آسیب به شکم شایع بوده و میتواند غیرنافذ (blunt) در اثر تصادفات جادهای یا سقوط، یا نافذ (penetrating) در اثر شلیک اسلحه یا ضربه چاقو، باشد. این آسیبها معمولا با آسیب به اندامهای شکمی مانند کبد، طحال، کلیهها، روده و پوشش آن، و عروق خونی بزرگ همراه هستند. خونریزی شدید یا نشت محتویات شکمی به داخل حفره شکمی ممکن است رخ دهد که میتواند زندگی فرد را تهدید کند. معاینه بیمار توسط پزشک (معاینه فیزیکی) اگرچه دقیقترین روش ارزیابی افراد است، برای تعیین میزان آسیب کافی نیست. از سوی دیگر، فرد نباید تحت جراحی قرار گیرد، مگر در موارد ضروری. گزارشهایی وجود دارند که حتی در صورت انجام جراحی ممکن است جراحات تشخیص داده نشوند.
تحت نظر قرار دادن بیمار با این امید که آسیب فرد بهطور طبیعی بهبود یابد و در صورت نیاز، مداخله جراحی انجام شود، به عنوان مدیریت انتخابی غیرجراحی (selective non-operative management; SNOM) یا تحت نظر قرار دادن شناخته میشود. پروتکل تحت نظر قرار دادن بیمار زمانی استفاده میشود که فرد هیچ علامتی از خونریزی داخلی یا عفونت شکمی (پریتونیت) نداشته باشد. اگر حین تحت نظر قرار دادن بیمار، علائم خونریزی یا عفونت مشاهده شود، جراحی صورت میگیرد.
نویسندگان این مرور به دنبال شناسایی هر مطالعهای بودند که در آن افراد دچار آسیب شکمی بهطور تصادفی به جراحی یا تحت نظر قرار گرفتن تقسیم شدند. نویسندگان انواع بانکهای اطلاعاتی پزشکی را جستوجو کردند، اما فقط 2 مطالعه را شناسایی کردند که به ترتیب شامل 51 و 63 بیمار بودند، هر دو در فنلاند و توسط محققان یکسان انجام شدند. هر دو مطالعه شامل افرادی بودند که آسیبهای نافذ شکمی ناشی از ضربات چاقو داشتند. نویسندگان مرور هر دو مطالعه را در معرض خطر سوگیری (bias) متوسط در نظر گرفتند، زیرا فقط بخشی از فرآیند تصادفیسازی شرح داده شد و پروتکلهای مطالعه برای ارزیابی کامل کیفیت کلی در دسترس نبودند.
افراد در یک مطالعه (1994-1992) با پروتکل تحت نظر قرار گرفتن درمان شدند یا جراحی اجباری دریافت کردند. هیچ یک از افراد حاضر در مطالعه فوت نکردند، و تفاوتی در تعداد افراد مبتلا به عوارض پزشکی میان گروههای مورد مطالعه وجود نداشت. یکی از آسیبهایی که نویسندگان مطالعه به آن اشاره کردند، این بود که جراحی روی برخی از افرادی انجام شد که واقعا به آن نیاز نداشتند. جراحی غیرضروری میتواند افراد را در معرض عوارض احتمالی قرار دهد.
در مطالعه دیگر (2002-1997) افراد با پروتکل تحت نظر قرار گرفتن درمان شدند یا لاپاروسکوپی تشخیصی (جراحی حداقلی) دریافت کردند. هیچ بیماری در هیچیک از گروهها فوت نکرد، و تفاوتی میان گروهها در تعداد جراحیهای مورد نیاز وجود نداشت. انجام هیچ موردی از جراحی غیرضروری در هر دو گروه گزارش نشد.
بر اساس یافتههای این دو مطالعه کوچک، هیچ شواهدی برای حمایت از مدیریت جراحی نسبت به پروتکل تحت نظر قرار گرفتن برای افراد مبتلا به ترومای شکمی که هیچ علامتی از خونریزی یا عفونت را نشان نمیدهند، وجود ندارد.
نویسندگان توصیه میکنند که مطالعات تصادفیسازی و کنترلشده آینده به وضوح نوع آسیب، تعداد اندامهای آسیبدیده، میزان آسیب به اندامهای داخلی، و عوارض را در افراد مورد بررسی گزارش کنند.
