سوال مطالعه مروری
این مرور شواهدی را در مورد بیخطری (safety) و اثربخشی جراحی (جراحی رفع فشار عصب بینایی) در مقایسه با عدم درمان بر بینایی افراد مبتلا به نوروپاتی ایسکمی قدامی غیر-شریانی عصب بینایی (nonarteritic anterior ischemic optic neuropathy; NAION) مورد بررسی قرار داد.
پیشینه
NAION، از دست دادن ناگهانی و بدون درد بینایی چشم است در اثر تورم ناحیه داخل چشم، جایی که عصب بینایی به آن متصل میشود. تورم بافت بر عصب بینایی فشار وارد میکند و اعتقاد بر این است که این فشار باعث قطع جریان خون به عصب بینایی شده و به از دست رفتن بینایی میانجامد. علت NAION شناخته شده نیست. اثربخشی هیچ درمانی برای کمک به این وضعیت به اثبات نرسیده است.
یک درمان پیشنهادی برای NAION، جراحی رفع فشار عصب بینایی نام دارد. در این جراحی، دو شکاف یا پنجره در بافت متورم چشم در اطراف عصب بینایی ایجاد میشود. این شکافها باعث میشوند مایع تجمعیافته در اطراف عصب بینایی خارج شود. امید است که با این کار فشار بر عصب بینایی کاهش یافته و بینایی بهبود یابد.
ویژگیهای مطالعه
جستوجو برای یافتن مطالعات در 23 اکتبر 2014 انجام شد. یک مطالعه (کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده) پیدا شد. 258 شرکتکننده در این کارآزمایی حضور داشتند. این 258 نفر به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه جراحی رفع فشار عصب بینایی را همراه با پیگیری دقیق دریافت کرد. گروه دیگر فقط پیگیری دقیق داشت. پیگیری دقیق شامل انجام معاینه چشم پزشکی در هر ویزیت مطالعه و تست میدان دید در 12 ماه و در صورت نیاز بود. تکنسینی که تستهای پیگیری را انجام میداد نمیدانست شرکتکنندگان متعلق به کدام گروه هستند (جراحی یا بدون جراحی). بودجه این کارآزمایی توسط موسسه ملی چشم آمریکا (National Eye Institute, USA) تامین شد.
نتایج کلیدی
این کارآزمایی زودهنگام متوقف شد زیرا جراحی بیشتر از پیگیری دقیق بهتنهایی به شرکتکنندگان کمک نکرد. این کارآزمایی هیچ شواهدی را از مزیت جراحی نشان نداد، اما آسیبهای متعددی ناشی از جراحی وجود داشت، مانند از دست رفتن بینایی بیشتر. درد و دو-بینی از جمله آسیبهایی بود که برخی از شرکتکنندگان در گروه جراحی یک هفته پس از جراحی دچار آنها شدند. محققان کارآزمایی گزارش دادند که بعید است ورود مجدد افراد نتایجی به نفع جراحی داشته باشد.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت شواهد در این کارآزمایی بالا در نظر گرفته شد.
تنها کارآزمایی واجد شرایط هیچ شواهدی را مبنی بر تاثیر مفید جراحی رفع فشار عصب بینایی برای NAION ارائه نکرد. پژوهشهای آینده باید بر افزایش درک ما از اتیولوژی و پیشآگهی NAION متمرکز شوند. گزینههای درمانی جدید باید در بستر کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شده بررسی شوند.
نوروپاتی ایسکمی قدامی غیر-شریانی عصب بینایی (nonarteritic anterior ischemic optic neuropathy; NAION) با از دست دادن ناگهانی و بدون درد بینایی چشم تشخیص داده میشود، که با تورم کم-رنگ دیسک بینایی همراه است. علت این وضعیت ناشناخته است و هیچ درمان دارویی وجود ندارد که اثربخشی آن در درمان این بیماری اثبات شده باشد. جراحی رفع فشار عصب بینایی، یک درمان پیشنهادی برای NAION است، و شامل ایجاد دو یا چند شکاف یا یک پنجره در بافت اطراف عصب بینایی است، در نتیجه اجازه خروج مایع مغزینخاعی را میدهد، و از لحاظ تئوری فشار وارده را به اطراف عصب بینایی کاهش میدهد.
