در بسیاری از محل‌های کار، معمول است که هوا حاوی موادی باشد که برای سلامت مضر هستند. آنها ممکن است شامل باکتری‌ها و ویروس‌ها، دودهای مختلف و گردوغبار، و ذراتی مانند آزبست یا ریز-گردها باشند. بسته به نوع ماده و میزان استنشاق آنها، عواقب سلامت ممکن است از فرم خفیف تا تهدیدکننده حیات متفاوت باشد. عواقب از احساس بی‌قراری تا بیماری‌های کوتاه- و طولانی-مدت از جمله سرطان متفاوت هستند. در بسیاری از محیط‌های کاری از تجهیزات حفاظتی تنفسی (respiratory protective equipment; RPE) برای پیشگیری از استنشاق مواد مضر توسط کارگران استفاده می‌شود. راه‌های مختلفی برای آموزش کارگران پیرامون استفاده موثر از RPE معرفی شده‌اند. با این حال مشخص نیست که آنها چقدر اثربخش هستند. بنابراین، خواستیم بدانیم که مداخلاتی هستند که بتواند کارگران را تشویق به استفاده درست RPE یا استفاده بیشتر از آنها بکنند یا خیر.
مطالعات یافته شده
برای یافتن مطالعات تحقیقاتی مرتبط تا 20 آگوست 2016جست‌وجو کردیم. تعداد 14 مطالعه را یافتیم که اثربخشی مداخلات رفتاری را برای ترویج استفاده از RPE آنالیز کردند. همچنین یک مطالعه در حال انجام را شناسایی کردیم. مطالعات در 2052 مزرعه، سیستم مراقبت سلامت، خطوط تولید کارخانه، کارگران دفتری و شیرینی‌پزی، همچنین دانشجویان پرستاری و افرادی با مشاغل ترکیبی انجام شدند. ما هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که در آن محققان برنامه‌ریزی و انجام مداخلات را در سطح کل سازمانی انجام داده باشند.
تحقیقات چه می‌گویند؟
تمام مطالعات وارد شده شیوه‌های گوناگون مداخلات آموزشی و تمرینی را برای تشویق کارگران به استفاده درست از RPE یا به میزان بیشتر از آنها مقایسه کردند. شواهدی را با کیفیت بسیار پائین یافتیم که مداخلات رفتاری مانند آموزش و تمرین، تعداد کارگرانی را که از RPE استفاده کرده یا از آنها استفاده صحیح می‌کنند، افزایش نمی‌دهند.
حرف آخر چیست؟
ما نتیجه‌گیری می‌کنیم که شواهدی با کیفیت پائین تا بسیار پائین حاکی از آن است که مداخلات رفتاری کارگران را تشویق به استفاده درست از RPE یا استفاده بیشتر از آنها نمی‌کنند. این احتمال وجود دارد که با انتشار مطالعات جدید، نتیجه‌گیری تغییر کند. به انجام مطالعاتی با کیفیت بهتر نیاز داریم که به اثربخشی انواع مختلف مداخلات بپردازند. این مداخلات باید هم افراد و هم سازمان‌ها را، به منظور بهبود استفاده موثر از RPE، هدف قرار دهند. علاوه بر این، مطالعات بیشتر باید برخی از موانع را در استفاده موفقیت‌آمیز از RPE، مانند تجربه خطرهای سلامت، انواع RPE و نگرش کارفرماها به استفاده از RPE در نظر بگیرند.
شواهدی با کیفیت بسیار پائین نشان می‌دهد که مداخلات رفتاری، به‌طور اخص آموزش و تمرین، اثر قابل توجهی روی میزان یا صحت استفاده از RPE در کارگران ندارد. هیچ مطالعه‌ای انگیزه یا مداخلات را در سطح سازمان بررسی نکرد. مطالعات وارد شده محدودیت‌های روش‌شناسی داشتند و لذا به RCTهای بزرگتر بیشتر با روش‌های انجام واضح‌تر از نظر تولید تصادفی توالی، پنهانسازی تخصیص و کورسازی ارزیابی، به منظور بررسی اثربخشی مداخلات رفتاری برای بهبود استفاده از RPE در هر دو سطح سازمانی و فردی، نیاز داریم. علاوه بر این، مطالعات بیشتر باید برخی از موانع را در استفاده موفقیت‌آمیز از RPE، مانند تجربه خطرهای سلامت، انواع RPE و نگرش کارفرماها به استفاده از RPE در نظر بگیرند.
وجود خطرات تنفسی در محل کار رایج هستند. بسته به نوع خطر و میزان در معرض خطرات بودن، عواقب آنها برای سلامت ممکن است شامل: ابتلا به بیماری‌های ناشی از عوامل عفونی از فرم خفیف تا تهدید کننده زندگی، تاثیرات حاد متنوع از التهاب تنفسی گرفته تا بیماری‌های مزمن ریوی، و حتی سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سموم، باشند. استفاده از تجهیزات حفاظتی تنفسی (respiratory protective equipment; RPE) یک اقدام پیشگیرانه مهم در بسیاری از مشاغل است. RPE فقط زمانی موجب حفاظت فرد می‌شود که به درستی پوشیده شده، به‌طور ایمن درآورده شده و به‌طور منظم یا جایگزین شوند یا نگهداری. میزان اثربخشی اعمال مداخلات رفتاری چه به صورت مستقیم روی کارفرمایان یا سازمان‌ها یا به‌طور مستقیم روی تک‌تک کارگران برای ترویج استفاده از RPE در کارگران، یک سوال مهم پاسخ داده نشده باقی مانده است.
