متن خلاصه
افرادی که شیفتی کار می‌کنند، به‌خصوص در شیفت‌های شب، غالبا خواب‌آلودگی را در محل کار یا داشتن مشکلات خواب را پس از کار ذکر می‌کنند. این موضوع برای بهزیستی (well-being)، ایمنی، و سلامت آن‌ها مضر است. براساس یک جست‌وجوی سیستماتیک در منابع علمی، ارزیابی کردیم که مداخلات غیر-دارویی و شخص-محور می‌توانند باعث خواب‌آلودگی کمتر کارگران شیفت‌کار شوند، و به آن‌ها کمک کنند خواب طولانی‌تر و بهتری پس از پایان شیفت خود داشته باشند یا خیر.
مطالعات یافته شده
تعداد 17 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (با 556 شرکت‌کننده) را برای ورود در این مرور یافتیم. سطح کیفیت شواهد ارائه شده را توسط بسیاری از مطالعات بین پائین و بسیار پائین ارزیابی کردیم. مطالعات را می‌توان به سه نوع مختلف از مداخلات تقسیم کرد: (1) قرار گرفتن در معرض نور روشن؛ (2) داشتن فرصت چرت زدن در طول شیفت شب؛ یا (3) مداخلات دیگر، مانند فعالیت بدنی یا آموزش در مورد خواب.
نتایج کلیدی
نور روشن
تقریبا تمام مطالعات نور روشن را که بررسی کردیم، مشکلاتی را در شیوه طراحی خود نشان دادند. این مشکل، تشخیص اینکه تفاوت در خواب‌آلودگی و خواب بین افرادی که نور روشن دریافت کرده و کسانی که نور روشن دریافت نکردند، واقعا به دلیل مداخله نور روشن بوده یا خیر، دشوار می‌کند. مطالعات همین طور در نوع نور روشن مورد استفاده و نوع نور استفاده شده در گروه کنترل بسیار متفاوت بودند.
چرت زدن
مطالعات انجام شده در گروه چرت زدن، اطلاعات کافی را برای ما گزارش نکردند تا مطمئن شویم چرت‌زدن کمک می‌کند تا کارگران شیفت‌کار احساس بیدارتر بودن داشته باشند. مطالعات بسیار کوتاه-مدت بودند، به گونه‌ای که هر مطالعه فقط یک شب را در بر می‌گرفت.
دیگر موارد
این گروه از مطالعات، که شامل، برای مثال، ورزش و آموزش در مورد خواب بودند، نیز اطلاعات بسیار اندکی را گزارش کردند تا بتوانیم بگوییم که این مداخلات می‌توانند باعث شوند کارگران شیفت‌کار کمتر خواب‌آلوده باشند یا به آن‌ها کمک کنند تا خواب طولانی‌تر و بهتری پس از شیفت خود داشته باشند یا خیر.
نتیجه‌گیری
نتیجه می‌گیریم عدم-قطعیت بیش از حدی وجود دارد برای تعیین اینکه هر مداخله غیر-دارویی و شخص-محور می‌تواند واقعا کارگران شیفت‌کار مبتلا به خواب‌آلودگی و مشکلات خواب را تحت تاثیر قرار دهد یا خیر. پیش از رسیدن به قطعیت کامل در این زمینه، نیاز به انجام مطالعاتی با طراحی بهتر، ارائه گزارش واضح‌تر از طراحی و نتایج مطالعه، و با حضور شرکت‌کنندگان بیشتری داریم که برای مدت طولانی‌تری ادامه پیدا کنند. مطالعات همچنین باید بدانند شرکت‌کنندگان آن‌ها «از نوع صبح» یا از «نوع عصر» هستند، تا مطمئن شوند که نوع مناسبی از کارگران شیفتی نوع مناسب مداخله را دریافت می‌کنند.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
مطالعاتی را که تا آگوست 2015 منتشر شدند، جست‌وجو کردیم.
با توجه به تنوع روش‌شناختی در مطالعات وارد شده، از نظر نوع مداخلات، شرایط، و ابزار ارزیابی، گزارش‌های محدود و شواهد پائین تا خیلی پائین ارائه شده، نمی‌توان تعیین کرد خواب‌آلودگی کارگران شیفت را می‌توان کاهش داد یا میزان خواب و کیفیت خواب آن‌ها را می‌توان با این مداخلات بهبود بخشید یا خیر.
برای بررسی تاثیرات نور روشن، و چرت زدن، یا با هم یا به‌تنهایی و با دیگر مداخلات غیر-دارویی که کرونوبیولوژی کارگران شیفتی را روی پارامترهای بررسی شده خواب ارزیابی کنند، به انجام RCTهای بهتر و به اندازه کافی قوی نیاز داریم.
کارهای شیفتی اغلب با خواب‌آلودگی و اختلالات خواب همراه هستند. مداخلات شخص-محور و غیر-دارویی ممکن است تاثیرات مثبتی بر تاثیر کار شیفتی بر خواب، در نتیجه بهبود بهزیستی (well-being)، ایمنی، و سلامت کارگران داشته باشند.
