سوال مطالعه مروری
این مرور به بررسی این سوال پرداخت که مصرف ویتامین C ممکن است برای افراد مبتلا به آسم یا تنگی‌نفس ناشی از ورزش مفید باشد یا خیر.
پیشینه
آسم یک بیماری التهابی ریه است که با تنگ شدن راه‌های هوایی مشخص می‌شود؛ این وضعیت با خس خس سینه، تنگی‌نفس، سرفه و احساس فشار در قفسه سینه همراه است. ویتامین C به عنوان یک درمان احتمالی برای آسم پیشنهاد شده است.
ویژگی‌های مطالعه
یازده مطالعه روی 419 فرد مبتلا به آسم یا تنگی‌نفس ناشی از ورزش در این مرور گنجانده شدند که ویتامین C را با دارونما (placebo) (عدم استفاده از ویتامین C) مقایسه کردند. بیشتر مطالعات روی بزرگسالان و یک مطالعه کوچک روی کودکان انجام شدند. تعداد بسیار محدود مطالعات موجود برای مرور و طراحی‌های مختلف آنها به این معنی است که فقط می‌توانیم مطالعات مجزا را توصیف کنیم، نه اینکه نتایج کارآزمایی‌ها را برای تعیین یک نتیجه میانگین، تجمیع کنیم. در بیشتر گزارش‌های مطالعاتی، طراحی مطالعه به خوبی توصیف نشد؛ بنابراین ارزیابی خطر سوگیری (bias) برای اکثر مطالعات غیر ممکن بود. داده‌های بسیار کمی در کارآزمایی‌ها برای پیامدهای کلیدی ما در دسترس بود و این ممکن است نشان دهنده برخی گزارش‌دهی‌های انتخابی باشد.
نتایج کلیدی
در مطالعاتی که مصرف ویتامین C را در ارتباط با آسم در نظر گرفتند، هیچ اندیکاسیونی را از مزیت مداخله پیدا نکردیم. با این حال، در این مرحله دستیابی به نتیجه‌گیری‌های واضح بر اساس مطالعات امکان‌پذیر نیست. این مرور نتیجه می‌گیرد که در حال حاضر شواهد کافی برای ارزیابی استفاده از ویتامین C به عنوان درمان آسم وجود ندارد. انجام پژوهش‌های بزرگ‌تر و به خوبی طراحی شده برای ارائه راهنمایی واضح‌تر مورد نیاز است. اندیکاسیون‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه مصرف ویتامین C از نظر تنفس آسان و رفع نشانه‌ها در تنگی‌نفس ناشی از ورزش مفید بود؛ با این حال، از آنجایی که این یافته‌ها فقط توسط مطالعات بسیار کوچکی ارائه شدند که پاسخ کاملی را برای هدایت درمان نیافتند، قطعی نیستند.
کیفیت شواهد
جزئیات نحوه تخصیص بیماران برای دریافت یا عدم دریافت ویتامین C در 10 مورد از 11 مطالعه به وضوح توضیح داده نشدند و ما این مساله را در رابطه با سطح عدم قطعیت در تفسیر نتایج، به دقت در این مرور لحاظ کردیم. با در نظر گرفتن این موضوع، همراه با عدم دقت در نتایج، تخمین‌های ارائه شده را در مورد مفید بودن مصرف ویتامین C به عنوان درمان آسم، با کیفیت پائین یا متوسط ارزیابی کردیم.
علاوه بر این، برای تنگی‌نفس ناشی از ورزش، سه مطالعه که داده‌های آن را ارائه کردند، کوچک بودند و باید نتیجه‌گیری‌های بسیار محتاطانه درباره نتایج داشته باشیم.
این خلاصه به زبان ساده تا دسامبر 2012 به‌روز است.
در حال حاضر، شواهدی برای ارائه یک ارزیابی قوی در مورد استفاده از ویتامین C در مدیریت آسم یا انقباض برونش ناشی از ورزش در دسترس نیست. انجام پژوهش‌های بیشتر به احتمال زیاد تاثیر مهمی بر اطمینان ما نسبت به تخمین تاثیر داشته و احتمالا آن را تغییر می‌دهند. در حال حاضر هیچ اندیکاسیونی وجود ندارد که نشان دهد ویتامین C می‌تواند به عنوان یک عامل درمانی در آسم توصیه شود. اندیکاسیون‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه مصرف ویتامین C از نظر عملکرد و نشانه‌های ریه در تنگی‌نفس ناشی از ورزش مفید بود؛ با این حال، از آنجایی که این یافته‌ها فقط توسط مطالعات کوچک ارائه شدند، قطعی نیستند. اکثر مطالعات منتشر شده تا به امروز برای ارائه راهنمایی، بسیار کوچک و متناقض هستند. انجام کارآزمایی‌هایی با طراحی خوب و با نقاط پایانی (endpoints) بالینی با کیفیت، مانند نرخ تشدید حملات و نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، مورد نیاز است.
مصرف آنتی‌اکسیدان‌های رژیم غذایی، مانند ویتامین C، در پوشش اپیتلیال و مایعات پوشش داخلی ریه ممکن است در کاهش آسیب اکسیداتیو مفید باشند (Arab 2002). بنابراین آنها ممکن است در کاهش نشانه‌های بیماری‌های التهابی راه‌های هوایی مانند آسم مزیتی به همراه داشته باشند، و احتمالا در کاهش انقباض برونش ناشی از ورزش، که یک ویژگی شناخته شده آسم بوده و به عنوان نشانگر التهاب راه‌های هوایی در نظر گرفته می‌شود، مفید هستند. با این حال، ارتباط میان آنتی‌اکسیدان‌های غذایی و شدت آسم یا انقباض برونش ناشی از ورزش به‌طور کامل شناخته نشده است.
