سوال چیست؟
اثربخشی روشهای متمرکز بر بهبود مناسب و استفاده مداوم از روشهای هورمونی کوتاه-مدت پیشگیری از بارداری (مانند تکنیکهای مشاوره، یا پیامهای آموزشی، انگیزشی یا یادآور) در مقایسه با مراقبت معمول تنظیم خانواده (مانند مشاوره معمول یا بدون پیامهای یادآور) چیست؟
چرا این موضوع مهم است؟
انواعی از روشهای هورمونی کوتاه-مدت برای پیشگیری از بارداری توسط بسیاری از زنان در سراسر جهان استفاده میشوند. شایعترین روشهای هورمونی کوتاه-مدت، استفاده از قرصها و داروهای تزریقی کنترل تولد هستند. این روشها اغلب به خوبی آنچه که باید، عمل نمیکنند. زنان ممکن است در به کارگیری روشهای تعیین شده برای پیشگیری از بارداری دچار مشکلاتی شوند، مانند فراموش کردن مصرف برخی از قرصها یا مراجعه با تاخیر برای تزریق بعدی. زنان ممکن است به دلیل تغییرات خونریزی، استفاده از یک روش را متوقف کنند. ما این موضوع را بررسی کردیم که مشاوره یا یادآورها به زنان کمک میکنند تا از این نوع روشهای پیشگیری از بارداری به درستی استفاده کنند یا خیر.
استفاده نادرست از انواع روشهای هورمونی کوتاه-مدت پیشگیری از بارداری ممکن است منجر به بارداری ناخواسته شود. حدود 20% از بارداریهای برنامهریزی نشده در ایالات متحده آمریکا (USA) فقط با استفاده نادرست از داروهای ضد-بارداری خوراکی مرتبط هستند. عواقب سلامت و مالی قابل توجهی برای زنان و سیستمهای مراقبت سلامت ناشی از بارداریهای ناخواسته وجود دارند. شناسایی راههایی برای بهبود استفاده و ادامه روشهای هورمونی کوتاه-مدت پیشگیری از بارداری برای کاهش بارداریهای ناخواسته مهم است.
ما چه چیزی را پیدا کردیم؟
ما شواهد به دست آمده را از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) تا جولای 2018 جستوجو کردیم. این مرور بهروز شده در حال حاضر شامل 10 RCT با 6242 زن است. شش مطالعه بر مشاوره تمرکز داشتند و چهار مطالعه شامل یادآورهای دوز یا نوبتهای تعیین شده بعدی (+/- اطلاعات بهداشتی آموزشی) بودند. تمام مطالعات در ایالات متحده آمریکا یا مکزیک انجام شدند. یک مطالعه اضافه شد که نه نتایج را تغییر داد و نه قطعیت شواهد را بهبود بخشید.
مشاوره ممکن است:
• ادامه استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری را بهبود ببخشد (6 مطالعه؛ 2624 شرکتکننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین)
• قطع مصرف ناشی از مشکلات قاعدگی را کاهش دهد (1 مطالعه؛ 350 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین)
• قطع مصرف ناشی از حوادث جانبی را کاهش دهد (1 مطالعه؛ 350 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین)
• تاثیری بر پیامدهای بارداری نداشته باشد (3 مطالعه؛ 1985 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)
یادآورها:
• ممکن است ادامه استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری را بهبود ببخشند (2 مطالعه؛ 933 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)
• ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پایبندی به مصرف قرصها ایجاد کنند (1 مطالعه؛ 73 شرکت کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)
• ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در تزریقهای به موقع برای روشهای پیشگیری از بارداری قابل تزریق ایجاد کنند (2 مطالعه؛ 350 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین)
این به چه معناست؟
شواهد اندکی وجود دارند که نشان میدهند هم مشاوره متمرکز و هم یادآورها (با و بدون ارائه اطلاعات آموزشی) ممکن است ادامه استفاده از روشهای هورمونی کوتاه-مدت را برای پیشگیری از بارداری در مقایسه با مراقبت معمول تنظیم خانواده بهبود ببخشند.
علیرغم اهمیت این موضوع، از زمان انجام آخرین مرور در سال 2013 (نه مطالعه) مطالعهای منتشر نشده و فقط یک مطالعه در سال 2019 اضافه شد که نه نتایج را تغییر داد و نه قطعیت شواهد را بهبود بخشید.
