پیشینه
آسم یک بیماری ریوی است. آسم به دو روش عمل می‌کند. این بیماری باعث ملتهب شدن راه‌های هوایی (واکنش بدن به آسیب و عفونت) و در نتیجه، تنگ شدن لوله‌های کوچک راه‌های هوایی می‌شود (انسداد راه‌های هوایی نامیده می‌شود). تنگ شدن لوله‌ها می‌تواند در پاسخ به محرک‌های آسم، مانند خز یا پر حیوانات، گردوغبار یا گرده گیاهان رخ دهد.
آسم در سراسر جهان بسیار شایع است و به دلیل هزینه‌های بالای مراقبت سلامت مرتبط با بستری و دارودرمانی بیماران، یک مشکل اساسی در سلامت عمومی به شمار می‌رود. از تمرینات تنفسی برای درمان افراد مبتلا به آسم به‌عنوان روشی برای کنترل نشانه‌های آسم بدون استفاده از دارو استفاده شده است. افراد برای تغییر الگوی تنفس خود از تکنیک‌های مختلف تنفسی استفاده می‌کنند.
سوال مطالعه مروری
ما می‌خواستیم بدانیم که تمرینات تنفسی برای بزرگسالان مبتلا به آسم تا چه اندازه موثر هستند. ما بیشتر علاقه‌مند بودیم بدانیم که تمرینات تنفسی باعث بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آسم می‌شوند یا خیر (پیامد اولیه ما)، و اینکه به بهبود نشانه‌های آسم، هیپرونتیلاسیون (تنفس بیش از حد)، و عملکرد ریه (پیامدهای ثانویه ما) کمک می‌کنند یا خیر.
نتایج کلیدی
برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده به جست‌وجو پرداختیم. این بدان معنی است که افراد به‌طور تصادفی انتخاب شدند تا تمرینات تنفسی را انجام دهند یا وارد گروه کنترل شوند. ما آموزش مربوط به آسم یا مراقبت معمول از آسم را به عنوان کنترل‌کننده‌ها وارد مرور کردیم.
22 مطالعه را پیدا کردیم که شامل 2880 بزرگسال مبتلا به آسم خفیف تا متوسط بودند. در این مطالعات از تمرینات تنفسی مختلفی استفاده شد. چهارده مطالعه از یوگا، چهار مطالعه از آموزش مجدد تنفسی، یک مطالعه از روش Buteyko، یک مطالعه از روش Buteyko و پرانایاما (pranayama)، یک مطالعه از روش Papworth و یک مطالعه از تنفس عمیق دیافراگمی استفاده کردند. بیست مطالعه تمرینات تنفسی را با مراقبت طبیعی از آسم و دو مطالعه تمرینات تنفسی را با آموزش مربوط به آسم مقایسه کردند. مطالعات به ارزیابی کیفیت زندگی، نشانه‌های آسم و نشانه‌های هیپرونتیلاسیون، تعداد تشدیدهای حملات حاد (شعله‌ور شدن نشانه‌ها (flare up))، عملکرد ریه (تست‌های تنفسی) و انجام معاینه توسط پزشکان عمومی (GP) پرداختند.
مطالعات متعددی پیامد اولیه، یعنی کیفیت زندگی، را بررسی کردند. نتایج، حاکی از بهبود کیفیت زندگی پس از سه ماه در گروه تمرینات تنفسی بودند. ما دریافتیم که تمرینات تنفسی احتمالا کمکی به بهبود نشانه‌های آسم نمی‌کنند. با این حال، تمرینات تنفسی نشانه‌های هیپرونتیلاسیون را، هنگامی که چهار ماه پس از شروع تمرینات تا شش ماه اندازه‌گیری شدند، بهبود بخشیدند. یک آزمایش عملکرد ریه، یعنی درصد FEV1 پیش‌بینی شده (مقدار هوایی که شما می‌توانید در یک ثانیه از ریه‌ها خارج کنید)، بهبودهایی را در افرادی که تمرینات تنفسی را انجام دادند، نشان داد.
قطعیت شواهد
ما نسبت به مزایای انجام تمرینات تنفسی، نسبتا مطمئن هستیم. با این حال، از نظر نوع تمرینات تنفسی انجام شده، تعداد شرکت‌کنندگان وارد شده، تعداد و مدت زمان جلسات کامل شده، پیامدهای گزارش شده و نمایش آماری داده‌ها، تفاوت‌های اندکی را بین مطالعات مشاهده کردیم.