بررسی تاثیرات اعمال هرگونه مداخلات رفتاری چه مستقیما روی موسسات یا روی کارگران، در استفاده کارگران از RPE به صورت مشاهده یا ارائه گزارش توسط خود کارگران، در مقایسه با عدم-مداخله یا یک مداخله جایگزین.
پایگاه ثبت تخصصی گروه کار در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ 2016، شماره 07)، MEDLINE (1980 تا 12 آگوست 2016)، EMBASE (1980 تا 20 آگوست 2016) و CINAHL (1980 تا 12 آگوست 2016) را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، مطالعات کنترل شده قبل و بعد (controlled before and after; CBA) و سری-زمانی منقطع شده (interrupted time-series; ITS) را وارد کردیم که مداخلات رفتاری را با عدم-مداخله یا هر نوع مداخله رفتاری دیگر در جهت ترویج استفاده کارگران از RPE مقایسه کردند.
چهار نویسنده به‌طور مستقل مطالعات مرتبط را انتخاب، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. برای روشن شدن اطلاعات با محققان تماس گرفتیم. زمانی که مطالعات به اندازه کافی مشابه بودند، داده‌های پیامد را از مطالعات وارد شده تجمیع کردیم.
تعداد 14 مطالعه را وارد کردیم که تاثیرات تمرین و آموزش را بر استفاده از RPE بررسی کرده، و شامل 2052 شرکت‌کننده بودند. مطالعات وارد شده در مزارع، مراکز مراقبت سلامت، خط تولید کارخانه، کارگران دفتری و شیرینی‌پزی، همچنین دانشجویان پرستاری و افرادی با مشاغل ترکیبی انجام شدند. همه مطالعات وارد شده تاثیر مداخلات را به صورت استفاده از RPE، استفاده صحیح از RPE یا اندازه‌گیری غیر-مستقیم استفاده از RPE گزارش کردند. هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که در آن مداخله در سطح کل سازمان اجرا و ارزیابی شده یا تمرکز اصلی آن، انگیزه‌های مثبت یا منفی باشد. سطح کیفیت شواهد را برای تمام مقایسه‌ها پائین تا بسیار پائین ارزیابی کردیم.
آموزش در مقابل عدم-آموزش
یک مطالعه CBA با بررسی کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت، آموزش را با و بدون یک تست تناسب، با عدم-مداخله مقایسه کرد. این مطالعه دریافت که نرخ دستگاه‌های تنفس که اندازه درستی داشته باشند در کارگرانی که تمرین را با تست تناسب دریافت کردند (RR: 1.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.97 تا 1.10) یا گروهی که تمرین را بدون تست تناسب دریافت کردند (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.42) در مقایسه با کسانی که هیچ تمرینی را دریافت نکردند، متفاوت نبود. دو RCT که تمرین را بررسی کردند به دلیل فقدان اطلاعات در آنالیز سهیم نشدند.
تمرینات مرسوم به همراه تمرین‌های بیشتر در مقابل تمرینات مرسوم به‌تنهایی
یک کارآزمایی خوشه‌ای-تصادفی‌سازی شده تمرینات مرسوم را به همراه ارائه توضیحات بیشتر در مورد RPE در مقابل تمرین به‌تنهایی مقایسه کرده و تفاوت قابل‌توجهی را در استفاده مناسب از RPE بین دو گروه نیافت (RR: 1.41؛ 95% CI؛ 0.96 تا 2.07).
یک RCT تمرین تعاملی را با تمرین منفعل، با ارائه اطلاعات در صفحه نمایش، و کتاب اطلاعات، مقایسه کرد. میانگین نمره عملکردی RPE برای گروه فعال تفاوتی با گروه غیر-فعال نشان نداد (MD: 2.10؛ 95% CI؛ 0.76- تا 4.96). با این حال، گروه فعال به‌طور قابل توجهی نمره بالاتری را نسبت به گروه کتاب (MD: 4.20؛ 95% CI؛ 0.89 تا 7.51) و گروه صفحه نمایش (MD: 7.00؛ 95% CI؛ 4.06 تا 9.94) کسب کرد.
یک RCT تمرین انجام شده را با شبیه‌سازی کامپیوتری با تمرین مرسوم وسایل حفاظت تنفسی (PPE) مقایسه کرد اما نتایج را فقط برای پوشیدن و درآوردن PPE پوشاننده کل بدن گزارش کرد.
آموزش در مقابل عدم-آموزش
یک RCT دریافت که ارائه یک مداخله آموزشی چند-وجهی در مقایسه با عدم-مداخله، استفاده از RPE را در پیگیری سه سال افزایش می‌دهد (خطر نسبی (RR): 1.69؛ 95% CI؛ 1.10 تا 2.58). با این حال، هیچ تفاوتی بین مداخله و کنترل در پیگیری یک سال، دو سال یا چهار سال وجود نداشت. دو RCT داده‌های کافی را برای گنجانده شدن در آنالیز گزارش نکردند.
چهار مطالعه CBA اثربخشی مداخلات آموزشی را مورد بررسی قرار داده و هیچ تاثیری را روی فراوانی یا درستی استفاده از RPE نیافت، به‌جز در یک مطالعه برای استفاده از ماسک N95 در کارگران (RR: 4.56؛ 95% CI؛ 1.84 تا 11.33؛ 1 CBA).
مصاحبه انگیزشی در مقابل سخنرانی مرسوم
یک مطالعه CBA نشان داد که شرکت‌کنندگان در گروه آموزش بی‌خطری (safety) شغلی مبتنی بر مصاحبه‌های انگیزشی نمرات بالاتری را در یک چک‌لیست اندازه‌گیری استفاده از PPE نسبت به کارگرانی کسب کردند که سخنرانی‌های مرسوم به آنها ارائه شد (MD: 2.95؛ 95% CI؛ 1.93 تا 3.97).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.