پیام‌های کلیدی
هومئوپاتی نوعی طب مکمل و جایگزین است. این نوع درمان بر اساس دو ایده اصلی بنا شده: موادی که ممکن است باعث ایجاد بیماری یا نشانه در یک فرد سالم شوند، می‌توانند در دوزهای بسیار کم، این نشانه‌ها را در یک فرد بیمار درمان کنند؛ و اینکه مولکول‌های موجود در مواد بسیار رقیق‌شده، حافظه ماده اصلی را حفظ می‌کنند. به دلیل کمبود شواهد محکم، مزایا و خطرات داروهای هومئوپاتی خوراکی برای پیشگیری و درمان عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی (ARTI) در کودکان نامشخص است. مطالعاتی با کیفیت پائین‌تر در طراحی و گزارش‌دهی، اغلب، مزایای احتمالی را برای داروهای هومئوپاتی خوراکی نشان می‌دهند، اما مطالعاتی با کیفیت بالاتر فایده‌ای را پیدا نمی‌کنند.
عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی چه هستند؟
عفونت‌های تنفسی، به ویژه سرماخوردگی و آنفلوآنزا، معمولا توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، اما برخی از عفونت‌های ریه و گوش ناشی از باکتری هستند. تشخیص این عفونت‌ها از یکدیگر ممکن است دشوار باشد، و گاهی با هم رخ می‌دهند. اکثر عفونت‌های تنفسی بدون درمان برطرف می‌شوند، اما بعضی اوقات نشانه‌های آن‌ها پس از برطرف شدن عفونت اولیه هم‌چنان ادامه می‌یابند. بنابراین هدف درمان، تسکین نشانه‌ها است.
چرا این موضوع در کودکان مهم است؟
کودکان به‌طور متوسط سالانه بین سه تا شش بار مبتلا به عفونت دستگاه تنفسی می‌شوند. اگرچه اکثر آن‌ها خفیف و قابل درمان هستند، گاهی اوقات عفونت‌های دستگاه تنفسی حاد (جدی، سریع، یا ناگهانی) هستند که ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشند، اما به ندرت منجر به مرگ بیمار می‌شوند.
ARTIها چگونه درمان می‌شوند؟
داروهای آنتی‌بیوتیکی که به صورت خوراکی مصرف می‌شوند (معمولا به شکل قرص، کپسول، قرص مکیدنی، یا مایع) اغلب برای ARTIها تجویز می‌شوند، حتی اگر در برابر ویروس‌ها بی‌اثر باشند. داروهای هومئوپاتی (homeopathy) ممکن است ARTIها را با عوارض جانبی اندکی درمان کنند، اما اثربخشی و بی‌خطری مصرف آن‌ها به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
می‌خواستیم بدانیم که داروهای هومئوپاتی به کودکان مبتلا به ARTI کمک می‌کنند یا خیر. به بررسی تاثیر داروهای هومئوپاتی در مقایسه با دارونما (یک درمان ساختگی که حاوی هیچ دارویی نیست اما ظاهر یا طعمی مشابه با داروی مورد آزمایش دارد) یا درمان‌های مراقبتی معمول در مدیریت درمانی ARTIها علاقه‌مند بودیم.
هم‌چنین به بررسی تاثیر داروهای هومئوپاتی بر بهبود شدت یا نشانه‌های عفونت، نیاز به دریافت آنتی‌بیوتیک، طول مدت بیماری (که بر روزهای غیبت از مدرسه یا غیبت از کار برای والدین تاثیر می‌گذارد)، ظهور مجدد نشانه‌ها، و هرگونه عوارض جانبی دارو پرداختیم.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
به دنبال کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (مطالعاتی که افراد به‌طور تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمانی تقسیم می‌شوند) بودیم که بررسی کردند داروهای هومئوپاتی خوراکی، در مقایسه با دارونما یا درمان‌های مراقبتی معمول ARTI، در پیشگیری یا درمان ARTIها در کودکان تا 16 سال موثر هستند یا خیر. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را نسبت به این شواهد، بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و تعداد شرکتکنندگان در هر مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 11 مطالعه را شامل 1813 کودک (5 مطالعه برای پیشگیری و 6 مطالعه برای درمان ARTIها) یافتیم. تمام مطالعات، عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی (از بینی تا نای (تراشه)) را مورد بررسی قرار دادند، اما یک مطالعه گزارش عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی (از نای تا ریه‌ها و پلورا (غشای پوشاننده ریه‌ها)) را ترکیب کرد، بنابراین تعداد کودکان مبتلا به ARTIهای فوقانی یا تحتانی مشخص نیست.
نتایج اصلی
در درمان یا پیشگیری از ابتلا به ARTIها در کودکان، داروهای هومئوپاتی اثرات مفید اندک یا هیچ تاثیری را نشان ندادند، چه توسط یک هومئوپات آموزش‌دیده برای کودک فردی‌سازی شده بود یا یک درمان استاندارد هومئوپاتی تجاری در دسترس بود (11 مطالعه، 1813 کودک).
