موضوع چیست؟
افزایش تعداد اعضای موجود برای پیوند یک نیاز جهانی است. یک استراتژی امکان‌پذیر برای افزایش تعداد اعضای اهدا شده، تشویق افراد بیشتری برای ثبت‌نام به عنوان اهدا کننده عضو است.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای پرداختن به این موضوع، 46 مطالعه را شناسایی کردیم که استراتژی‌های مختلفی را برای تشویق افراد برای ثبت‌نام به عنوان اهدا کننده عضو بررسی کردند. شانزده مورد از این مطالعات ثبت‌نام واقعی، 27 مطالعه قصد و تصمیم افراد را برای ثبت‌نام/اهدا و سه مطالعه هر دو مورد را اندازه‌گیری کردند.
ما چه چیزی را یافتیم؟
مطالعات در شرایط کاملا متفاوتی از جمله مدارس، مراکز رانندگان وسایل نقلیه موتوری (driver motor vehicle; DMV)، بخش مراقبت‌های اولیه و در جامعه محلی انجام شدند. مطالعات هم‌چنین از استراتژی‌های بسیار متفاوتی برای افزایش ثبت‌نام استفاده کردند مانند آموزش، آموزش رهبران همتا (peer-leader)، آموزش DMV یا کارکنان بخش مراقبت‌های اولیه، و چارچوب‌بندی اطلاعات مربوط به اهدای عضو به روش‌های خاص.
ما دریافتیم که مطالعات تاثیر کلی کمی بر قصد افراد برای ثبت‌نام/اهدای عضو در کنار نرخ واقعی ثبت‌نام داشتند، با این حال، هیچ استراتژی خاصی موثرتر از استراتژی‌های دیگر نبود. شواهد دلگرم کننده‌ای وجود داشت که آموزش رهبران همتا در سطح جامعه برای ارائه آموزش اهدای عضو ممکن است نرخ ثبت‌نام را بهبود ببخشد و آموزش در کلاس درس مدارس توسط اعضای انجمن پیوند ممکن است قصد ثبت‌نام/اهدا را بهبود ببخشد. هم‌چنین شواهدی به دست آمد که چارچوب‌بندی اطلاعات مربوط به اهدای عضو به روش‌های خاص ممکن است به افزایش قصد افراد برای ثبت‌نام/اهدای عضو کمک کند اما انجام مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است.
نتیجه‌گیری‌ها
به‌طور خلاصه، اجرای استراتژی‌هایی در جهت افزایش ثبت‌نام برای اهدای عضو مزایایی دارند اما از نظر مکان و محیطی که در آن ارائه می‌شوند، اینکه چه افرادی را هدف قرار می‌دهند و چگونه ارائه می‌شوند، به طور قابل توجهی متفاوت هستند.
در مرور ما، روش‌های مختلفی را برای افزایش ثبت‌نام اهدا کننده عضو شناسایی کردیم، از جمله جلسات و فیلم‌های آموزشی در سطح مدرسه، استفاده از رهبران همتا در جامعه، آموزش کارکنان DMV، پیام‌رسانی هدفمند و آماده‌سازی. تنوع در معیارهای پیامد استفاده شده و ناقص بودن گزارش‌ها به این معنی است که اکثر داده‌ها قابل ترکیب برای تجزیه‌وتحلیل نبودند. هنگامی که داده‌ها ترکیب شدند، در کل اندازه تاثیرگذاری به نفع گروه‌های مداخله بود تا گروه‌های کنترل، اما، تنوع قابل توجهی در داده‌ها وجود داشت. شواهدی وجود داشت که استفاده از رهبران همتا در سطح جامعه برای ارائه آموزش اهدای عضو ممکن است میزان ثبت‌نام را بهبود ببخشد و آموزش ارائه شده در کلاس درس مدارس توسط اعضای قابل اعتماد (یعنی اعضای انجمن پیوند) می‌تواند قصد انجام ثبت‌نام/اهدا را بهبود ببخشد، با این حال، هیچ شواهد روشنی به نفع هر یک از رویکردهای خاص وجود ندارد. شواهد متفاوتی در رابطه با مداخلات ساده و با شدت کم با استفاده از چارچوب‌بندی پیام و آماده‌سازی وجود داشت. با این حال، به احتمال زیاد علاقه به این استراتژی‌ها به دلیل دسترسی و مقیاس‌پذیری آنها ادامه خواهد یافت. بنابراین انجام پژوهش بیشتری لازم است تا سوالات مربوط به موثرترین مداخلات برای افزایش ثبت‌نام عضو از اهدا كننده فوت شده به اندازه كافی مورد بررسی قرار گیرند.
یک راه حل برای افزایش تعداد اعضای موجود برای پیوند، تشویق افراد بیشتری به ثبت تعهد برای اهدای عضو در صورت فوت است. با این حال، درصد جمعیت ثبت شده برای اهدای عضو در بسیاری از کشورها هنوز هم پائین است.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های مداخلات مختلفی که برای افزایش ثبت‌نام اهدای عضو از اهدا کننده فوت شده استفاده می‌شوند.
