عوامل خطرساز قلبی‌عروقی چه هستند؟
بیماری قلبی‌عروقی نامی است که به هر بیماری، مانند حمله قلبی یا سکته مغزی، گفته شده که بر قلب و سیستم گردش خون (که خون را در بدن حرکت می‌دهد) تاثیر می‌گذارد. عوامل خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی شامل فشار خون بالا و سطح بالای گلوکز و کلسترول در خون هستند. افرادی که فاکتورهای خطر قلبی‌عروقی دارند بیشتر از افرادی که فاقد آنها هستند دچار حمله قلبی یا سکته مغزی می‌شوند.
گانودرما لوسیدوم چیست؟
گانودرما لوسیدوم (Ganoderma lucidum; G lucidum)، که تحت عنوان «lingzhi» یا «reishi» نیز شناخته می‌شود، نوعی قارچ است که معمولا در طب سنتی چینی کاربرد دارد. در چین، گانودرما لوسیدوم به شکل مرسوم جوشانده و عصاره آن گرفته می‌شود (در آب جوشانده و له می‌شود)، یا در چای یا قهوه استفاده می‌شود. اخیرا به صورت عصاره در قرص و کپسول برای بازار غرب تولید شده، زیرا در حال حاضر در کشورهای غربی به امید بهبود سلامت قلبی‌عروقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هدف این مطالعه مروری
پژوهشگرانی از سازمان همکاری کاکرین سعی کردند این موضوع را مشخص کنند که گانودرما لوسیدوم در مقایسه با داروی دیگر یا داروی تقلبی - به نام دارونما (placebo) - درمانی موثر برای کاهش عوامل خطرساز قلبی‌عروقی محسوب می‌شود یا خیر.
آنچه که این مرور کشف کرد
پژوهشگران تا جون 2014 منابع علمی پزشکی را جست‌وجو کردند تا همه پژوهش‌های پزشکی مرتبط را شناسایی کنند. آنها در مجموع 5 مطالعه پزشکی را شناسایی کردند که گانودرما لوسیدوم و دارونما را در کل روی 398 فرد مبتلا به دیابت نوع 2 مقایسه کردند. کیفیت کلی مطالعات ضعیف بود. داده‌های منتشر نشده برای دو مورد از مطالعات وارد شده به دست آمدند و یک مطالعه از چینی ترجمه شد. دوزهای روزانه گانودرما لوسیدوم بین کارآزمایی‌ها از 1.4 گرم تا 5.4 گرم متغیر بود. در 1 کارآزمایی، شرکت‌کنندگان گروه گانودرما لوسیدوم کپسول‌هایی مصرف کردند که یا فقط حاوی گانودرما لوسیدوم بود یا مخلوطی از گانودرما لوسیدوم (75% از وزن کپسول) و قارچ دیگری به نام کوردیسپس سیننسیس (Cordyceps sinensis) (%25 از وزن کپسول). طول دوره انجام کارآزمایی‌ها از 12 تا 16 هفته متغیر بود.
دو مورد از 5 کارآزمایی نتایج را برای شرکت‌کنندگانی که فقط با گانودرما لوسیدوم تحت درمان قرار گرفتن گزارش کردند، اما برای افرادی که با دارونما درمان شدند، گزارش نشد و بنابراین نمی‌توان از اطلاعات آنها استفاده کرد. 3 کارآزمایی باقی‌مانده با 157 شرکت‌کننده اطلاعاتی را برای انجام تجزیه‌وتحلیل ارائه کردند.
این اطلاعات نشان داد که گانودرما لوسیدوم یک درمان موثر برای کاهش قند خون، فشار خون یا کلسترول نبود. مشخص نبود که گانودرما لوسیدوم ممکن است گلوکز خون را پس از صرف غذا کاهش دهد یا خیر، زیرا تنها اطلاعات موجود در رابطه با این امر از یک مطالعه واحد با کیفیت نامشخص به دست آمد.
اطلاعات کافی برای تعیین بی‌خطری (safety) کلی مصرف گانودرما لوسیدوم وجود نداشت. یک مطالعه افزایش خطر آسیب‌های خفیف را در شرکت‌کنندگان دریافت کننده گانودرما لوسیدوم به صورت تهوع، اسهال یا یبوست نشان داد.
پژوهش‌های آتی در این زمینه باید شامل کارآزمایی‌های بالینی باشند که بهتر گزارش شده باشند.
شواهد به دست آمده از تعداد کمی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده، از استفاده از گانودرما لوسیدوم برای درمان عوامل خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی در افراد مبتلا به دیابت ملیتوس نوع 2 حمایت نمی‌کند. پژوهش‌های آینده در مورد اثربخشی گانودرما لوسیدوم باید با دارونما کنترل شده و از استانداردهای گزارش‌دهی کارآزمایی بالینی پیروی کنند.
گانودرما لوسیدوم (Ganoderma lucidum) (که تحت عنوان lingzhi یا reishi نیز شناخته می‌شود) نوعی قارچ است که به مدت بیش از 2000 سال است به دلیل خواص دارویی وسیع آن در آسیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از گانودرما لوسیدوم به عنوان یک داروی کمکی برای سلامت قلبی‌عروقی در کشورهای غربی رواج فزاینده‌ای پیدا کرده است.
