چرا بهبود سطح تشخیص بیماری دمانس مهم است؟
دمانس وضعیتی است که با مشکلات پیشرونده حافظه و تفکر مشخص می‌شود. دمانس می‌تواند به دلیل شرایط مختلفی ایجاد شود (به عنوان مثال، بیماری آلزایمر)، و اعمال بهترین درمان‌ها به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. سطوح پروتئین ABeta42 در خون یا مایع نخاعی ممکن است علت زمینه‌ای دمانس را تعیین کنند. این روش می‌تواند به پزشکان در انتخاب بهترین روش‌های درمانی کمک کند.
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مرور آن بود که بدانیم سطوح ABeta42 در خون یا مایع نخاعی برای تعیین علت دمانس چقدر دقیق هستند.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
مطالعاتی را وارد کردیم که سطوح ABeta42 را در نمونه‌های خون یا مایع نخاعی بررسی کردند. در حال حاضر، این تست فقط در کلینیک‌های تخصصی استفاده می‌شود. سطوح ABeta42 در افراد مبتلا به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر در مقایسه با دیگر انواع دمانس ممکن است کمتر باشد.
نتایج اصلی این مطالعه مروری چه هستند؟
ما 39 مطالعه را با مجموع 5000 شرکت‌کننده وارد کردیم. در تمامی مطالعات از تست‌های مایع نخاعی ABeta42 استفاده شد. هیچ یک از مطالعات وارد شده از تست خون ABeta42 استفاده نکردند.
در تئوری، نتایج این مطالعات نشان می‌دهند که اگر در یک کلینیک تخصصی از ABeta42 در یک گروه 1000 نفری استفاده شود، جایی که 520 نفر (52%) مبتلا به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر هستند، برآورد می‌شود 602 نفر نتیجه مثبت برای ABeta42 داشته باشند. تست مثبت به معنای وجود دمانس ناشی از بیماری آلزایمر است. از این تعداد، 192 نفر (32%) به اشتباه به عنوان مبتلا به بیماری آلزایمر طبقه‌بندی می‌شوند. از 398 نفری که نتیجه تست آنها حاکی از عدم وجود بیماری آلزایمر است، 110 نفر (28%) به اشتباه به عنوان عدم ابتلا به بیماری آلزایمر طبقه‌بندی خواهند شد. مطالعات وارد شده از سطوح مختلف ABeta42 برای تشخیص بیماری آلزایمر استفاده کرده، و دقت تست به سطح ABeta42 مورد استفاده بستگی داشت.
نتایج مطالعات در این مطالعه مروری تا چه حد قابل اطمینان هستند؟
در بیشتر مطالعات وارد شده، تشخیص دمانس ناشی از بیماری آلزایمر با ارزیابی همه شرکت‌کنندگان توسط معیارهای استاندارد تشخیصی انجام شد. این احتمالا یک روش مطمئن برای تصمیم‌گیری در مورد این موضوع بوده که بیماران واقعا به بیماری آلزایمر مبتلا بودند یا خیر. با این حال، مشکلاتی در مورد نحوه انجام مطالعات وجود داشت. این نواقص ممکن است باعث شده باشد ABeta42 دقیق‌تر از آنچه که واقعا هست به نظر برسد.
نتایج این مرور برای چه کسانی قابل استفاده است؟
نتایج قابل تعمیم به بیماران تحت ارزیابی دمانس در یک محیط تخصصی است.
کاربردهای این مرور چه هستند؟
اندازه‌گیری سطوح ABeta42 در مایع نخاعی ممکن است به تشخیص افتراقی بیماری آلزایمر از انواع دیگر دمانس کمک کند، اما این تست کامل نیست. بعید است ABeta42 به‌طور جداگانه برای تشخیص استفاده شود، و ممکن است بیشترین ارزش را زمانی داشته باشد که به همراه سایر ارزیابی‌ها و آزمایش‌های تشخیص دمانس به کار گرفته شود.
این مطالعه مروری تا چه زمانی به‌روز است؟
نویسندگان مرور، مطالعات منتشر شده را تا فوریه سال 2020 جست‌وجو و وارد کردند.
مرور ما نشان می‌دهد که اندازه‌گیری سطوح ABeta42 در CSF ممکن است به تمایز ADD از سایر زیر-گروه‌های دمانس کمک کند، اما این تست ناقص است و تمایل به تشخیص غلط افراد مبتلا به دمانس غیر-ADD به عنوان ADD دارد. در مورد استفاده تنها از سطوح ABeta42 مایع نخاعی برای طبقه‌بندی دمانس احتیاط می‌کنیم. با این حال، ABeta42 می‌تواند به عنوان یک ابزار کمکی در کنار ارزیابی بالینی کامل، در تشخیص دمانس ارزشمند باشد.
دمانس، سندرمی است متشکل از بسیاری از آسیب‌های مختلف، از جمله دمانس ناشی از بیماری آلزایمر (Alzheimer's disease dementia; ADD)، دمانس عروقی (vascular dementia; VaD) و دمانس فرونتو-تمپورال (frontotemporal dementia; FTD). بیماران ممکن است از آگاهی از نوع دمانس خود در زندگی سود ببرند، زیرا این امر می‌تواند پیش‌آگهی بیماری را مشخص و امکان درمان مناسب را فراهم کند. بتا-آمیلوئید (1-42) (ABeta42) پروتئینی است که در پلاسما و مایع مغزی-نخاعی (cerebrospinal fluid; CSF) افراد مبتلا به ADD، در مقایسه با افراد بدون دمانس، کاهش می‌یابد. با این حال، مشخص نیست که این تغییرات در سطوح ABeta42 مختص ADD است یا اینکه در انواع دیگر دمانس نیز دیده می‌شود. این امکان وجود دارد که ABeta42 به تمایز ADD از سایر زیر-گروه‌های دمانس کمک کند.
