پیشینه
صرع اختلالی است که در آن تشنج‌های مکرر به دلیل تخلیه‌های الکتریکی غیرطبیعی از مغز ایجاد می‌شود. اکثر تشنج‌ها را می‌توان با استفاده از فقط یک داروی ضدصرع کنترل کرد. متاسفانه، برخی از افراد برای کنترل تشنج‌های خود، نیاز به بیش از یک داروی ضدصرع دارند، به‌خصوص اگر این تشنج‌ها به جای اینکه کل مغز را تحت تاثیر قرار دهند (صرع جنرالیزه)، از یک ناحیه مغز سرچشمه بگیرند (صرع کانونی یا فوکال). گفته می‌شود که این افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو هستند. توپیرامات (topiramate) می‌تواند همراه با سایر داروهای ضدصرع، که درمان افزودنی نامیده می‌شوند، برای کنترل صرع مقاوم به دارو مورد استفاده قرار گیرد.
هدف از این مطالعه مروری چیست؟
این مرور به بررسی اثربخشی و تحمل‌پذیری توپیرامات، هنگام استفاده از آن به‌عنوان درمان افزودنی، برای افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو پرداخت.
نتایج
ما 12 کارآزمایی را یافتیم که توپیرامات را به‌عنوان یک درمان افزودنی مورد بررسی قرار دادند. آنها در مجموع 1650 فرد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو را وارد کردند. این کارآزمایی‌ها داروی ضدصرع توپیرامات را با دارونما (placebo) (یک داروی غیرفعال ساختگی که نباید هیچ تاثیری داشته باشد) به مدت یک دوره 18 هفته‌ای مقایسه کردند. با توجه به تمام شواهد به‌دست آمده از کارآزمایی‌های واردشده، این مرور نشان داد هنگامی که توپیرامات همراه با داروهای دیگر استفاده می‌شود، در کاهش تعداد تشنج‌ها در صرع کانونی مقاوم به دارو تقریبا سه برابر موثرتر از دارونما است. با این حال، افزودن توپیرامات به درمان معمول افراد با افزایش عوارض جانبی مانند مشکلات مرتبط با تعادل (آتاکسی (ataxia))، تمرکز، سرگیجه، خواب‌آلودگی (حالت خواب‌وبیداری)، خستگی، «تفکر غیرطبیعی»، خارش یا بی‌حسی پوست (پاراستزی (paraesthesia)) و کاهش وزن همراه بود. همچنین، افراد دریافت‌کننده توپیرامات افزودنی دوبرابر بیشتر از افراد دریافت‌کننده دارونما احتمال داشت که از درمان خارج شوند، به احتمال زیاد به دلیل عوارض جانبی.
قطعیت شواهد
ما کارآزمایی‌ها را از نظر سوگیری (bias) بالقوه و قطعیت ارزیابی کردیم. به‌طور کلی، ما قطعیت شواهد را متوسط تا بالا رتبه‌بندی کردیم که به معنای آن است که ما نسبتا مطمئن هستیم یافته‌هایی که گزارش کرده‌ایم، دقیق هستند. کارآزمایی‌های واردشده در این مرور، اثرات طولانی‌مدت توپیرامات را به‌عنوان یک درمان افزودنی بررسی نکردند و فقط یک مطالعه استفاده از توپیرامات افزودنی را در کودکان مورد بررسی قرار داد. بنابراین، این یافته‌ها فقط باید برای بزرگسالان مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو اعمال شوند. تحقیقات آینده باید بررسی کنند که کدام دوز موثرتر است.
شواهد تا جولای 2018 به‌روز است.
توپیرامات به‌عنوان یک درمان افزودنی برای صرع کانونی مقاوم به دارو دارای اثربخشی است، زیرا در مقایسه با دارونما در کاهش تعداد تشنج‌ها تقریبا سه برابر موثرتر است. کارآزمایی‌های مورد بررسی دارای مدت زمان نسبتا کوتاهی بودند و هیچ شواهدی در مورد اثر طولانی‌مدت توپیرامات ارائه نکردند. نشان داده شد که استفاده کوتاه‌مدت از توپیرامات افزودنی با عوارض جانبی متعددی همراه است. از آنجایی که فقط یک مطالعه کودکان را وارد کرد، نتایج این مرور فقط باید برای جمعیت بزرگسالان اعمال شود. تحقیقات آینده باید بررسی بیشتری را درباره اثر دوز در نظر بگیرند.
اکثر افراد مبتلا به صرع، پیش‌آگهی خوبی دارند و تشنج‌های آنها با کمک فقط یک داروی ضدصرع کنترل می‌شود. با این حال، تا 20% از بیماران مطالعات مبتنی بر جمعیت، و تا 30% از بیماران مطالعات سری بالینی (غیر مبتنی بر جمعیت)، به ویژه افراد مبتلا به تشنج‌هایی با شروع کانونی، مبتلا به صرع مقاوم به دارو هستند. در این مرور، ما شواهد موجود در مورد توپیرامات (topiramate)، داروی ضد صرعی که اولین بار در سال 1996 به بازار عرضه شد، را هنگامی که به‌عنوان یک درمان افزودنی برای صرع کانونی مقاوم به دارو استفاده شد، خلاصه‌سازی کردیم.