ارزیابی اثربخشی گانودرما لوسیدوم در درمان عوامل خطرساز قابل اصلاح به روش دارویی در بیماری قلبی‌عروقی در بزرگسالان.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL، شماره 6 از 12؛ 2014) در کتابخانه کاکرین، MEDLINE (OVID؛ 1946 تا هفته 3 از ماه جون 2014)؛ EMBASE (OVID؛ 1980 تا هفته 26 از سال 2014)؛ Science Direct (1823 تا 2013)؛ Current Controlled Trials (1990 تا 2013)؛ پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی استرالیا - نیوزلند (Australian New Zealand Clinical Trials Registry) (2005 تا 2013)؛ بانک‌های اطلاعاتی منابع علمی زیست-پزشکی چین (Chinese Biomedical Literature Database) (2007 تا 2013)؛ Chinese Medical Current Contents (2007 تا 2013) و بانک‌های اطلاعاتی دیگر را جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مطالعات وارد شده را بررسی کردیم، با متخصصان تماس گرفتیم و International Journal of Medicinal Mushrooms را به صورت دستی جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیتی را در زبان یا وضعیت انتشار مقاله اعمال نکردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و کارآزمایی‌های بالینی و کنترل شده در رابطه با تاثیر گانودرما لوسیدوم در درمان عوامل خطرساز بیماری‌های قلبی‌عروقی. پیامدهای اولیه، سطح گلوکز خون، فشار خون و پروفایل چربی بودند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب کردند، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کرده و استخراج و آنالیز داده‌ها را به روش متقاطع انجام دادند. در صورت بروز اختلاف‌نظر، نویسنده سوم داوری کرد.
پنج کارآزمایی در مجموع با 398 شرکت‌کننده، واجد شرایط برای ورود به این مرور بودند. از این میان، یک مطالعه به زبان چینی منتشر و به انگلیسی ترجمه شد؛ یک مطالعه منتشر شد اما نویسندگان مطالعه داده‌های مورد استفاده بیشتری را در این مرور ارائه کردند؛ یک مطالعه منتشر نشده بود و نویسندگان مطالعه داده‌هایی را ارائه دادند؛ و دو مطالعه داده‌های گروه مقایسه را که برای انجام تجزیه‌وتحلیل آماری مناسب باشند، ارائه ندادند. سه مطالعه‌ای که از داده‌های آنها برای تجزیه‌وتحلیل آماری استفاده شد، گانودرما لوسیدوم (1.4 گرم تا 3 گرم در روز) را با دارونما (placebo) در مدت زمان بیش از 12 تا 16 هفته مداخله مقایسه کردند. اگرچه معیارهای ورود متفاوت بودند، همه شرکت‌کنندگان در این سه مطالعه مبتلا به دیابت ملیتوس نوع 2 بودند. از پنج مطالعه وارد شده، خطر سوگیری برای یک مطالعه پائین و برای چهار مطالعه دیگر نامشخص بود.
نتایج دو مطالعه نشان داد که گانودرما لوسیدوم با کاهش آماری یا بالینی معنی‌داری در HbA1c (WMD: %-0.10؛ 95% CI؛ 1.05-% تا 0.85%؛ 130 شرکت‌کننده)، کلسترول تام (WMD؛ 0.07- میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.57- میلی‌مول/لیتر تا 0.42 میلی‌مول/لیتر؛ 107 شرکت‌کننده)، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (WMD؛ 0.02 میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.41- میلی‌مول/لیتر تا 0.45 میلی‌مول/لیتر؛ 107 شرکت‌کننده)، یا شاخص توده بدن (WMD؛ 0.32- کیلوگرم/متر2؛ 95% CI؛ 2.67- کیلوگرم/متر2 تا 2.03 کیلوگرم/متر2؛ 107 شرکت‌کننده) مرتبط نیست. همه تجزیه‌وتحلیل‌های دیگر با داده‌های یک مطالعه واحد با 84 شرکت‌کننده انجام شدند. هیچ بهبودی را برای گلوکز پلاسمای ناشتا پیدا نکردیم (WMD؛ 0.30 میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.95- میلی‌مول/لیتر تا 1.55 میلی‌مول/لیتر). اندازه‌گیری سطح گلوکز خون پس از غذا نتایج متناقضی به دست داد و برای «سطح قند خون 2 ساعت بعد از غذا»، به نفع دارونما (WMD؛ 0.7 میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.29 میلی‌مول/لیتر تا 1.11 میلی‌مول/لیتر) و برای «سطح زیر منحنی گلوکز پلاسما در 4 ساعت» به نفع گانودرما لوسیدوم بود (WMD؛ 49.4- میلی‌گرم/دسی‌لیتر/ساعت؛ 95% CI؛ 77.21- تا 21.59- میلی‌گرم/دسی‌لیتر/ساعت). از آنجا که حداقل تفاوت‌های مهم از نظر بالینی شناخته شده نیستند، اهمیت بالینی این تاثیر نامشخص است. تفاوت‌های موجود در فشار خون یا تری‌گلیسیرید بین گروه‌ها اهمیت آماری نداشت. شرکت‌کنندگانی که گانودرما لوسیدوم را به مدت چهار ماه مصرف کردند 1.67 برابر (RR: 1.67؛ 95% CI؛ 0.86 تا 3.24) بیشتر از افرادی که دارونما مصرف کردند، دچار عوارض جانبی شدند اما جدی نبودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.