به طور کلی، قطعیت شواهد مربوط به استراتژیهای بهبود پایبندی و ادامه پیشگیری از بارداری پائین است. مشاورهها و یادآورهای متمرکز (با یا بدون اطلاعات آموزشی) ممکن است در مقایسه با مراقبت معمول تنظیم خانواده، با بهبود ادامه روشهای هورمونی کوتاه-مدت پیشگیری از بارداری همراه باشد. با این وجود، با توجه به قطعیت پائین شواهد، این نتیجه باید با احتیاط تفسیر شود. کارآزماییهای وارد شده از انواع روشهای هورمونی کوتاه-مدت پیشگیری از بارداری استفاده کردند که ممکن است ناهمگونی بالای مطالعات را توضیح دهد. اثربخشی راهبردها برای بهبود پایبندی امکانپذیر است و ادامه استفاده از آن وابسته به روش هدفمند پیشگیری از بارداری باشد. گزارشهای محدودی از پیامدهای عینی قابل اندازهگیری (مانند دستگاه پایش الکترونیکی) میان مطالعات وارد شده وجود داشت. تعاریف استاندارد شده و معیارهای پایبندی و اصطلاحات همسو و سازگار برای توصیف مداخلات و مقایسهها برای کارآزماییهای آینده مزیتی در پی خواهد داشت. پژوهش بیشتر نیازمند مطالعات بزرگتر، پیگیری به مدت حداقل یک سال و گزارشدهی بهبود یافته متدولوژی کارآزمایی هستند.
در سراسر جهان، روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری یکی از محبوبترین روشهای پیشگیری از بارداری برگشتپذیر هستند. علیرغم نرخهای بالای اثربخشی با استفاده کامل، نرخهای اثربخشی با استفاده معمول برای روشهای کوتاه-مدت مانند داروهای خوراکی و قابل تزریق پیشگیری از بارداری، بسیار پائینتر هستند. به میزان زیادی، این تفاوتها نشان دهنده مشکلاتی در رابطه با پایبندی مداوم به رژیم پیشگیری از بارداری و نرخ پائین تداوم است. استفاده درست از روشهای پیشگیری از بارداری برای اطمینان از اثربخشی برای کاهش بارداری ناخواسته ضروری است.
تعیین اثربخشی استراتژیهای هدفمند برای بهبود پایبندی و ادامه، روشهای هورمونی کوتاه-مدت برای پیشگیری از بارداری در مقایسه با مراقبت معمول تنظیم خانواده.
ما تا جولای 2018 به جستوجو در بانکهای اطلاعاتی زیر پرداختیم (بدون محدودیتهای زبانی): پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 7، 2018)؛ PubMed via MEDLINE؛ POPLINE؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی (ICTRP).
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که استراتژیهایی هدفمند را برای تسهیل پایبندی و ادامه روشهای هورمونی کوتاه-مدت پیشگیری از بارداری (مانند داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی (oral contraceptives; OCs))، دپوت مدروکسیپروژسترون استات (DMPA یا Depo-Provera) تزریقی، حلقه داخل واژن یا پچ ترانسدرمال) را با مراقبت معمول تنظیم خانواده در زنان واقع سنین باروری که به دنبال پیشگیری از بارداری هستند، مقایسه کردند.
از پروسیجرهای استاندارد روششناسی توصیه شده توسط کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه شامل ادامه یا قطع استفاده از روش پیشگیری از بارداری، میزان قطع مصرف به علت حوادث جانبی (اختلالات قاعدگی و سایر حوادث جانبی) و پایبندی به روش مورد استفاده بودند که بر اساس قرصهای ازدسترفته و تزریقهای به موقع/با تاخیر مشخص شد. بارداری یک پیامد ثانویه بود.
ما 10 RCT را که شامل 6242 زن بودند، وارد کردیم. شش کارآزمایی مشاوره مستقیم بین فردی را با استفاده از تماسهای متعدد مشاورهای یا چند-جزئی در طول یک جلسه ارائه کردند. چهار کارآزمایی، یادآورهای متمرکز (intensive) را برای قرار ملاقاتها یا دوز بعدی ارائه کردند، که دو مورد از این کارآزماییها اطلاعات آموزشی سلامت اضافی و همچنین یادآورها را ارائه کردند. تمام کارآزماییها «مراقبت معمول» را به عنوان یک مقایسه قرار دادند.
