برونشیولیت شایعترین عفونت حاد راههای هوایی و ریهها در سالهای اول زندگی است. این بیماری توسط ویروسها ایجاد میشود، و شایعترین ویروس سینسیشیال تنفسی (respiratory syncytial virus) است. بیماری مذکور شبیه سرماخوردگی، با نشانههایی مانند آبریزش از بینی، تب و سرفه خفیف شروع میشود. سپس، منجر به تنفس سریع، مشکلدار و اغلب پر سر و صدا (مثلا، خسخس سینه) میشود. در حالی که این بیماری برای اکثر نوزادان سالم و کودکان خردسال خفیف است، یکی از دلایل اصلی بیماری بالینی و بار (burden) سلامت مالی در سراسر جهان به حساب میآید. بستری شدن بیماران در بیمارستان در کشورهایی با درآمد بالا افزایش یافته، استفاده از خدمات مراقبت سلامت بسیار بیشتر شده، و برونشیت ممکن است با اختلالات خسخس سینه در دوران پیشدبستانی مرتبط باشد و کودک بعدا به آسم مبتلا شود.
در نحوه مدیریت برونشیولیت توسط پزشکان تنوع وجود دارد، که نشاندهنده عدم وجود شواهد علمی واضح برای هر رویکرد درمانی است. داروهای ضدالتهابی مانند گلوکوکورتیکوئیدها (به عنوان مثال، پردنیزولون یا دگزامتازون) بر اساس شباهتهای ظاهری میان برونشیت و آسم استفاده شدهاند. با این حال، هیچ مزیت واضحی از استفاده از آنها نشان داده نشده است.
مرور سیستماتیک ما 17 مطالعه کنترلشده را شامل 2596 کودک مبتلا یافت که از این داروها برای مدت کوتاهی استفاده کرده و پیامدها کوتاهمدت را ارزیابی کردند. هنگام مقایسه گلوکوکورتیکوئیدها با دارونما (placebo)، هیچ تفاوتی برای بستری شدن در بیمارستان یا طول مدت بستری در بیمارستان مشاهده نشد. هیچ مزیت قابل توجهی در دیگر پیامدهای سلامت دیده نشد. این یافتهها همسو و سازگار بوده و احتمالا در شرایط مختلف قابل اجرا هستند.
نتایج غیرقطعی از یک کارآزمایی بزرگ و با کیفیت بالا نشان میدهند که درمان ترکیبی گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک (دگزامتازون) و گشادکنندههای برونش (اپینفرین) ممکن است بهطور قابل توجهی باعث کاهش پذیرش بیماران در بیمارستان شوند. هیچ عوارض جانبی کوتاهمدت مرتبطی وجود نداشت که متفاوت از مواردی باشند که با دارونمای غیرفعال مشاهده شدند، در حالی که بیخطری (safety) طولانیمدت درمان ارزیابی نشد. انجام تحقیقات بیشتری برای تایید اثربخشی، بیخطری و قابلیت کاربرد این رویکرد امیدوارکننده، مورد نیاز است.
شواهد کنونی از تاثیر بالینی گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک یا استنشاقی بر بستری شدن یا طول مدت بستری در بیمارستان حمایت نمیکند. ترکیب دگزامتازون و اپینفرین ممکن است پذیرش سرپایی را کاهش دهد، اما نتایج قطعی نبوده و اطلاعات موجود در مورد بیخطری (safety) آنها محدود است. تحقیقات آینده باید اثربخشی، مضرات و کاربرد درمان ترکیبی را بیشتر ارزیابی کنند.
مرورهای سیستماتیک قبلی فواید واضحی را از گلوکوکورتیکوئیدها برای درمان برونشیولیت حاد ویروسی نشان ندادهاند، اما استفاده از آنها همچنان قابل توجه است. کارآزماییهای بزرگ جدید شواهد قابل توجهی را به شواهد فعلی اضافه کرده و رویکردهای درمانی جدید را شامل گلوکوکورتیکوئیدها پیشنهاد میدهند.
مرور اثربخشی و بیخطری (safety) مصرف گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک و استنشاقی در کودکان مبتلا به برونشیولیت حاد ویروسی.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL؛ 2012، شماره 12)، MEDLINE (1950 تا هفته 2 ژانویه 2013)، EMBASE (1980 تا ژانویه 2013)، LILACS (1982 تا ژانویه 2013)، ®Scopus (1823 تا ژانویه 2013) و IRAN MedEx (1998 تا نوامبر 2009) را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) که گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک یا استنشاقی کوتاهمدت را در مقابل دارونما (placebo) یا هر مداخله دیگر در کودکان کمتر از 24 ماه و مبتلا به برونشیولیت حاد (نخستین اپیزود با خسخس سینه) مقایسه کردند. پیامدهای اولیه ما عبارت بودند از: بستری شدن در روزهای 1 و 7 برای مطالعات سرپایی؛ و طول مدت بستری (length of stay; LOS) برای مطالعات بستری. پیامدهای ثانویه شامل پارامترهای شدت بالینی، استفاده از خدمات مراقبتهای سلامت، عملکرد ریوی، نشانهها، کیفیت زندگی و آسیبها بودند.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم دادههای مربوط به ویژگیهای مطالعه و شرکتکننده، مداخلات و پیامدها را استخراج کردند. خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کرده و قدرت شواهد را درجهبندی کردیم. نتایج متاآنالیز بیماران بستری و سرپایی را بهطور جداگانه با استفاده از مدل اثرات تصادفی (random-effects model) بررسی کردیم. آنالیزهای زیرگروه را از قبل مشخص کردیم، از جمله استفاده ترکیبی از برونکودیلاتورها که در یک پروتکل استفاده شدند.
ما 17 کارآزمایی (2596 شرکتکننده) را وارد کردیم؛ سه مورد خطر سوگیری پائین داشتند. شدت بیماری در ابتدای مطالعه، طرحهای گلوکوکورتیکوئید، مقایسهکنندهها و پیامدها، ناهمگون بودند. گلوکوکورتیکوئیدها در مقایسه با دارونما، پذیرشهای سرپایی را در روزهای 1 و 7 بهطور قابل توجهی کاهش ندادند (به ترتیب، نسبت خطر (RRs) تجمعی: 0.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI) 0.78 تا 1.08 و 0.86؛ 95% CI؛ 0.7 تا 1.06). هیچ مزیتی در LOS برای بیماران بستری وجود نداشت (تفاوت میانگین (MD): 0.18- روز؛ 95% CI؛ 0.39- تا 0.04). نتایج تعدیلنشده از یک RCT فاکتوریل بزرگ (large factorial) و با خطر پائین سوگیری نشان داد که ترکیب دگزامتازون سیستمیک با دوز بالا و اپینفرین استنشاقی، میزان بستری را تا روز 7 کاهش داد (خطر بستری در ابتدای مطالعه: 26%؛ RR: 0.65؛ 95% CI؛ 0.44 تا 0.95؛ تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT): 11؛ 95% CI؛ 7 تا 76)، بدون آنکه تفاوتی در عوارض جانبی کوتاهمدت وجود داشته باشد. هیچ مقایسه دیگری تفاوتهای مرتبط را در پیامدهای اولیه نشان نداد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.