بررسی تاثیرات مکمل ویتامین C بر تشدید و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQL) در بزرگسالان و کودکان مبتلا به آسم یا انقباض برونش ناشی از ورزش در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم استفاده از ویتامین C.
کارآزمایی‌ها را از پایگاه ثبت تخصصی گروه راه‌های هوایی در کاکرین (Cochrane Airways Group Specialised Register; CAGR) شناسایی کردیم. پایگاه‌های ثبت شامل گزارش‌های کارآزمایی است که از طریق جست‌وجوهای سیستماتیک در شماری از بانک‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی (bibliographic)، و جست‌وجوی دستی مجلات و چکیده‌های جلسات شناسایی شدند. هم‌چنین وب‌سایت‌های ثبت کارآزمایی را جست‌وجو کردیم. جست‌وجوها در دسامبر 2012 انجام شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم. هم بزرگسالان و هم کودکان مبتلا به آسم را در مرور گنجاندیم. در آنالیزهای جداگانه، کارآزمایی‌هایی را با تشخیص انقباض برونش ناشی از ورزش (یا آسم ناشی از ورزش) در نظر گرفتیم. کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که مکمل ویتامین C را با دارونما یا مکمل ویتامین C را با عدم استفاده از مکمل مقایسه کردند. هم‌چنین کارآزمایی‌هایی را که در آنها مدیریت درمانی آسم برای گروه‌های درمان و کنترل، شامل درمان پس‌زمینه (background) مشابه بود، وارد کردیم. تمرکز اصلی این مرور بر مصرف مکمل روزانه ویتامین C در پیشگیری از تشدید و بهبود HRQL است. استفاده کوتاه‌‌مدت از ویتامین C در زمان تشدید حملات یا برای نشانه‌های سرماخوردگی در افراد مبتلا به آسم، خارج از محدوده این مرور است.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم عناوین و چکیده‌های مطالعات بالقوه، و پس از آن متن کامل گزارش‌های مطالعه را برای گنجاندن در مرور غربالگری کردند. از روش‌های استاندارد مورد نظر سازمان همکاری کاکرین استفاده کردیم.
در کل 11 کارآزمایی با 419 شرکت‌کننده، معیارهای ورود را داشتند. شرکت‌کنندگان در 10 مطالعه، بزرگسالان و فقط در یک مطالعه کودکان بودند. ارائه گزارش از طراحی مطالعه برای تعیین خطر سوگیری (bias) برای اکثر مطالعات ناکافی بود و دسترسی ضعیف به داده‌ها برای پیامدهای کلیدی ممکن است نشان دهنده گزارش‌های انتخابی از برخی از پیامدها باشد. چهار مطالعه، گروه-موازی (parallel-group)، و مطالعات باقیمانده، متقاطع (cross-over) بودند. هشت مطالعه شامل افراد مبتلا به آسم و سه مطالعه شامل 40 شرکت‌کننده مبتلا به آسم ناشی از ورزش بودند. پنج مطالعه نتایج را با استفاده از رژیم‌های تک دوز پیش از چالش‌های برونش یا تست‌های ورزشی گزارش کردند. ناهمگونی قابل‌توجهی در رژیم‌های دوز ویتامین C مورد استفاده در مطالعات انتخابی وجود داشت، که مشکلات را در انجام آنالیزهای معنی‌دار تشدید می‌کرد.
یک مطالعه روی 201 بزرگسال مبتلا به آسم، تفاوت معنی‌داری را در پیامد اولیه، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQL) گزارش نکرد، و به‌طور کلی سطح کیفیت این شواهد پائین بود. هیچ داده‌ای برای ارزیابی تاثیرات مکمل ویتامین C بر دیگر پیامدهای اولیه، تشدید حملات در بزرگسالان، وجود نداشت. یک مطالعه کوچک داده‌هایی را در مورد تشدید آسم در کودکان گزارش کرد، در گروه ویتامین C یا دارونما تشدید بیماری رخ نداد (شواهد با کیفیت بسیار پائین). در مطالعه دیگری که روی 41 فرد بزرگسال انجام شد، تشدید بیماری بر اساس معیارهای ما تعریف نشده و داده‌ها برای ارزیابی با روش‌های ما در قالب مناسبی در دسترس نبودند. داده‌های مربوط به عملکرد ریه و نشانه‌های بیماری توسط مطالعات واحد ارائه شدند. سطح کیفیت این شواهد را متوسط ارزیابی کردیم، اما برای ارزیابی هرگونه پیامدهای بالینی که ممکن است به تغییرات این پارامترها مرتبط باشد، انجام پژوهش بیشتری لازم است. در هر یک از این پیامدها، تفاوت معنی‌داری بین ویتامین C و دارونما وجود نداشت. بروز عارضه جانبی در همه کارآزمایی‌ها گزارش نشد؛ باز هم این شواهد کیفیت بسیار پائینی داشتند.
مطالعات در مورد انقباض برونش ناشی از ورزش، بهبودی جزئی را در معیارهای عملکردی ریه با مصرف مکمل ویتامین C نشان دادند، اما این مطالعات اندک و بسیار کوچک بودند، و داده‌های محدودی داشتند، که کیفیت شواهد را در سطح پائین ارزیابی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.