قطعیت شواهد از بسیار پائین تا متوسط متغیر بود. محدودیتهای اصلی عبارت بود از خطر سوگیری (bias) (همراه با گزارشدهی ضعیف جزئیات روششناسی، عدم کورسازی و دادههای پیامد ناقص)، ناهمگونی، غیر-مستقیم بودن و عدم دقت.
ادامه روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری
اینکه مشاوره متمرکز، ادامه روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری را در مقایسه با مراقبت معمول بهبود میبخشد یا خیر، نامطمئن است (OR: 1.28؛ 95% CI؛ 1.07 تا 1.54؛ 2624 شرکتکننده؛ 6 مطالعه؛ I2 = 79%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). شواهد پیشنهاد کردند: اگر احتمال ادامه یافتن درمان با مراقبت معمول 39% باشد، احتمال ادامه یافتن درمان با مشاوره متمرکز بین 41% تا 50% خواهد بود. OR تجمعی کلی، ادامه بهبود را نشان داد، اما، زمانی که بر اساس روش پیشگیری از بارداری طبقهبندی شد، نتایج مثبت محدود به DMPA شد.
اینکه یادآورها (+/- اطلاعات آموزشی) تداوم روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری را در مقایسه با مراقبت معمول بهبود میبخشند یا خیر، نامطمئن است (OR: 1.33؛ 95% CI؛ 1.03 تا 1.73؛ 933 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 69%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). شواهد پیشنهاد کردند: اگر احتمال ادامه با مراقبت معمول 52% باشد، احتمال ادامه با یادآورها بین 52% تا 65% خواهد بود.
قطع درمان به علت حوادث جانبی
شواهد پیشنهاد کردند که مشاوره ممکن است با کاهش نرخ قطع درمان ناشی از حوادث جانبی در مقایسه با مراقبت معمول، با نرخ پائینتر قطع ناشی از اختلالات قاعدگی همراه باشد (OR: 0.20؛ 95% CI؛ 0.11 تا 0.37؛ 350 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)، اما ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در سایر حوادث جانبی ایجاد کند (OR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.36 تا 1.47؛ 350 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد پیشنهاد کردند: اگر احتمال قطع درمان با مراقبت معمول به علت اختلالات قاعدگی 32% باشد، احتمال قطع درمان با مشاوره متمرکز بین 5% تا 15% خواهد بود و اگر احتمال قطع درمان با مراقبت معمول به علت سایر حوادث جانبی 55% باشد، احتمال قطع درمان با مشاوره متمرکز بین 30% تا 64% خواهد بود.
قطع درمان میان کارآزماییهایی که استفاده از یادآورها (+/- اطلاعات آموزشی) را بررسی کردند، گزارش نشد.
پایبندی
پایبندی میان کارآزماییهایی که استفاده از مشاوره متمرکز را بررسی کردند، گزارش نشد.
میان کارآزماییهایی که یادآورها (+/-اطلاعات آموزشی) را مورد بررسی قرار دادند، هیچ شواهد قطعی در مورد تفاوت در پایبندی که به صورت قرصهای ازدسترفته (MD: 0.80؛ 95% CI؛ 1.22- تا 2.82؛ 73 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط) یا به صورت تزریقهای به موقع (OR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.54 تا 1.29؛ 350 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین) تعریف شد، وجود نداشت. شواهد پیشنهاد کردند: اگر احتمال پایبندی به روش مورد استفاده که به صورت تزریقهای به موقع مشخص شد، با مراقبت معمول 50% باشد، احتمال پایبندی به روش مورد استفاده که به صورت تزریقهای به موقع مشخص شد، با یادآورها بین 35% تا 56% خواهد بود.
بارداری
شواهد قطعی در مورد تفاوت در نرخ بارداری بین مشاوره متمرکز و مراقبت معمول وجود نداشت (OR: 1.24؛ 95% CI؛ 0.98 تا 1.57؛ 1985 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). شواهد پیشنهاد کردند: اگر احتمال بارداری با مراقبت معمول 18% باشد، احتمال بارداری با مشاوره بین 18% و 25% خواهد بود.
بارداری میان کارآزماییهایی که استفاده از یادآورها (+/- اطلاعات آموزشی) را بررسی کردند، گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.