در مواردی که نتایج قابل ترکیب بودند، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین گروه‌ها برای درمان کوتاه-مدت (2 مطالعه، 155 شرکت‌کننده) یا درمان طولانی-مدت (2 مطالعه، 155 شرکت‌کننده) وجود داشت، اما شواهد بسیار نامطمئن است. ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین گروه‌ها برای پیشگیری از ابتلا به ARTI وجود داشته باشد (3 مطالعه، 735 شرکت‌کننده).
هیچ تفاوت مهمی بین گروه‌های هومئوپاتی و دارونما از نظر زمان کاری از دست رفته برای والدین، استفاده از آنتی‌بیوتیک، یا عوارض جانبی وجود نداشت. در مورد بی‌خطری مصرف این داروها مطمئن نیستیم زیرا داده‌های مربوط به عوارض جانبی به‌طور ضعیفی گزارش شدند. به‌طور کلی، یافته‌های این مرور از استفاده از محصولات دارویی هومئوپاتی برای ARTIها در کودکان پشتیبانی نمی‌کنند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
اعتماد چندانی به شواهد نداریم زیرا مطالعات فقط شامل تعداد کمی از کودکان بودند، از انواع مختلفی از داروهای هومئوپاتی برای ARTIهای مختلف استفاده کردند، دارای سوگیری‌های متعددی بودند، و اطلاعاتی را در مورد پیامدهای مهم گزارش نکردند. نتایج پژوهش‌های بیشتر می‌توانند با نتایج این مرور متفاوت باشند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا 16 مارچ 2022 به‌روز است.
ترکیب پنج مطالعه پیشگیرانه و شش مطالعه درمانی هیچ منفعتی را از محصولات دارویی هومئوپاتی در مقایسه با دارونما برای عود ARTI یا نرخ درمان در کودکان نشان نداد. سطح قطعیت شواهد برای همه پیامدهای گزارش شده، پائین تا بسیار پائین بود. هیچ شواهدی را برای حمایت از اثربخشی محصولات دارویی هومئوپاتی برای ARTIها در کودکان نیافتیم. عوارض جانبی به‌طور ضعیفی گزارش شدند، و نتوانستیم در مورد بی‌خطری آن‌ها نتیجه‌گیری کنیم.
عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی (acute respiratory tract infection; ARTI) شایع بوده و ممکن است منجر به بروز عوارضی شوند. اکثر کودکان، سالانه دچار سه تا شش اپیزود ARTI می‌شوند. اگرچه این عفونت‌ها خود-محدود شونده هستند، نشانه‌های آن می‌توانند ناراحت‌‌کننده باشند. بسیاری از درمان‌ها برای کنترل نشانه‌ها و کاهش طول دوره بیماری استفاده می‌شوند. آن‌ها اغلب منافع کمتری داشته و ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی شوند. اگر شواهدی برای اثربخشی محصولات دارویی هومئوپاتی خوراکی ثابت شود، این محصولات می‌توانند در مدیریت درمانی ARTI دوران کودکی نقش به‌سزایی داشته باشند. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که نخستین‌بار در سال 2018 منتشر شد.
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) مصرف محصولات دارویی هومئوپاتی خوراکی در مقایسه با دارونما (placebo) یا درمان مرسوم در پیشگیری و درمان ARTI در کودکان.
CENTRAL (شماره 3، 2022) را جست‌وجو کردیم که شامل پایگاه ثبت تخصصی گروه عفونت‌های حاد تنفسی در کاکرین، MEDLINE (1946 تا 16 مارچ 2022)، Embase (2010 تا 16 مارچ 2022)، CINAHL (1981 تا 16 مارچ 2022)، AMED (1985 تا 16 مارچ 2022)، CAMbase (در 16 مارچ 2022 جست‌وجو شد)، و کتابخانه هومئوپاتی بریتانیا (British Homeopathic Library) (در 26 جون 2013 جست‌وجو شد - دیگر جست‌وجو نشد) بود. هم‌چنین WHO ICTRP و ClinicalTrials.gov (16 مارچ 2022) را جست‌وجو کرده، منابع را کنترل کرده، و برای شناسایی مطالعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) دوسو-کور یا RCTهای خوشه‌ای دوسو-کور را وارد کردیم که به مقایسه محصولات دارویی هومئوپاتی خوراکی با دارونمای (placebo) مشابه یا درمان‌های مرسوم انتخاب‌شده توسط خود بیمار برای پیشگیری یا درمان ARTI در کودکان 0 تا 16 سال پرداختند.
از روش‌های استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد نظر کاکرین استفاده کردیم.