تعیین دقت تشخیصی سطوح ABeta42 در پلاسما و CSF برای افتراق ADD از سایر زیر-گروه‌های دمانس در افرادی که معیارهای سندرم دمانس را نشان می‌دهند.
ما MEDLINE، و نه بانک اطلاعاتی دیگر را تا 18 فوریه 2020 جست‌وجو کردیم. فهرست منابع هر مرور سیستماتیک مرتبط را بررسی کردیم تا مطالعات بیشتری را شناسایی کنیم.
مطالعات مقطعی (cross-sectional) را در نظر گرفتیم که افراد مبتلا به ADD را از دیگر زیر-گروه‌های دمانس متمایز می‌کنند. مطالعات واجد شرایط به اندازه‌گیری سطوح ABeta42 در پلاسما یا CSF شرکت‌کنندگان و ارزیابی بالینی برای تعیین زیر-گروه دمانس نیاز داشتند.
هفت نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، عناوین و چکیده مقالات بازیابی شده را در جست‌وجوها غربالگری کردند. داده‌های مربوط به مشخصات مطالعه و دقت تست را گردآوری کردیم. برای ارزیابی روایی داخلی و خارجی (internal and external validity) نتایج از نسخه دوم ابزار «ارزیابی کیفیت مطالعات دقت تشخیصی» (QUADAS-2) استفاده کردیم. داده‌ها را استخراج کرده و در جدول‌های 2 در 2 وارد کردیم، نتایج تست شاخص (ABeta42) را با استاندارد مرجع (معیارهای تشخیصی برای هر زیر-گروه دمانس) به صورت متقابل جدول‌بندی کردیم. با استفاده از مدل اثرات-تصادفی (random-effects)، متاآنالیزها (meta-analyses) را انجام دادیم. برآوردهای تجمعی را از حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت (positive predictive value)، نسبت‌های احتمال (likelihood ratio) مثبت و منفی، و 95% فاصله اطمینان (CI) مربوط به آنها محاسبه کردیم.
در تجزیهوتحلیل اولیه، دقت سطوح ABeta42 را در پلاسما یا مایع نخاعی برای افتراق ADD از سایر انواع ترکیبی دمانس (غیر-ADD) ارزیابی کردیم. سپس به بررسی دقت ABeta42 برای تمایز ADD از انواع خاص دمانس پرداختیم: VaD؛ FTD؛ دمانس با اجسام لوئی (dementia with Lewy bodies; DLB)، اختلال شناختی مربوط به الکل (alcohol-related cognitive disorder; ARCD)، بیماری کروتزفلد-جاکوب (Creutzfeldt-Jakob disease; CJD) و هیدروسفالی با فشار طبیعی (normal pressure hydrocephalus; NPH). برای تعیین موارد مثبت تست، از آستانه‌های ABeta42 استفاده شده در مطالعات اولیه مربوطه، بهره بردیم. سپس تجزیه‌وتحلیل‌های حساسیت را محدود به مطالعاتی کردیم که از آستانه‌های مشترک برای ABeta42 استفاده کردند.
ما 39 مطالعه (5000 شرکت‌کننده) را شناسایی کردیم که از سطوح ABeta42 مایع نخاعی برای تمایز ADD از سایر زیر-گروه‌های دمانس استفاده کردند. هیچ مطالعه‌ای که به بررسی سطوح ABeta42 پلاسما پرداخت، معیارهای ورود را برآورده نکرد. هیچ مطالعه‌ای در تمام دامنه‌های QUADAS-2 با خطر پائین سوگیری (bias) مواجه نبود. خطر بالای سوگیری عمدتا در حوزه‌های انتخاب بیمار (28 مطالعه) و تست شاخص (25 مطالعه) مشاهده شد.
تخمین‌های تجمعی برای تمایز ADD از سایر زیر-گروه‌های دمانس به شرح زیر است: ADD از غیر-ADD: حساسیت 79% (95% CI؛ 0.73 تا 0.85)، ویژگی 60% (95% CI؛ 0.52 تا 0.67)، 13 مطالعه، 1704 شرکت‌کننده، 880 شرکت‌کننده مبتلا به ADD؛ ADD از VaD: حساسیت 79% (95% CI؛ 0.75 تا 0.83)، ویژگی 69% (95% CI؛ 0.55 تا 0.81)، 11 مطالعه، 1151 شرکت‌کننده، 941 شرکت‌کننده مبتلا به ADD؛ ADD از FTD: حساسیت 85% (95% CI؛ 0.79 تا 0.89)، ویژگی 72% (95% CI؛ 0.55 تا 0.84)، 17 مطالعه، 1948 شرکت‌کننده، 1371 شرکت‌کننده مبتلا به ADD؛ ADD از DLB: حساسیت 76% (95% CI؛ 0.69 تا 0.82)، ویژگی 67% (95% CI؛ 0.52 تا 0.79)، نه مطالعه، 1929 شرکت‌کننده، 1521 شرکت‌کننده مبتلا به ADD. میان تمام زیر-گروه‌های دمانس، حساسیت بیشتر از ویژگی گزارش شد، و تعادل میان حساسیت و ویژگی بستگی داشت به آستانه استفاده شده برای تعریف مثبت بودن تست.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.