بر اساس یافتههای 2 مطالعه شامل 114 نفر، هیچ شواهدی برای حمایت از استفاده از جراحی نسبت به پروتکل تحت نظر قرار گرفتن برای افراد مبتلا به ترومای نافذ شکمی که هیچ علامتی از پریتونیت نداشته و پایدار هستند، وجود ندارد.
آسیب به شکم میتواند نافذ (penetrating) یا غیرنافذ (blunt) باشد. آسیب شکمی میتواند به اندامهای داخلی مانند کبد، طحال، کلیهها، روده، و عروق خونی بزرگ آسیب برساند. در مورد بهترین رویکرد برای مدیریت آسیبهای شکمی، اختلاف نظر وجود دارد.
ارزیابی تاثیرات مداخلات جراحی و غیرجراحی در مدیریت ترومای شکمی در یک شکم پایدار از نظر همودینامیک و بدون درگیری پریتوئن.
پایگاه ثبت تخصصی گروه آسیبها و صدمات در کاکرین؛ کتابخانه کاکرین ؛ Ovid MEDLINE(R)؛ Ovid MEDLINE(R) In-Process & Other Non-Indexed Citations؛ Ovid MEDLINE(R) Daily و Ovid OLDMEDLINE(R)؛ EMBASE Classic+EMBASE (Ovid)؛ ISI WOS (SCI-EXPANDED, SSCI, CPCI-S & CPSI-SSH)؛ CINAHL Plus (EBSCO)؛ و پایگاههای ثبت کارآزماییهای بالینی را جستوجو کرده و فهرست منابع را غربالگری کردیم. آخرین جستوجو را در 17 سپتامبر 2015 انجام دادیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) از مداخلات جراحی و غیرجراحی شامل افراد مبتلا به آسیب شکمی که از نظر همودینامیکی پایدار بوده و هیچ علامتی از پریتونیت نداشتند. آسیب شکمی میتوانست غیرنافذ یا نافذ بوده باشد.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم معیارهای انتخاب را اعمال کردند. دادهها توسط دو نویسنده با استفاده از یک فرم استاندارد استخراج اطلاعات به دست آمده و به صورت نقل قول (narrative) گزارش میشوند.
دو مطالعه شامل 114 بیمار مبتلا به صدمات نافذ شکمی وارد میشوند. هر دو مطالعه در معرض خطر سوگیری (bias) متوسط هستند، زیرا روشهای تصادفیسازی به طور کامل شرح داده نشدند، و پروتکلهای اصلی مطالعه دیگر در دسترس نیستند. این مطالعات بین سالهای 1992 و 2002 در فنلاند توسط دو محقق انجام شدند.
در یک مطالعه، 51 نفر بهطور تصادفی به جراحی یا یک پروتکل تحت نظر قرار گرفتن بیمار تقسیم شدند. هیچ یک از شرکتکنندگان مطالعه فوت نکردند. هفت بیمار دچار عوارض شدند: 5 نفر (18.5%) در گروه جراحی و 2 مورد (8.3%) در گروه تحت نظر؛ این تفاوت از نظر آماری معنیدار نبود (P = 0.42؛ Fischer's exact). از میان 27 نفری که تحت جراحی قرار گرفتند، 6 جراحی (22.2%) لاپاراتومی منفی، و 15 مورد (55.6%) غیردرمانی بودند.
در مطالعه دیگر، 63 نفر بهطور تصادفی به دریافت لاپاروسکوپی تشخیصی (جراحی) یا یک پروتکل تحت نظر قرار گرفتن اختصاص یافتند. هیچ موردی از مرگومیر و جراحی غیرضروری در هر دو گروه گزارش نشد. چهار بیمار مداخلهای را که به آنها تخصیص یافته بود، دریافت نکردند. هیچ تفاوتی در جراحی درمانی میان دو گروه دیده نشد: 3 از 28 نفر در گروه لاپاروسکوپی تشخیصی در مقابل 1 از 31 مورد در گروه پروتکل تحت نظر قرار گرفتن (P = 0.337).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.