پیشینه
مسیرهای بالینی (clinical pathway) به عنوان یک ابزار یا الگوریتم (مانند فلوچارت (flow chart)) عمل میکنند که میتوانند در درمان بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن مختلف استفاده شوند. آنها راهنمای روشنی را ارائه میدهند که به پزشکان در تشخیص بیماری و تصمیمگیری با بیمار در مورد اینکه چه درمانی لازم است یا کدام متخصصان باید در هر مرحله از پیشرفت بیماری ویزیت شوند یا آزمایشهایی تجویز شوند، کمک میکند. هدف کلی مسیرهای بالینی، ارائه مراقبت کارآمد برای بیماران است. نمونههایی از کمکهای تصمیمگیری برای بیمار توسط خدمات ملی سلامت (NHS) در بریتانیا در آدرس http://www.rightcare.nhs.uk/index.php/shared-decision-making/about-the-pdas/ ارائه میشوند.
سرفه مزمن در کودکان یک مشکل پزشکی مهم است که در برخی شرایط نیاز به بررسی کامل دارد. این مرور بررسی میکند که استفاده از مسیرهای بالینی برای ارزیابی و مدیریت کودکان مبتلا به سرفه مزمن (سرفههای طولانیتر از 4 هفته) موثر است یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
فقط یک مطالعه چند مرکزی توانست در این مرور گنجانده شود. شواهد تا ژانویه 2014 بهروز است. این مطالعه توسط شورای ملی سلامت و تحقیقات پزشکی استرالیا تامین مالی شد.
نتایج کلیدی
این مطالعه با مشارکت 272 کودک در پنج بیمارستان استرالیا گزارش داد کودکانی که بهطور تصادفی به درمان زودهنگام بر اساس مسیر بالینی اختصاص داده شدند، در مقایسه با کودکانی که بهطور تصادفی برای استفاده دیرهنگام از مسیر انتخاب شدند، پیامدهای بالینی بهتری را نشان دادند (سرفه زودتر برطرف شد و کیفیت زندگی بهتر بود). عوارض جانبی گزارش نشدند.
کیفیت شواهد
کیفیت این شواهد را در سطح متوسط درجهبندی کردیم. شواهد محدود است، زیرا فقط یک مطالعه در این مرور گنجانده شد. این مطالعه قادر به کورسازی کامل شرکتکنندگان نسبت به مسیر بالینی نبود.
شواهد فعلی نشان میدهد که استفاده از یک الگوریتم بالینی برای مدیریت کودکان مبتلا به سرفه مزمن در مراکز سرپایی بیمارستانی موثرتر از ارائه مراقبت لیست انتظار است. انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بیشتر و با کیفیت بالا برای انجام ارزیابی مداوم مسیرهای مدیریت سرفه در کلینیک پزشک عمومی و دیگر مراکز مراقبت اولیه مورد نیاز است.
سرفه مزمن (سرفهای که بیش از چهار هفته طول بکشد) یک مشکل شایع در سراسر دنیا است. سرفه مزمن با هزینههای اقتصادی همراه بوده و برای کودک و والدین ناراحتکننده است؛ نادیده گرفتن سرفه ممکن است منجر به تاخیر در تشخیص و پیشرفت بیماری جدی تنفسی زمینهای شود. نشان داده شده که دستورالعملهای بالینی منجر به مراقبت کارآمد و موثر از بیمار شده و میتوانند تصمیمگیری بالینی را تسهیل کنند. دستورالعملهای بالینی سرفه برای تسهیل مدیریت سرفه مزمن طراحی شدهاند. با این حال، توصیههای درمانی متفاوت بوده، و مسیرهای بالینی (clinical pathway) خاص برای درمان سرفه مزمن در کودکان مهم هستند، زیرا علل و درمان سرفه بهطور قابل توجهی با بزرگسالان متفاوت است. بنابراین، ارزیابی سیستماتیک استفاده از مسیرهای بالینی مبتنی بر شواهد برای مدیریت سرفه مزمن در کودکان برای عملکرد بالینی و برای مراقبت از بیمار مفید خواهد بود. استفاده از یک الگوریتم مدیریتی میتواند پیامدهای بالینی را بهبود بخشد؛ چنین دستورالعملهای مدیریتی را میتوان در دستورالعملهای سرفه ارائهشده توسط کالج آمریکایی پزشکان قفسه سینه (American College of Chest Physicians; ACCP) و انجمن قفسه سینه بریتانیا (British Thoracic Society; BTS) یافت.
ارزیابی اثربخشی استفاده از یک مسیر بالینی در مدیریت بالینی کودکان مبتلا به سرفه مزمن.
پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)، پایگاه ثبت تخصصی گروه راههای هوایی در کاکرین، MEDLINE؛ EMBASE، مقالات مروری و فهرست منابع مقالات مرتبط را جستوجو کردیم. آخرین جستوجو در ژانویه 2014 انجام شد.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی شده و کنترلشده با طراحی گروه موازی (parallel-group) که استفاده از مسیر بالینی را در مقابل عدم استفاده از آن برای درمان سرفه مزمن در کودکان (< 18 سال) مقایسه کردند.
نتایج جستوجوها بر اساس معیارهای از پیش تعیینشده برای ورود، بررسی شدند. دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را انتخاب کرده و استخراج اطلاعات را دو بار انجام دادند.
یک مطالعه در مرور وارد شد. این کارآزمایی چند مرکزی در پنج بیمارستان استرالیا انجام شده و 272 کودک مبتلا به سرفه مزمن را وارد کرد. کودکان بهطور تصادفی زودهنگام (دو هفته) یا با تاخیر (شش هفته) به متخصصان بیماریهای تنفسی ارجاع داده شدند که از مسیر مدیریت سرفه استفاده کردند. هنگامی که آنالیز قصد درمان (intention-to-treat) انجام شد، شکست بالینی در شش هفته پس از تصادفیسازی (تعریفشده به صورت < 75% بهبودی در نمره سرفه، یا برطرف شدن کلی در کمتر از سه روز متوالی) در بازوی مسیر زودهنگام بهطور قابل توجهی کمتر از بازوی کنترل بود (نسبت شانس (OR): 0.35؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.21 تا 0.58). این نتایج نشان میدهند که به ازای هر پنج کودکی که از طریق مسیر سرفه درمان میشوند، یک کودک بیشتر در شش هفته درمان میشود (تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB) = 5؛ 95% CI؛ 3 تا 9). نمرات کیفیت زندگی خاص سرفه بر اساس گزارش والدین در گروه مسیر زودهنگام بهطور قابل توجهی بهتر بود؛ تفاوت میانگین (MD) بین گروهها: 0.60 (95% CI؛ 0.19 تا 1.01). مدت زمان سرفه پس از تصادفی سازی در گروه مداخله (بازوی مسیر زودهنگام) در مقایسه با گروه کنترل (بازوی مسیر تاخیری) بهطور قابل توجهی کوتاهتر بود (MD؛ 2.70- هفته؛ 95% CI؛ 4.26- تا 1.14-).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.