پیشینه
صرع اختلالی است که در آن به دلیل تخلیه‌های الکتریکی غیرطبیعی از مغز تشنج‌های مکرر ایجاد می‌شوند. اکثر تشنج‌ها را می‌توان با استفاده از فقط یک داروی ضدصرع کنترل کرد. متأسفانه، برخی از افراد برای کنترل تشنج‌های خود، نیاز به بیش از یک داروی ضدصرع دارند (صرع مقاوم به دارو)، به‌خصوص اگر این تشنج‌ها به‌جای اینکه کل مغز را تحت تأثیر قرار دهند (صرع جنرالیزه)، از یک ناحیه مغز سرچشمه بگیرند (صرع کانونی یا فوکال).
تیاگابین (tiagabine) یک داروی ضدصرع جدیدتر است که می‌تواند همراه با رژیم دارویی معمول ضدصرع فرد مورد استفاده قرار گیرد. این مرور شواهد در دسترس را در مورد میزان اثربخشی تیاگابین در کاهش صرع ارزیابی کرده، همچنین عوارض جانبی را که ممکن است همراه با استفاده از آن در کنار داروهای ضدصرع دیگر برای افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو به‌وجود آید، بررسی کرده است.
نتایج
ما شش کارآزمایی را شامل 948 فرد مبتلا به صرع کانونی شناسایی کردیم. این کارآزمایی‌ها همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) بودند که داروی ضدصرع تیاگابین را با دارونما (placebo) (یک درمان غیرفعال و ساختگی که روی صرع بی‌تأثیر است) یا با یک داروی ضدصرع دیگر برای یک دوره تا 24 هفته مقایسه کرده بودند. ما دریافتیم که تیاگابین، زمانی که با داروهای ضدصرع دیگر استفاده شود، سه برابر بیش‌تر از دارونما در کاهش تعداد تشنج‌ها در افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو مؤثر بوده است. با این حال، افزودن تیاگابین به درمان معمول افراد با افزایش عوارض جانبی، مانند سرگیجه و لرزش، همراه بود. افرادی که از تیاگابین استفاده می‌کردند، نسبت به کسانی که از دارونما استفاده کردند، بیش از چهار برابر بیش‌تر احتمال دچار شدن را به لرزش داشتند؛ با این حال، فقط یک کارآزمایی این عارضه جانبی را گزارش کرده بود، بنابراین شواهد برای این مورد محدود است. افرادی که علاوه بر تیاگابین از داروهای دیگر استفاده می‌کردند، نسبت به کسانی که دارونما دریافت کردند، تقریبا دو برابر بیش‌تر احتمال داشت که از درمان انصراف دهند. ما هیچ تفاوت معنی‌داری را بین تیاگابین و توپیرامات (topiramate)، داروی ضدصرع دیگر، به‌عنوان داروی افزودنی نیافتیم.
نتیجه‌گیری‌ها
به طور کلی، شواهدی با قطعیت بالا برای پیامد کاهش تشنج وجود داشت که بدان معنی است که ما مطمئن هستیم اثر گزارش‌شده توسط ما دقیق است. کارآزمایی‌های وارد شده در این مرور اثرات بلندمدت تیاگابین را به‌عنوان یک درمان افزودنی یا اثرات تیاگابین را در کودکان زیر 12 سال بررسی نکردند. پژوهش‌های دیگری برای تعیین نحوه عملکرد تیاگابین در مقایسه با دیگر داروهای ضدصرع جدیدتر مورد نیاز است.
شواهد تا ژانویه 2019 موجود است.
تیاگابین میزان فراوانی تشنج را کاهش داد، اما زمانی که به‌عنوان درمان افزودنی در افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو استفاده شد، با برخی از عوارض جانبی مرتبط بود. یافته‌های مرور فعلی عمدتا قابل تعمیم به بزرگسالان و نوجوانان است و ممکن است لزوما قابل تعمیم به کودکان نباشد، چرا که هیچ یک از کارآزمایی‌ها شامل شرکت‌کنندگان کم‌تر از 12 سال نبود. ما هیچ تفاوت قابل توجهی را بین تیاگابین و توپیرامات به‌عنوان داروهای افزودنی نیافتیم؛ با این حال، شواهد توسط یک کارآزمایی تکی ارائه شده و بنابراین محدودیت داشت.
صرع یک بیماری نورولوژیکی شایع است که تا 1 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نزدیک به 30 درصد از افراد مبتلا به صرع به داروهای ضدصرع (AEDs) که در دسترس هستند، مقاوم بوده و نیاز به درمان با داروهای ضدصرع متعدد با هم دارند. تیاگابین (tiagabine) یکی از داروهای AED جدید است که می‌تواند به‌عنوان داروی کمکی (افزودنی) به AEDهای استاندارد استفاده شود.
بررسی اثربخشی و تحمل‌پذیری تیاگابین، هنگام استفاده به‌عنوان درمان افزودنی، برای افراد مبتلا به صرع‌های کانونی مقاوم به دارو.
این یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است که آخرین بار در سال 2014 منتشر شد. برای آخرین بهروزرسانی، ما پایگاه‌های اطلاعاتی زیر را در 22 ژانویه 2019 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ که شامل پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین و پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (Cochrane Central Register of Controlled Trials; CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid؛ 1946 تا 21 ژانویه 2019)؛ ClinicalTrials.gov؛ و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی (International Clinical Trials Registry Platform; ICTRP) سازمان جهانی بهداشت بودند. ما هیچ‌گونه محدودیتی را از نظر زبان اعمال نکردیم. ما همچنین برای یافتن مطالعات در حال انجام یا منتشرنشده، با تولیدکنندگان تیاگابین و پژوهشگران در این زمینه تماس گرفتیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را با دارونما (placebo) که روی افراد در هر سنی مبتلا به صرع کانونی انجام شده بود، وارد کردیم. مطالعات می‌توانستند دو سو یا یک سو کور باشند یا کورسازی نشده باشند و طراحی موازی یا متقاطع داشته باشند. این مطالعات باید دوره درمان حداقل هشت هفته‌ای داشته باشند. ما همچنین کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که دارای یک گروه کنترل با داروی فعال بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود ارزیابی کرده و داده‌ها را مطابق با روش‌های روش‌شناسی استاندارد مورد انتظار کاکرین، برای این بهروزرسانی مرور استخراج کردند. ما اختلافات را با بحث حل‌وفصل کردیم. پیامدهای مورد بررسی شامل 50 درصد یا بیش‌تر کاهش در میزان فراوانی تشنج، انصراف از درمان، عوارض جانبی، اثرات بر شناخت و کیفیت زندگی بودند. تجزیه‌وتحلیل اولیه با قصد درمان (intention-to-treat) انجام شد. تجزیه‌وتحلیل بدترین و بهترین مورد را برای پیامدهای صرع محاسبه کردیم. ما پاسخ دوز را با استفاده از مدل‌های رگرسیونی ارزیابی کردیم. دو نویسنده مرور خطر سوگیری (biaas) را در هر مطالعه با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» ارزیابی کردند.
از زمان بهروزرسانی قبلی در سال 2014، مطالعات دیگری اضافه نشده بود. این مرور شامل شش کارآزمایی (چهار مورد کارآزمایی با گروه موازی و دو مورد کارآزمایی با گروه متقاطع) متشکل از 948 شرکت‌کننده بود. برای مقایسه اصلی، تیاگابین در مقابل دارونما، همه شرکت‌کنندگان بین 12 و 77 سال داشتند و دوره‌های درمان در مطالعات در بازه زمانی 12 تا 22 هفته قرار داشت. خطر نسبی (RR) کلی با 95% فاصله اطمینان (CI) برای 50% کاهش یا بیش‌تر در میزان فراوانی تشنج (تیاگابین در مقابل دارونما) معادل 3.16 (95% CI 1.97 تا 5.07؛ 3 کارآزمایی؛ 769 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا) بود. به‌دلیل تفاوت در میزان پاسخ میان کارآزمایی‌ها، مدل‌های رگرسیونی قادر به ارائه برآوردهای قابل اطمینان برای پاسخ‌دهی به دوزهای تکی نبودند. RR برای انصراف از درمان (تیاگابین در مقابل دارونما) معادل 1.81 بود (95% CI؛ 1.25 تا 2.62؛ 3 کارآزمایی، 769 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). سرگیجه و لرزش با درمان تیاگابین ارتباط معنی‌داری داشتند. برای پیامدهای شناختی و کیفیت زندگی، داده‌های محدود موجود هیچ اثر قابل‌توجهی را روی شناخت، خلق‌وخو، یا انطباق نشان ندادند. یک کارآزمایی که تیاگابین را با یک گروه کنترل داروی فعال مقایسه کرده بود (تیاگابین در مقابل توپیرامات (topiramate))، هیچ تفاوت معنی‌داری را بین دو داروی افزوده شده برای 50% کاهش یا بیش‌تر در میزان فراوانی تشنج (RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.19 تا 1.58؛ 1 کارآزمایی، 41 شرکت‌کننده) یا برای انصراف از درمان (RR: 1.43؛ 95% CI؛ 0.74 تا 2.74؛ 1 کارآزمایی؛ 41 شرکت‌کننده) نیافت. ما دو مورد از شش مطالعه وارد شده را دارای خطر سوگیری پایین، سه مطالعه را دارای خطر سوگیری نامشخص و یک مطالعه را دارای خطر سوگیری بالا ارزیابی کردیم. روش‌های تولید توالی تصادفی دارای کم‌ترین فاکتور گزارش‌شده در طراحی کارآزمایی بوده و بیش‌ترین نگرانی‌ها را در خصوص خطر سوگیری ایجاد کرد. ما قطعیت کلی شواهد را با استفاده از روش GRADE تا حد زیادی متوسط تا بالا ارزیابی کردیم. ما شواهد را برای دو مورد از پیامدهای اثرات جانبی، تهوع و لرزش، با قطعیت پایین ارزیابی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.