سوال مطالعه مروری
آیا درمان پریودونتال می‌تواند از بروز هیپرتانسیون پیشگیری کند یا فشار خون را در افراد مبتلا به هیپرتانسیون کاهش دهد؟
پیشینه
پریودونتیت، شکل شدیدی است از التهاب لثه (gingivitis) که توسط برخی باکتری‌های خاص که در پلاک‌های آترواسکلروتیک (انباشته شدن چربی، کلسترول، کلسیم، و سایر مواد در عروق خونی) نیز یافت می‌شوند، ایجاد می‌شود، که دومی اثرات قابل توجهی بر هیپرتانسیون (فشار خون بالا) دارد. مطالعات متعددی ارتباط بین پریودونتیت و هیپرتانسیون را نشان داده‌اند. ارزیابی اینکه درمان پریودونتال می‌تواند از بروز هیپرتانسیون پیشگیری کرده یا آن را درمان کند، مهم است.
تاریخ جستوجو
شواهد تا نوامبر 2020 به‌روز است.
ویژگی‌های مطالعه
هشت کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (مطالعات بالینی که در آنها افراد به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌گیرند) را شامل 894 شرکت‌کننده وارد کردیم. این مطالعات به بررسی اثرات پیشگیرانه و درمانی درمان پریودونتال بر تغییرات فشار خون، در افراد مبتلا به پریودونتیت در هر سن و با هر جنسیتی، با یا بدون هیپرتانسیون، پرداختند.
نتایج کلیدی
چهار مطالعه درمان پریودونتال را با عدم درمان در تغییرات فشار خون در افراد مبتلا به پریودونتیت با یا بدون دیگر بیماری‌های قلبی عروقی به جز هیپرتانسیون مقایسه کردند. نتایج هیچ تفاوتی را در فشار خون بین شرکت‌کنندگان تحت درمان و درمان نشده برای هر مدت زمانی نشان نداد.
سه مطالعه درمان پریودونتال را با جرمگیری بالای لثه (فقط با حذف جرم دندانی قابل مشاهده همراه با اثرات محدود درمانی بر پریودونتیت) در افراد مبتلا به پریودونتیت مزمن مقایسه کردند. نتایج نشان داد هیچ تفاوتی در فشار خون برای هر مدت زمانی وجود ندارد.
فقط یک مطالعه روی افراد مبتلا به هیپرتانسیون کاهش فشار خون را بین گروه‌ها در کوتاه-مدت نشان داد، بدون اینکه تفاوتی در تغییرات فشار خون برای مقایسه‌های دیگر وجود داشته باشد.
کیفیت شواهد
نحوه انجام و توصیف مطالعات وارد شده به خوبی مستند نشده بود، بنابراین سطح کیفیت شواهد پائین بود. در نتیجه، اطلاعات کافی برای نتیجه‌گیری قطعی وجود نداشت.
ما هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت در تاثیر درمان‌های پریودونتال بر BP در اکثر مقایسه‌های ارزیابی شده در این مرور پیدا نکردیم، و با توجه به قطعیت پائین شواهد و فقدان مطالعات مرتبط در این زمینه، نتوانستیم در مورد تاثیر درمان پریودونتال بر BP در افراد مبتلا به پریودونتیت مزمن نتیجه‌گیری کنیم. فقط یک مطالعه را پیدا کردیم که نشان می‌دهد درمان پریودونتال ممکن است SBP و DBP را در مدت کوتاهی در افراد مبتلا به هیپرتانسیون و پریودونتیت مزمن کاهش دهد، اما قطعیت شواهد در حد متوسط بود.
تصور می‌شود ارتباطی بین پریودونتیت (periodontitis) و هیپرتانسیون وجود دارد. اعتقاد بر این است که درمان پریودونتال واسطه‌های التهابی سیستمیک را کاهش داده و عملکرد اندوتلیال را افزایش می‌دهد، بنابراین پتانسیل پیشگیری و درمان هیپرتانسیون را دارد.
ارزیابی تاثیر و بی‌خطری (safety) روش‌های مختلف درمان پریودونتال بر فشار خون (BP) در افراد مبتلا به پریودونتیت مزمن.