بررسی تاثیرات مداخلات شخص-محور و غیر-دارویی به منظور کاهش خواب‌آلودگی در محل کار و بهبود میزان و کیفیت خواب بین شیفت‌ها برای کارگران شیفتی.
ما CENTRAL؛ MEDLINE Ovid؛ Embase؛ Web of Knowledge؛ ProQuest؛ PsycINFO؛ OpenGrey؛ و OSH-UPDATE را از آغاز به کار تا آگوست 2015 جست‌وجو کردیم. همچنین فهرست منابع و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها و پایگاه ثبت کارآزمایی‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO) را نیز بررسی کردیم. برای به دست آوردن داده‌های منتشر نشده با کارشناسان تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) (شامل طراحی متقاطع) که تاثیر اعمال مداخلات شخص-محور و غیر-دارویی را بر بی‌خوابی در زمان شیفت کاری یا میزان و کیفیت خواب کارگران شیفت‌کار را که شب‌ها نیز مشغول هستند، بررسی کردند.
حداقل دو نویسنده عناوین و چکیده مطالعات مرتبط را ارزیابی کرده، استخراج داده‌ها را انجام داده، و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. با نویسندگان برای به دست آوردن اطلاعات ازدست‌رفته تماس گرفتیم. هر جا که تجمیع مطالعات امکان‌پذیر بود متاآنالیز را انجام دادیم.
تعداد 17 کارآزمایی مرتبط (با 556 شرکت‌کننده) را وارد کردیم که آن‌ها را به سه نوع از مداخلات طبقه‌بندی کردیم: (1) قرار گرفتن در مقابل نور روشن به مقادیر متفاوت (n = 10)؛ (2) داشتن فرصت‌های مختلف برای چرت زدن (n = 4)؛ و (3) مداخلات دیگر، مثلا ورزش فیزیکی یا آموزش در مورد خواب (n = 3). در اغلب موارد، مطالعات برای تجمیع بسیار ناهمگون بودند. بسیاری از مقایسه‌ها، شواهدی را با کیفیت پائین یا خیلی پائین داشتند. فقط یک مقایسه شواهدی را با کیفیت متوسط ارائه داد. به‌طور کلی، نتایج مطالعات وارد شده غیر-قطعی بودند. نتایج مربوط به خواب‌آلودگی را در زیر ارائه می‌دهیم.
نور ملایم
ترکیب دو مطالعه قابل مقایسه (با 184 شرکت‌کننده در مجموع) که تاثیر نور روشن را حین شب بر خواب‌آلودگی در طول یک شیفت کاری بررسی کردند، نشانگر به‌طور متوسط کاهش 0.83 امتیاز در خواب‌آلودگی بود (اندازه‌گیری از طریق مقیاس خواب‌آلودگی استنفورد (Stanford Sleepiness Scale; SSS) (%95 فاصله اطمینان (CI): 1.3- تا 0.36-؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). کارآزمایی دیگر تفاوت معنی‌داری را در میزان خواب‌آلودگی کلی بر اساس مقیاس دیگری از خواب‌آلودگی (16 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین) پیدا نکرد.
نور روشن در طول شب به همراه عینک آفتابی هنگام طلوع آفتاب در مقایسه با نور طبیعی خواب‌آلودگی را به‌طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار نداد (1 مطالعه؛ 17 شرکت‌کننده؛ ارزیابی از طریق زمان واکنش؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
نور روشن در طول شیفت روز در مقایسه با نور طبیعی (1 کارآزمایی؛ 61 شرکت‌کننده؛ ارزیابی ذهنی؛ شواهد با کیفیت پایئن) یا در مقایسه با نور طبیعی به‌علاوه کپسول دارونما (placebo) (1 کارآزمایی؛ 12 شرکت‌کننده؛ ارزیابی از طریق زمان واکنش؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) تاثیر قابل توجهی بر خواب‌آلودگی نگذاشت.
چرت زدن در طول شیفت شب
یک متاآنالیز با بررسی داشتن فرصت چرت زدن و تاثیر آن بر میانگین زمان واکنش به عنوان یک جانشین برای خواب‌آلودگی، کاهش 11.87 میلی‌ثانیه را نشان داد (95% CI؛ 8.2- تا 31.94؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). دو مطالعه دیگر نیز کاهش آماری غیر-معناداری را در زمان واکنش گزارش کردند (1 مطالعه: هفت شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه: 49 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
داشتن فرصت برای دو بار چرت زدن منجر به افزایش آماری غیر-معناداری در خواب‌آلودگی (ارزیابی ذهنی) در یک مطالعه شد(تفاوت میانگین (MD): 2.32؛ 95% CI؛ 29.38- تا 24.74-؛ 1 مطالعه؛ 15 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
مداخلات دیگر
مداخلات ورزش فیزیکی و آموزش در مورد خواب به نظر نویددهنده می‌رسند، اما اطلاعات کافی برای نتیجه‌گیری وجود ندارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.