سوال مطالعه مروری
آیا درمان با قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین‌ها و تثبیت‌کننده‌های ماست سل، به تنهایی یا ترکیبی، در افراد مبتلا به کنژکتیویت فصلی و آلرژیک، موثر و بی‌خطر هستند؟ معیار پیامد اصلی، نشانه‌های چشمی گزارش‌شده توسط شرکت‌کنندگان بود، از جمله خارش چشم، تحریک (احساس سوزش)، آبریزش چشم (اشک‌ریزش)، و فتوفوبی (ترس از نور). تعداد 30 کارآزمایی را یافتیم.
پیشینه
ورم ملتحمه یا کنژکتیویت به التهاب ملتحمه اشاره دارد، که بافت نازکی است که صلبیه (قسمت سفید چشم) را می‌پوشاند. کنژکتیویت آلرژیک فصلی و مزمن شایع‌ترین نوع کنژکتیویت آلرژیک است. اگرچه این وضعیت باعث از دست دادن بینایی نمی‌شود، می‌تواند به خارش شدید و آبریزش از چشم بی‌انجامد. قطره‌های چشمی با آنتی‌هیستامین‌ها یا تثبیت‌کننده‌های ماست سل، یا هر دو، معمولا استفاده می‌شوند.
ویژگی‌‌های مطالعه
شواهد تا جولای 2014 به‌روز است. میان 30 مطالعه بررسی‌شده، 17 مقایسه مختلف وجود داشت، شامل 4344 شرکت‌کننده در محدوده سنی 4 تا 85 سال. طول دوره درمان از یک تا هشت هفته متغیر بود. ده مورد از 30 مطالعه توسط سازنده دارو تامین مالی شدند (8 مورد به‌طور کامل و 2 مطالعه تا حدی)؛ 20 مطالعه منبع مالی خود را گزارش نکردند. در روش‌های اندازه‌گیری و گزارش‌دهی از تاثیر درمان، ناهمگونی وجود داشت. به‌طور کلی، خطر سوگیری پائین بود.
نتایج کلیدی
آنتی‌هیستامین‌های موضعی و تثبیت‌کننده‌های ماست سل، به تنهایی یا به صورت ترکیبی، برای کاهش نشانه‌های کنژکتیویت آلرژیک فصلی و مزمن، بی‌خطر و موثر هستند. ما شواهد کافی را برای تشخیص اینکه کدام آنتی‌هیستامین‌های موضعی و تثبیت‌کننده‌های ماست سل موثرتر هستند، نیافتیم.
به نظر می‌رسد که تمام آنتی‌هیستامین‌های موضعی و تثبیت‌کننده‌های ماست سل گزارش‌شده در مقایسه با دارونما در کوتاه‌مدت، علائم و نشانه‌های التهاب کنژکتیویت آلرژیک فصلی را کاهش می‌دهند. با این حال، هیچ داده طولانی‌مدتی در مورد اثربخشی آنها وجود ندارد. مقایسه مستقیم آنتی‌هیستامین‌های مختلف و تثبیت‌کننده‌های ماست سل باید با احتیاط تفسیر شوند. به‌طور کلی، آنتی‌هیستامین‌های موضعی و تثبیت‌کننده‌های ماست سل بی‌خطر به نظر می‌رسند و به خوبی قابل تحمل هستند. ما تنوع زیادی را در پیامدهای گزارش‌شده مشاهده کردیم. کیفیت ضعیف گزارش‌دهی، ترکیب شواهد را به چالش کشید.
ورم ملتحمه یا کنژکتیویت آلرژیک فصلی/مزمن (seasonal/perennial allergic conjunctivitis) شایع‌ترین کنژکتیویت آلرژیک است، که معمولا با تظاهرات حاد، زمانی که فرد در معرض آلرژن‌ها قرار می‌گیرد و با علائم و نشانه‌های معمولی از جمله خارش، قرمزی و پارگی ملتحمه، همراه است. علائم و نشانه‌های بالینی کنژکتیویت آلرژیک با آزادسازی هیستامین توسط ماست سل‌ها (mast cells) ایجاد می‌شوند. آنتاگونیست‌های هیستامین (که آنتی‌هیستامین‌ها نیز نامیده می‌شوند) با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین H1، آنتاگونیست منقبض‌کننده عروق، و تا حدی، تاثیرات گشادکننده عروقی هیستامین، از عملکرد هیستامین جلوگیری می‌کنند. تثبیت‌کننده‌های ماست سل با قطع زنجیره طبیعی سیگنال‌های درون سلولی، دگرانولاسیون (degranulation) و در نتیجه آزاد شدن هیستامین را مهار می‌کنند.