متخصص اطلاعات گروه هیپرتانسیون در کاکرین تا نوامبر 2020 به دنبال کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) در پایگاه ثبت تخصصی گروه هیپرتانسیون در کاکرین، CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ هفت بانک اطلاعاتی دیگر، و دو پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی جستوجو کرد. در رابطه با کارهای منتشر شده و منتشر نشده با نویسندگان مقالات مرتبط تماس گرفتیم.
RCTها و شبه-RCTهایی واجد شرایط بودند که هدف آنها شناسایی تاثیر درمان پریودونتال بر BP بود. شرکت‌کنندگان باید مبتلا به پریودونتیت مزمن و هیپرتانسیون (یا بدون هیپرتانسیون، اگر مطالعه مذکور تاثیر پیشگیرانه درمان پریودونتال را بررسی کرد) بودند. شرکت‌کنندگان در گروه مداخله باید تحت جرمگیری زیر لثه و پلانینگ ریشه (subgingival scaling and root planing; SRP) و هر نوع دیگری از درمان پریودونتال قرار گرفته، و با عدم درمان پریودونتال یا درمان جایگزین پریودونتال در گروه کنترل مقایسه شده باشند.
از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین برای شناسایی مطالعات، استخراج داده‌ها، و ارزیابی خطر سوگیری (bias) استفاده کردیم. از یک فرم رسمی استخراج اطلاعات که به صورت پایلوت تست شد، برای استخراج داده‌ها و از ابزار خطر سوگیری کاکرین برای ارزیابی خطر سوگیری استفاده شد. برای انجام متاآنالیز، تست ناهمگونی، آنالیز حساسیت، و تجزیه‌وتحلیل زیر-گروه، برنامه‌ریزی کردیم. قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم. پیامد اولیه، تغییر در BP سیستولیک (SBP) و BP دیاستولیک (DBP) بود.
هشت RCT وارد شدند. پنج کارآزمایی با خطر پائین سوگیری، یک کارآزمایی با خطر نامشخص سوگیری، و دو کارآزمایی با خطر بالای سوگیری روبه‌رو بودند.
چهار مطالعه، درمان پریودونتال را با عدم درمان مقایسه کردند. هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت در تغییر کوتاه-مدت SBP و DBP برای افراد مبتلا به پریودونتیت و دیگر بیماری‌های قلبی عروقی، به جز هیپرتانسیون (شواهد با قطعیت بسیار پائین)، پیدا نکردیم. هیچ شواهدی را دال بر تفاوت در تغییرات طولانی-مدت در SBP (تفاوت میانگین (MD): 2.25- میلی‌متر جیوه، 95% فاصله اطمینان (CI): 9.41- تا 4.92؛ P = 0.54؛ مطالعات = 2، شرکت‌کنندگان = 108؛ شواهد با قطعیت پائین) و DBP (MD؛ 2.55- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 6.90- تا 1.80؛ P = 0.25؛ مطالعات = 2، شرکت‌کنندگان = 103؛ شواهد با قطعیت پائین) نیافتیم. در مورد افراد مبتلا به پریودونتیت، در کوتاه-مدت، دو مطالعه با قطعیت پائین هیچ تغییری را در SBP (MD؛ 0.14- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 4.05- تا 3.77؛ P = 0.94؛ شرکت‌کنندگان = 294) و DBP (MD؛ 0.15- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 2.47- تا 2.17؛ P = 0.90؛ شرکت‌کنندگان = 294) گزارش نکردند، و هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت در SBP و DBP در یک دوره طولانی بر اساس شواهدی با قطعیت پائین پیدا نکردیم.
سه مطالعه درمان فشرده پریودونتال را با جرمگیری بالای لثه مقایسه کردند. هیچ شواهدی را مبنی بر وجود تفاوت در تغییرات SBP و DBP برای هر مدت زمانی در افراد مبتلا به پریودونتیت (شواهد با قطعیت بسیار پائین) پیدا نکردیم.
در افراد مبتلا به پریودونتیت و هیپرتانسیون، مطالعه‌ای را یافتیم که کاهش قابل توجهی را در کوتاه-مدت در SBP (MD؛ 11.20- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 15.40- تا 7.00-؛ P < 0.001؛ شرکت‌کنندگان = 101؛ شواهد با قطعیت متوسط) و DBP (MD؛ 8.40- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 12.19- تا 4.61-؛ P < 0.0001؛ شرکت‌کنندگان = 101؛ شواهد با قطعیت متوسط) گزارش کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.