نتیجه‌گیری
تمرینات تنفسی ممکن است تاثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی، نشانه‌های هیپرونتیلاسیون، و عملکرد ریه در بزرگسالان مبتلا به آسم خفیف تا متوسط داشته باشد.
شواهد تا اپریل 2019 به‌روز است.
تمرینات تنفسی ممکن است تاثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی، نشانه‌های هیپرونتیلاسیون و عملکرد ریه داشته باشند. با توجه به برخی از تفاوت‌های روش‌شناسی موجود میان مطالعات وارد شده و مطالعاتی که روش‌شناسی ضعیفی داشتند، کیفیت شواهد مربوط به پیامدهای اندازه‌گیری شده بر اساس معیارهای درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) دارای قطعیت متوسط تا بسیار پائین بود. علاوه بر این، انجام مطالعات بیشتری که شامل توصیف کامل روش‌های درمان و معیارهای پیامد باشند، مورد نیاز است.
تمرینات تنفسی یک روش درمانی غیر-دارویی است که برای درمان افراد مبتلا به آسم به‌طور گسترده‌ای در سراسر جهان استفاده می‌شوند. هدف تمرینات تنفسی کنترل نشانه‌های آسم است و می‌تواند از طریق روش Papworth، تکنیک تنفسی Buteyko، تنفس یوگا، تنفس عمیق دیافراگمی یا هر مداخله مشابه دیگری انجام شود که الگوی تنفسی را دست‌کاری می‌کنند. تمرینات تنفسی معمولا بر حجم جاری (tidal volume) و حجم دقیقه‌ای (minute volume) متمرکز بوده و آرام‌سازی، ورزش در خانه، اصلاح الگوی تنفس، تنفس از راه بینی، نگه داشتن نفس، قسمت تحتانی قفسه سینه و تنفس شکمی را تقویت می‌کنند.
ارزیابی شواهد مربوط به اثربخشی تمرینات تنفسی در مدیریت افراد مبتلا به آسم.
برای شناسایی مطالعات مرتبط، کتابخانه کاکرین، MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ CINAHL و AMED را جست‌وجو کردیم و جست‌وجوی دستی را در مجلات مربوط به بیماری‌های تنفسی و چکیده مقالات و جلسات انجام دادیم. ما هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌ها و فهرست منابع مقالات واردشده را جست‌وجو کردیم.
آخرین جست‌وجو در منابع علمی در 4 اپریل 2019 انجام شد.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را وارد کردیم که تمرینات تنفسی را در بزرگسالان مبتلا به آسم، با گروه كنترل که آموزش آسم را دریافت کردند، یا جایگزین آن، با گروه كنترل غیرفعال، مقايسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت مطالعه را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. از نرم‌افزار Review Manager 5 برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بر اساس مدل اثرات تصادفی استفاده کردیم. پیامدهای پیوسته را به‌صورت تفاوت‌های میانگین (MDs) با 95% فواصل اطمینان (CIs) بیان کردیم. ناهمگونی را با بررسی نمودارهای انباشت (forest plot) ارزیابی کردیم. از تست Chi2، با P value معادل 0.10 که نشان‌دهنده اهمیت آماری بود، و آماره I2، با مقدار بیشتر از 50% که نشان‌دهنده سطح قابل توجهی از ناهمگونی بود، استفاده کردیم. پیامد اولیه، کیفیت زندگی بود.
ما 9 مطالعه جدید (1910 شرکت‌کننده) را در این به‌روزرسانی وارد کردیم، که در مجموع منجر به ورود 22 مطالعه شامل 2880 شرکت‌کننده در این مرور شد. چهارده مطالعه از یوگا، چهار مطالعه از آموزش مجدد تنفسی، یک مطالعه از روش Buteyko، یک مطالعه از روش Buteyko و پرانایاما (pranayama)، یک مطالعه از روش Papworth و یک مطالعه از تنفس عمیق دیافراگمی، استفاده کردند. مطالعات از نظر نوع تمرینات تنفسی انجام شده، تعداد شرکت‌کنندگان وارد شده، تعداد جلسات کامل شده، دوره پیگیری، پیامدهای گزارش شده و نحوه ارائه آماری داده‌ها، متفاوت از مطالعات دیگر بودند. شدت آسم در شركت‌كنندگان مطالعات از خفیف تا متوسط متفاوت بوده، و نمونه‌ها فقط شامل بیماران سرپایی می‌شدند. 20 مطالعه تمرینات تنفسی را با کنترل غیرفعال، و دو مطالعه با گروه کنترل دریافت‌کننده آموزش مربوط به آسم مقایسه کردند. انجام متاآنالیز برای پیامد اولیه یعنی کیفیت زندگی و پیامدهای ثانویه یعنی نشانه‌های آسم، نشانه‌های هیپرونتیلاسیون، و برخی از متغیرهای عملکرد ریه امکان‌پذیر بود. ارزیابی خطر سوگیری (bias) با گزارش‌دهی ناقص درباره جنبه‌های روش‌شناسی اکثر مطالعات وارد شده، مختل شد. ما عوارض جانبی را به عنوان یک پیامد در این مرور لحاظ نکردیم.