در این به‌روزرسانی سال 2022، سه RCT جدید را شامل 251 کودک یافتیم، که در مجموع 11 RCT شامل 1813 کودک دریافت‌کننده محصولات دارویی هومئوپاتی خوراکی یا یک درمان کنترل (دارونما یا درمان مرسوم) برای ARTI وارد شدند. تمام مطالعات روی عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی (URTIs) متمرکز بودند، فقط یک مطالعه شامل برخی از عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی (LRTIs) بود. شش مطالعه درمانی تاثیر درمان را بر دوره نقاهت از URTI، و پنج مطالعه تاثیر درمان را بر پیشگیری از ابتلا به URTIها پس از یک تا چهار ماه درمان بررسی کردند. دو مطالعه درمانی و سه مطالعه پیشگیرانه شامل درمان فردی‌شده هومئوپاتی بودند. مطالعات دیگر از درمان‌های از پیش تعیین شده، و غیر-فردی‌شده استفاده کردند. همه مطالعات شامل محصولات دارویی هومئوپاتی بسیار رقیق شده، با رقت‌های 1 در 10-4 تا 1 در 10-200 بودند.
چندین محدودیت را در مطالعات وارد شده، به ویژه ناهمگونی در روش‌شناسی و نرخ بالای خروج بیماران از مطالعه، شکست در انجام آنالیز قصد درمان (intention-to-treat)، گزارش‌دهی انتخابی، و انحرافات آشکار از پروتکل، یافتیم. سه مطالعه را در معرض خطر بالای سوگیری (bias) در حداقل یک دامنه ارزیابی کردیم، و بسیاری از آن‌ها در بیشتر حوزه‌ها در معرض خطر نامشخص سوگیری قرار داشتند. سه مطالعه از تولیدکنندگان هومئوپاتی حمایت مالی دریافت کردند؛ یک مطالعه دریافت حمایت را از یک سازمان غیر-دولتی گزارش کرد؛ دو مطالعه حمایت دولتی دریافت کردند؛ یک مطالعه با یک دانشگاه همکاری کرد؛ و سه مطالعه منبع حمایت مالی خود را گزارش نکرد.
وجود تناقض‌های روش‌شناسی و ناهمگونی بالینی و آماری قابل‌توجه، از انجام یک متاآنالیز کمّی (quantitative) قوی جلوگیری کرد. فقط چهار پیامد در بیش از یک مطالعه شایع بوده و توانستند برای تجزیهوتحلیل ترکیب شوند. نسبت‌های شانس (OR) به‌طور کلی کوچک و دارای فواصل اطمینان (CI) گسترده بودند، و مطالعات وارد شده تاثیرات متضادی را شناسایی کردند، بنابراین اطمینان اندکی برای اثبات اثربخشی مداخله وجود داشت. تمام مطالعاتی که در معرض خطر پائین سوگیری ارزیابی شدند هیچ منفعتی را از محصولات دارویی هومئوپاتی خوراکی نشان ندادند، در حالی که کارآزمایی‌هایی که در معرض خطر نامشخص و بالای سوگیری قرار داشتند اثرات سودمندی را گزارش نکردند.
برای مقایسه هومئوپاتی فردی‌شده در مقابل دارونما یا مراقبت‌های معمول برای پیشگیری از ابتلا به ARTI، دو کارآزمایی در مورد شدت بیماری گزارش دادند؛ به دلیل ناهمگونی، داده‌ها با هم ترکیب نشدند، اما هیچ یک از مطالعات تفاوت معنی‌داری بالینی را نشان ندادند. داده‌های دو کارآزمایی را برای پیامد نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک ترکیب کردیم (OR: 0.79؛ 95% CI؛ 0.35 تا 1.76؛ شواهد با قطعیت پائین).
برای مقایسه هومئوپاتی غیر-فردی‌شده در مقابل دارونما یا مراقبت‌های معمول در پیشگیری از ابتلا به ARTI، فقط پیامد عود ARTI توسط بیش از یک کارآزمایی گزارش شد؛ داده‌های سه مطالعه برای این پیامد ترکیب شدند (OR: 0.60؛ 95% CI؛ 0.21 تا 1.72؛ شواهد با قطعیت پائین).
برای مقایسه هومئوپاتی فردی‌شده و غیر-فردی‌شده در مقابل دارونما یا مراقبت‌های معمول در درمان ARTI، دو مطالعه داده‌هایی را برای درمان کوتاه-مدت (OR: 1.31؛ 95% CI؛ 0.09 تا 19.54) و طولانی-مدت (OR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.10 تا 9.96؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) ارائه کردند. مطالعات جهت مخالف تاثیر را برای هر دو پیامد نشان دادند.
شش مطالعه شدت بیماری را گزارش کردند اما با هم ترکیب نشدند زیرا از سیستم‌های امتیازدهی و مقیاس‌های مختلف استفاده کردند. سه مطالعه عوارض جانبی را گزارش کردند (OR: 0.79؛ 95% CI؛ 0.16 تا 4.03؛ شواهد با قطعیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.