronic otitis media, COM), to stan zapalny i zakażenie ucha środkowego, które utrzymują się przez co najmniej 2 tygodnie. U chorych z CSOM zazwyczaj występują nawracające lub przewlekłe wycieki z ucha - ropna wydzielina, która wydostaje się z otworu w błonie bębenkowej - oraz ubytek słuchu.

W celu czyszczenia uszu i usuwania wydzieliny można stosować różne metody. Należą do nich:

- używanie waty bawełnianej lub chusteczek (czyszczenie na sucho);
- zasysanie materiału blokującego ucho za pomocą małego urządzenia (zwykle wykonywane pod mikroskopem); lub
- płukanie uszu.

Przeanalizowaliśmy dane pochodzące z badań naukowych, aby dowiedzieć się, jak skuteczne jest czyszczenie uszu u chorych z CSOM i czy wywołuje ono skutki niepożądane. Przede wszystkim chcieliśmy się dowiedzieć, czy czyszczenie uszu zahamowało wyciek z ucha oraz czy wpływało na jakość życia lub słuch. Chcieliśmy również wiedzieć, czy czyszczenie uszu powodowało ból, dyskomfort lub podrażnienie ucha, skutki niepożądane, takie jak zawroty głowy czy krwawienie z ucha, lub jakiekolwiek poważne powikłania.

Jak odnaleźliśmy i oceniliśmy dowody

Po pierwsze, szukaliśmy wszystkich istotnych badań w literaturze medycznej. Następnie porównaliśmy wyniki i podsumowaliśmy dane ze wszystkich badań. Na koniec oceniliśmy wiarygodność danych naukowych. Uwzględniliśmy takie czynniki, jak: sposób prowadzenia badań, wielkość badania i spójność wyników. W oparciu o naszą ocenę, sklasyfikowaliśmy wiarygodność danych naukowych jako bardzo niską, niską, umiarkowaną lub wysoką.

Jakie dane znaleźliśmy

Odnaleźliśmy trzy badania, w których uczestniczyło 431 chorych z CSOM. Uczestników obserwowano przez okres od 6 tygodni do 6 miesięcy po zakończeniu leczenia.

W badaniach porównywano:

- codzienne czyszczenie uszu na sucho z niestosowaniem leczenia (2 badania, 351 osób);
- codzienne odsysanie wydzieliny połączone ze stosowaniem kropli do uszu z antybiotykiem podawanych w przychodni z odsysaniem wydzieliny (w przychodni), po którym pacjenci codziennie stosowali krople do uszu z antybiotykiem (1 badanie, 80 osób).

Codzienne czyszczenie uszu na sucho w porównaniu z niestosowaniem leczenia

- Nie wiemy, czy czyszczenie uszu na sucho powstrzymuje wyciek wydzieliny z ucha, ponieważ dane naukowe dotyczące tego, czy chorzy doświadczali wycieku po 4 tygodniach były bardzo niskiej jakości i w żadnym badaniu nie uwzględniono faktu wcześniejszej obecności wycieku.

- W jednym z badań zgłoszono poważne powikłania, jednak nie było jasne, czy osoby, które zgłosiły problemy czyściły uszy na sucho, czy też nie, ani czy powikłania wystąpiły przed zastosowaniem leczenia czy po jego zakończeniu. Nie mogliśmy więc stwierdzić, czy czyszczenie uszu na sucho spowodowało poważne powikłania, ani jak często one występowały.

- W jednym z badań oceniano słuch, ale przedstawione wyniki nie odpowiadały na pytanie czy czyszczenie uszu na sucho wpływa na słuch.

- W żadnym z badań nie oceniano wpływu czyszczenia uszu na sucho na jakość życia związaną ze zdrowiem, ból uszu, zawroty głowy czy krwawienie z ucha.

Codzienne odsysanie wydzieliny z ucha w porównaniu z jednorazowym odsysaniem, w połączeniu z leczeniem kroplami do uszu z antybiotykiem

- Nie wiemy, czy odsysanie wydzieliny z ucha powstrzymuje wyciek wydzieliny, ponieważ dane zgromadzone w okresie od 1 do 2 tygodni po zakończeniu leczenia były bardzo niskiej wiarygodności, a wyniki dotyczące wycieku wydzieliny po 4 tygodniach nie mogły zostać zinterpretowane.

- Nie wiemy, czy odsysanie wydzieliny z ucha wpływa na słuch czy zawroty głowy, ponieważ dane naukowe były bardzo niskiej jakości.

- W żadnym z badań nie oceniano wpływu czyszczenia uszu na sucho na jakość życia związaną ze zdrowiem, ból uszu, zawroty głowy czy krwawienie z uszu.

Co to oznacza

Nie wiemy, jak skuteczne jest czyszczenie uszu u chorych z CSOM i czy wywołuje ono działania niepożądane. Istnieje niewiele badań w tej dziedzinie, a te dostarczają danych naukowych o bardzo niskiej wiarygodności. Działania niepożądane nie zostały dokładnie opisane w badaniach, które odnaleźliśmy. Potrzebujemy badaczy, którzy w przyszłości przeprowadzą badania porównujące czyszczenie uszu z niestosowaniem czyszczenia oraz porównujące różne techniki i różną częstotliwość czyszczenia uszu, aby móc ocenić korzyści i zagrożenia związane z czyszczeniem uszu u chorych z CSOM.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Ten przegląd Cochrane jest aktualny do marca 2020 roku.