پایگاه ثبت مطالعات گروه کلیه و پیوند در کاکرین را تا 11 آگوست 2020 از طریق تماس با متخصص اطلاعات با استفاده از اصطلاحات جست‌وجوی مرتبط با این مرور جست‌وجو کردیم. مطالعات موجود در پایگاه ثبت از طریق جست‌وجوهای انجام شده در CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE؛ خلاصه مقالات کنفرانس‌ها، پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، RCTهای خوشه‌ای و شبه-RCTهای انجام شده از اعمال مداخلات برای افزایش ثبت‌نام از اهدا کننده اندام از فرد فوت شده وارد کردیم. مطالعاتی را وارد کردیم که تعداد ثبت‌نام گزارش شده یا تائید شده توسط خود اهدا کننده، قصد اهدا، قصد ثبت یک تصمیم یا تعداد افرادی كه کارت اهدا را امضا می‌كنند، به عنوان پیامدها اندازه‌گیری کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم مطالعات بازیابی شده را ارزیابی و داده‌ها را از مطالعات وارد شده استخراج کردند. مطالعات را برای خطر سوگیری (bias) ارزیابی کردیم. خلاصه تخمین‌های برآورد شده را درباره تاثیر مداخله با استفاده از مدل اثرات-تصادفی به دست آوردیم، و نتایج را به صورت خطرات نسبی (RR) (95% فاصله اطمینان؛ CI) برای پیامدهای دو-حالتی و تفاوت میانگین (MD؛ 95% CI) یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD؛ 95% CI) را برای پیامدهای پیوسته بیان کردیم. در کارآزمایی‌های چند-بازویی، داده‌ها برای ایجاد مقایسه‌های جفتی (pair-wise) تکی تجمیع شدند. تجزیه‌وتحلیل‌ها با در نظر گرفتن شرایط خاص مداخله‌ای که وجود داشت، طبقه‌بندی شدند.
استراتژی جست‌وجوی ما 46 مطالعه (47 مقاله اولیه، از جمله یک چکیده) را شامل 24 RCT موازی، 19 RCT خوشه‌ای و 3 شبه-RCT شناسایی کرد. حجم نمونه‌ها از 138 تا 1,085,292 نفر متغیر بود (میانه = 514). در مجموع 16 مطالعه رفتار ثبت‌نام، 27 مطالعه قصد ثبت‌نام/اهدای عضو و سه مطالعه هم رفتار ثبت‌نام و هم قصد ثبت‌نام را اندازه‌گیری کردند.
مداخلات در محیط‌های مختلفی ارائه شدند: مدارس (14 مطالعه)، مراکز رانندگان وسایل نقلیه موتوری (driver’s motor vehicle; DMV) (5 مطالعه)، ارسال نامه (4 مطالعه)، مراکز مراقبت‌های اولیه (3 مطالعه)، محل کار (1 مطالعه)، در سطح جامعه (7 مطالعه) و اماکن عمومی (12 مطالعه). مداخلات از نظر محتوا بسیار متنوع بوده و شامل استراتژی‌هایی مانند جلسات و فیلم‌های آموزشی، استفاده از رهبران همتا، آموزش کارکنان، چارچوب‌بندی پیام‌ها، و آماده‌سازی (priming) می‌شدند. بیشتر مطالعات با خطر بالا یا نامشخص سوگیری برای تولید تصادفی توالی و پنهان‌سازی تخصیص و خطر پائین برای مابقی دامنه‌ها رتبه‌بندی شدند.
داده‌های حاصل از 34/46 مطالعه (74%) برای انجام متاآنالیز در دسترس قرار داشتند. شواهدی با قطعیت پائین نشان داد که مداخلات برای ثبت‌نام اهدای عضو در کل تاثیر کمی بر بهبود رفتار ثبت‌نام (16 مطالعه، 1,294,065 شرکت‌کننده: RR: 1.30؛ 95% CI؛ 1.19 تا 1.43، I2 = 84%)؛ قصد انجام ثبت‌نام/اهدا (دو-حالتی) (10 مطالعه، 10,838 شرکت‌کننده: RR: 1.21؛ 95% CI؛ 1.03 تا 1.42، I2 = 91%) و قصد انجام ثبت‌نام/اهدا (پیوسته) (9 مطالعه، 3572 شرکت‌کننده: SMD: 0.23؛ 95% CI؛ 0.11 تا 0.36؛ I2 = 67%) داشته است.
مداخلات مبتنی بر کلاس درس در مدارس که توسط افراد انجمن پیوند در قالب سخنرانی ارائه می‌شوند ممکن است در افزایش قصد انجام ثبت‌نام/اهدا موثر باشند (3 مطالعه، 675 شرکت‌کننده: RR: 1.33؛ 95% CI؛ 1.15 تا 1.55؛ I² = 0%). مداخلات انجام شده در سطح جامعه با هدف قرار دادن گروه‌های قومی خاص به‌طور کلی در افزایش میزان ثبت‌نام موثر بودند (k = 5؛ n = 4186؛ RR: 2.14؛ 95% CI؛ 1.35 تا 3.40؛ I² = 85%)، اگرچه ناهمگونی بالا بود. به‌طور خاص، به نظر می‌رسد مداخلات ارائه شده در سطح جامعه توسط رهبران همتای آموزش دیده موثر باشند (3 مطالعه، 3819 شرکت‌کننده: RR: 2.09؛ 95% CI؛ 1.08 تا 4.06؛ I² = 87%)، اگرچه باز هم، داده‌های قوی‌ای در دست نبودند. شواهد کمی وجود داشت که چارچوب‌بندی پیام‌ها (به عنوان مثال پشیمانی مورد انتظار) و آماده‌سازی افراد (به عنوان مثال عمل متقابل) به روش خاص ممکن است قصد انجام ثبت‌نام/اهدا را افزایش دهد، با این حال، مطالعات کمی این تاثیر را بر میزان ثبت‌نام واقعی اندازه‌گیری کردند.
به‌طور کلی، مطالعات از نظر طراحی، محیط اجرا، محتوا و ارائه مداخله به‌طور قابل توجهی متفاوت بودند. سوگیری انتخاب مشهود بود و یک-چهارم از مطالعات به دلیل گزارش ناقص داده‌های مربوط به پیامد، وارد متاآنالیز نشدند. حوادث جانبی گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.