تمرینات تنفسی در برابر کنترل غیرفعال
برای كیفیت زندگی، كه با استفاده از پرسشنامه كیفیت زندگی آسم (AQLQ؛ Asthma Quality of Life Questionnaire) اندازه‌گیری شد، متاآنالیز نشان‌دهنده بهبود آن به نفع گروه تمرینات تنفسی در سه ماه بود (MD: 0.42؛ 95% CI؛ 0.17 تا 0.68؛ 4 مطالعه، 974 شركت‌كننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)، و در شش ماه، OR برای نسبتی از افراد که حداقل 0.5 واحد بهبود در AQLQ داشتند، برابر با 1.34 (95% CI؛ 0.97 تا 1.86؛ 1 مطالعه، 655 شرکت‌کننده) گزارش شد. برای نشانه‌های آسم، که با استفاده از پرسشنامه کنترل آسم (ACQ؛ Asthma Control Questionnaire) اندازه‌گیری شد، متاآنالیز انجام شده برای حداکثر تا سه ماه بی‌نتیجه و نامطمئن بود، MD معادل 0.15- واحد (95% CI؛ 2.32- تا 2.02؛ 1 مطالعه، 115 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، و در بیش از شش ماه مشابه بود (MD؛ 0.08- واحد؛ 95% CI؛ 0.22- تا 0.07؛ 1 مطالعه، 449 شرکت‌کننده). برای نشانه‌های هیپرونتیلاسیون، که توسط پرسشنامه Nijmegen (از چهار تا شش ماه) اندازه‌گیری شد، متاآنالیز نشانه‌های کمتری را به دنبال انجام تمرینات تنفسی نشان داد (MD: -3.22؛ 95% CI؛ 6.31- تا 0.13-؛ 2 مطالعه، 118 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)، اما چنین یافته‌ای در شش ماه نشان داده نشد (MD: 0.63؛ 95% CI؛ 0.90- تا 2.17؛ 2 مطالعه، 521 شرکت‌کننده). متاآنالیزها برای اندازه‌گیری حجم بازدمی با فشار در یک ثانیه (forced expiratory volume in 1 second; FEV1) تا سه ماه بی‌نتیجه و نامطمئن بود، MD؛ 0.10- لیتر (95% CI؛ 0.32- تا 0.12؛ 4 مطالعه، 252 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). با این حال، برای درصد پیش‌بینی شده FEV1، بهبودی به نفع گروه تمرین تنفسی گزارش شد (MD: %6.88؛ 95% CI؛ 5.03 تا 8.73؛ پنج مطالعه، 618 شرکت‌کننده).
تمرینات تنفسی در برابر آموزش درباره آسم
نتایج کیفیت زندگی در یک مطالعه، که با AQLQ اندازه‌گیری شد، تا سه ماه بی‌نتیجه و نامطمئن بود (MD: 0.04؛ 95% CI؛ 0.26- تا 0.34؛ یک مطالعه، 183 شرکت‌کننده). هنگامی که نتایج این پیامد از چهار تا شش ماه ارزیابی شد، نتایج به نفع تمرینات تنفسی بود (MD: 0.38؛ 95% CI؛ 0.08 تا 0.68؛ یک مطالعه، 183 شرکت‌کننده). نشانه‌های هیپرونتیلاسیون که با استفاده از پرسشنامه Nijmegen اندازه‌گیری شد، تا سه ماه بی‌نتیجه و نامطمئن بود (MD: -1.24؛ 95% CI؛ 3.23- تا 0.75؛ 1 مطالعه، 183 شرکت‌کننده)، اما انجام تمرینات تنفسی از چهار تا شش ماه سودمند گزارش شد (MD: -3.16؛ 95% CI؛ 5.35- تا 0.97-؛ 1 مطالعه، 183 شرکت‌کننده).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.