هدف از انجام این مرور، بررسی بیخطری (safety) و اثربخشی جراحی در مقایسه با دیگر درمانها یا عدم-درمان در افراد مبتلا به NAION بود.
ما CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 10؛ 2014)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE در حال انجام و دیگر استنادات نمایه نشده، Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1946 تا اکتبر 2014)؛ EMBASE (ژانویه 1980 تا اکتبر 2014)؛ PubMed (1948 تا اکتبر 2014)؛ متارجیستری از کارآزماییهای کنترل شده (mRCT) (www.controlled-trials.com)؛ ClinicalTrials.gov (www.clinicaltrials.gov) و پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) (www.who.int/ictrp/search/en) را جستوجو کردیم. هیچ محدودیت تاریخی یا زبانی را در جستوجوهای الکترونیکی برای یافتن کارآزماییها اعمال نکردیم. آخرین جستوجو در بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در 23 اکتبر سال 2014 انجام شد.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی شده مربوط به درمان جراحی NAION واجد شرایط برای ورود به این مرور بودند.
یک نویسنده از نسخههای متن کامل تمام گزارشهای مربوط به کارآزماییهای مرتبط، دادههایی را استخراج کرد که توسط نویسنده دیگر تایید شدند. سنتز دادهها لازم نبود.
یک کارآزمایی وارد شده، که شامل 258 شرکتکننده تصادفیسازی شده بود، به دلیل بینتیجه بودن زودهنگام متوقف شد. در زمان گزارش 24 ماه، نرخ پیگیری در شش ماه 95.3% و در 24 ماه معادل 67.4% بود (174 شرکتکننده؛ 89 مورد پیگیری دقیق و 85 مورد جراحی). هیچ شواهدی مبنی بر مزیت جراحی برای حدت بینایی وجود نداشت. اندازهگیریهای حدت بینایی و میدان دید توسط تکنسینی انجام شد که نسبت به درمان ماسکه بود. حدت بینایی طی شش ماه در 32.0% از افراد گروه جراحی تا 3 خط یا بیشتر در مقایسه با 42.6% در گروه پیگیری دقیق بهبود یافت (خطر نسبی (RR) تعدیل نشده: 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.54 تا 1.04). حدت بینایی طی 24 ماه در 29.4% از افراد گروه جراحی در مقایسه با 31.0% از گروه پیگیری دقیق بهبود یافت (RR تعدیل نشده: 0.95؛ 95% CI؛ 0.60 تا 1.49). شرکتکنندگانی که تحت جراحی قرار گرفتند، در اغلب موارد 3 خط یا بیشتر را از حدت بینایی در چشم مورد مطالعه از دست دادند، اگرچه این افزایش خطر دارای اهمیت آماری نبود. حدت بینایی چشم مورد مطالعه طی شش ماه در 18.9% از افراد گروه جراحی در مقایسه با 14.8% در گروه پیگیری دقیق بدتر شد (RR: 1.28؛ 95% CI؛ 0.73 تا 2.24). حدت بینایی طی 24 ماه در 20.0% از افراد گروه جراحی در مقایسه با 21.8% از گروه پیگیری دقیق بدتر شد (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.64). شرکتکنندگان تحت جراحی هم دچار عوارض جانبی حین جراحی شدند و هم پس از جراحی، از جمله انسداد شریان مرکزی شبکیه چشم حین جراحی و درک بصری نور در شش ماه (یک شرکتکننده)؛ و از دست دادن فوری درک نور پس از جراحی و از دست دادن بینایی که تا 12 ماه ادامه داشت (دو شرکتکننده). در گروه پیگیری دقیق، دو شرکتکننده در ویزیت پیگیری شش ماه هیچ گونه درکی از نور نداشتند؛ درک نور در یک نفر از آنها در 12 ماه بهبود یافته بود. درد شایعترین عارضه جانبی در گروه جراحی بود (17% در گروه جراحی در برابر 3% در گروه پیگیری دقیق در یک هفته). دو-بینی (diplopia) شایعترین عارضه بعدی بود (8% در گروه جراحی در برابر 1% در گروه پیگیری دقیق در یک هفته)؛ در سه ماه تفاوت موجود در نسبتی از شرکتکنندگان مبتلا به دوبینی در دو گروه دارای اهمیت آماری نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.