درمان‌های موضعی شامل قطره‌های چشمی با آنتی‌هیستامین‌ها، تثبیت‌کننده‌های ماست سل، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، ترکیبی از درمان‌های قبلی، و کورتیکواستروئیدها هستند. درمان استاندارد مبتنی بر آنتی‌هیستامین‌های موضعی به تنهایی یا تثبیت‌کننده‌های موضعی ماست سل به تنهایی یا ترکیبی از درمان‌ها است. عدم قطعیت بالینی در مورد اثربخشی و بی‌خطری (safety) نسبی درمان موضعی وجود دارد.
هدف از این مرور، ارزیابی تاثیرات آنتی‌هیستامین‌های موضعی و تثبیت‌کننده‌های ماست سل، به تنهایی یا ترکیبی، برای استفاده در درمان کنژکتیویت آلرژیک فصلی و مزمن بود.
CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 7؛ سال 2014)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE In-Process و دیگر استنادات نمایه نشده؛ Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1946 تا جون 2014)؛ EMBASE (ژانویه 1980 تا جولای 2014)؛ متا رجیستر کارآزمایی‌های کنترل‌شده ( m RCT) ( www.controlled-trials.com )؛ ClinicalTrials.gov ( www.clinicaltrials.gov ) و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) ( www.who.int/ictrp/search/en ) را جست‌وجو کردیم. در جست‌وجوهای الکترونیکی برای یافتن کارآزمایی‌ها، از هیچ محدودیت زمانی یا زبان نگارش مقاله استفاده نکردیم. آخرین جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را در 17 جولای 2014 انجام دادیم. همچنین فهرست منابع مقالات مروری و گزارش‌های کارآزمایی مرتبط را برای جزئیات مقالات مرتبط بیشتر جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که آنتی‌هیستامین‌های موضعی و تثبیت‌کننده‌های ماست سل را به تنهایی یا ترکیبی، با دارونما (placebo)، عدم درمان یا با هر آنتی‌هیستامین یا تثبیت‌کننده سلول‌های ماست‌سل، یا هر دو، مقایسه کردند که افراد مبتلا به کنژکتیویت آلرژیک فصلی یا مزمن، یا هر دو، را بررسی کردند. پیامد اولیه، هر ارزیابی گزارش‌شده توسط شرکت‌کنندگان (بر اساس پرسشنامه) از شدت چهار نشانه اصلی چشمی بود: خارش، تحریک، آبریزش چشم (اشک‌ریزش) و فتوفوبی (ترس از نور)، هر دو به‌طور جداگانه، و در صورت امکان، با یک نمره نشانه کلی. ما هر زمان پیگیری را بین یک هفته و یک سال در نظر گرفتیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. اختلاف‌نظرها با بحث بین نویسندگان مرور و مشارکت نویسنده مرور سوم حل شدند. از فرآیندهای استاندارد روش‌شناسی (methodology) توصیه شده توسط کاکرین استفاده کردیم.
ما 30 کارآزمایی را با مجموع 4344 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده، با 17 دارو یا درمان مختلف، شناسایی کردیم. آنتی‌هیستامین‌ها و تثبیت‌کننده‌های ماست سل زیر حداقل در یک RCT ارزیابی شدند: ندوکرومیل سدیم یا کروموگلیکات سدیم، الوپاتادین، کتوتیفن، آزلاستین، امداستین، لووکاباستین، مکیتازین، بپوتاستین بیسیلات، ترکیبی از آنتازولین و تتریزولین، ترکیبی از لووکاباستین و پمیرولاست پتاسیم. رایج‌ترین مقایسه، آزلاستین در مقابل دارونما (placebo) (نه مطالعه) بود.
ما تنوع زیادی را در گزارش پیامدها مشاهده کردیم. کیفیت مطالعات و گزارش‌دهی متغیر بود، اما به‌طور کلی خطر سوگیری در سطح پائین بود. کارآزمایی‌ها فقط تاثیرات کوتاه‌مدت را، با دامنه درمان یک تا هشت هفته، ارزیابی کردند. متاآنالیز فقط در یک مقایسه امکان‌پذیر بود (الوپاتادین در مقابل کتوتیفن). شواهدی وجود داشت که آنتی‌هیستامین‌های موضعی و تثبیت‌کننده‌های ماست سل در مقایسه با دارونما، علائم و نشانه‌های کنژکتیویت آلرژیک فصلی را کاهش می‌دهند. هیچ عارضه جانبی جدی مربوط به استفاده از آنتی‌هیستامین‌های موضعی و درمان با تثبیت‌کننده‌های ماست سل گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.