این یک به‌روز‌رسانی از مرور کاکرین است که برای اولین بار در سال 1999 منتشر و در سال 2014 به‌روز‌رسانی شد.
بررسی اثربخشی و تحمل‌پذیری توپیرامات، هنگام استفاده به‌عنوان درمان افزودنی، برای افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو.
برای آخرین به‌روز‌رسانی این مرور، ما پایگاه‌های اطلاعاتی زیر را در 2 جولای 2018 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ که شامل پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین و پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (Cochrane Central Register of Controlled Trials; CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid، 1946-)؛ ClinicalTrials.gov؛ و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی (International Clinical Trials Registry Platform; ICTRP) سازمان جهانی بهداشت بود. ما هیچ‌گونه محدودیتی را از نظر زبان اعمال نکردیم. ما همچنین برای یافتن مطالعات در حال انجام یا منتشرنشده، با تولیدکنندگان توپیرامات و محققان در این زمینه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده با دارونما در رابطه با افزودن توپیرامات، که افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو را به کار گرفتند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب و داده‌های مرتبط را استخراج کردند. ما پیامدهای زیر را ارزیابی کردیم: (1) کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج؛ (2) رهایی از تشنج؛ (3) خروج از درمان (به هر دلیلی)؛ (4) عوارض جانبی. تجزیه‌وتحلیل اولیه با قصد درمان (intention-to-treat; ITT) بود، و خلاصه‌ای از خطرات نسبی (RRs) با 95% فاصله اطمینان (95% CIs) ارائه می‌شود. ما دوز - پاسخ را در مدل‌های رگرسیونی ارزیابی کردیم. ما ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» را برای هر مطالعه واردشده با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» کاکرین انجام دادیم و قطعیت کلی شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردیم.
ما 12 کارآزمایی را وارد کردیم، که 1650 شرکت‌کننده را به کار گرفتند. فازهای خط پایه بین چهار تا دوازده هفته متغیر بود و مراحل دوسوکور بین 11 تا 19 هفته متغیر بود. RR برای کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج با توپیرامات افزودنی در مقایسه با دارونما 2.71 بود (95% CI؛ 2.05 تا 3.59؛ 12 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). تجزیه‌و‌تحلیل‌های رگرسیون دوز، افزایش اثر را با افزایش دوز توپیرامات نشان داد که با نسبت شانس (odds ratio; OR) معادل 1.45؛ (95% CI؛ 1.28 تا 1.64؛ 0.001 > P) به ازای افزایش هر 200 میلی‌گرم در روز در دوز توپیرامات نشان داده شد. نسبت شرکت‌کنندگانی که به رهایی از تشنج دست یافتند نیز به‌طور قابل توجهی با توپیرامات افزودنی در مقایسه با دارونما افزایش یافت (RR؛ 3.67؛ 95% CI؛ 1.79 تا 7.54؛ 8 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط). خروج از درمان به‌طور قابل توجهی با توپیرامات افزودنی در مقایسه با دارونما بالاتر بود (RR؛ 2.37؛ 95% CI؛ 1.66 تا 3.37؛ 12 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). RRها نشان می‌دهند که عوارض جانبی زیر به‌طور قابل توجهی با توپیرامات در مقایسه با دارونما شایع‌تر هستند: آتاکسی 2.29 (99% CI؛ 1.10 تا 4.77؛ 4 مطالعه)؛ مشکلات تمرکز 7.81 (99% CI؛ 2.08 تا 29.29؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ سرگیجه 1.52 (99% CI؛ 1.07 تا 2.16؛ 8 مطالعه)؛ خستگی 2.08 (99% CI؛ 1.37 تا 3.15؛ 10 مطالعه)؛ پاراستزی 3.65 (99% CI؛ 1.58 تا 8.39؛ 7 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ خواب‌آلودگی 2.44 (99% CI؛ 1.61 تا 3.68؛ 9 مطالعه)؛ «تفکر غیرطبیعی» 5.70 (99% CI؛ 2.26 تا 14.38؛ 4 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا)؛ و کاهش وزن 3.99 (99% CI؛ 1.82 تا 8.72؛ 9 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پایین). شواهدی از سوگیری انتشار برای پیامد اولیه یافت شد (تست ایگر (Egger test)، P = 0.001). ما تمام مطالعات واردشده را در این مرور در معرض خطر پایین یا نامشخص سوگیری ارزیابی کردیم. به‌طور کلی، ما قطعیت شواهد را با توجه به شواهد مربوط به سوگیری انتشار، ناهمگونی آماری و عدم دقت، متوسط تا بالا ارزیابی کردیم، که تا حدی با اندازه‌های بزرگ اثر جبران شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.