سوال مطالعه مروری شواهد را با هدف شناسایی تاثیرات درمان به روش فشار مثبت بازدمی (positive expiratory pressure; PEP) در مقایسه با سایر تکنیک‌های پاکسازی راه هوایی (airway clearance techniques; ACTs) در افراد مبتلا به برونشکتازی (bronchiectasis) مرور کردیم.
پیشینه: افراد مبتلا به برونشکتازی به صورت مزمن سرفه می‌کنند و ریه آنها به صورت مکرر مخاط (mucus) تولید می‌کند. ACTها از جمله درمان به روش PEP، تکنیکی است که به طور متداول تجویز شده و به این افراد در رفع مخاط کمک می‌کند. مرور قبلی پیشنهاد کرد که ACTها ممکن است در مقایسه با عدم درمان سودمند باشند، اگرچه قدرت این شواهد پائین است. ما می‌خواستیم تاثیرات این روش درمان را بر افراد مبتلا به برونشکتازی در مقایسه با سایر ACTها کشف کرده و در صورت وجود، در مورد مزایای این روش نسبت به سایر ACTها اطلاعاتی به دست آوریم.
ویژگی‌های مطالعه: نه مطالعه با مجموع 213 نفر وارد مرور شدند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان از 45 تا 74 سال متغیر بود. طول دوره درمان از یک جلسه تا حداکثر چهار هفته متغیر بود. هشت مطالعه به بررسی افرادی که دارای وضعیت پایدار بودند و یک مطالعه به بررسی افرادی که دچار تشدید (گر-گرفتگی) برونشکتازی شده بودند، پرداختند. درمان به روش PEP با طیفی از ACTها مقایسه شده بود.
نتایج کلیدی: دو مطالعه کوچک نشان دادند که درمان به روش PEP به اندازه سایر ACTها در بهبود کیفیت زندگی اثربخش است. طول دوره بستری در بیمارستان به دنبال استفاده از درمان به روش PEP یا سایر ACTها در طول حمله حاد تنفسی مشابه بود. به نظر می‌رسد درمان به روش PEP و سایر تکنیک‌ها، هر دو، دارای تاثیر مشابهی روی پاکسازی ریه‌ها از مخاط و کارکرد ریه هستند. سطوح مشابهی از تنگی نفس در درمان به روش PEP و سایر ACTها تجربه شده بود. سایر پیامدهای مورد نظر عبارت بودند از نرخ بستری در بیمارستان، اما این پیامدها تاکنون گزارش نشده‌اند. بر مبنای این اطلاعات، تجویز درمان به روش PEP برای افراد مبتلا به برونشکتازی به اندازه سایر ACTها مناسب است، بدون آن‌که مزیت بیشتری به نفع این روش درمانی وجود داشته باشد.
کیفیت شواهد: به دلیل گزارش‌‌دهی ناکافی روش‌ها و کم بودن تعداد شرکت‌کنندگان، کیفیت شواهد پائین بود.
این خلاصه به زبان ساده کاکرین تا تاریخ می 2017 به‌روز است.
به نظر می‌رسد تجویز درمان به روش PEP برای افراد با وضعیت پایدار به لحاظ بالینی یا در طول تشدید حملات حاد، تاثیرات مشابهی روی HRQOL، نشانه‌های تنگی نفس، خلطآوری، و حجم‌های ریه در مقایسه با سایر ACTها داشته باشد. تعداد مطالعات و کیفیت کلی شواهد هر دو پائین بودند. با توجه به مزمن بودن ماهیت برونشکتازی، کسب اطلاعات بیشتر برای تصدیق تاثیرات بالینی طولانی‌مدت درمان به روش PEP نسبت به سایر ACTها در مورد پیامدهایی که برای افراد مبتلا به برونشکتازی مهم است، و نیز پارامترهای بالینی که بر پیشرفت بیماری و موربیدیتی بیمار در افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار تاثیر می‌گذارند، مورد نیاز است. به علاوه، نقش درمان به روش PEP در طول تشدید حملات حاد به بررسی بیشتری نیاز دارد. این اطلاعات برای ارائه راهنمایی آتی برای تجویز درمان به روش PEP برای افراد مبتلا به برونشکتازی ضروری است.
افراد مبتلا به برونشکتازی (bronchiectasis) دچار سرفه مزمن و تولید خلط سینه (sputum production) بوده و به تجویز تکنیک‌هایی پاکسازی راه هوایی (airway clearance techniques; ACTs) نیاز دارند. یک نوع شایع از ACT که تجویز می‌شود؛ درمان به روش فشار مثبت بازدمی (positive expiratory pressure; PEP) است. مرور قبلی پیشهاد کرد که ACTها از جمله درمان به روش PEP در مقایسه با عدم درمان برای افراد مبتلا به برونشکتازی مفید هستند. با وجود این، اثربخشی درمان به روش PEP در وضعیت بالینی پایدار یا در طول تشدید حملات حاد در مقایسه با سایر ACTها در برونشکتازی شناخته شده نیست.
هدف اولیه از این مرور تعیین تاثیرات درمان به روش PEP در مقایسه با سایر ACT ها بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQOL)، نرخ وقوع تشدید حملات حاد، و بروز نیازمند به بستری در بیمارستان در افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار یا تشدید حملات حاد ناشی از آن است.
اهداف ثانویه عبارتند از تعیین تاثیرات درمان به روش PEP بر پیامدهای فیزیولوژیکی و نشانه‌ها و علائم بالینی در مقایسه با سایر ACTها در افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار یا تشدید حملات حاد ناشی از آن.
پایگاه ثبت تخصصی کارآزمایی‌های گروه راه‌های هوایی در کاکرین، PEDro و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی از اولین شماره تا فوریه 2017 را جست‌وجو کردیم و مجلات مرتبط با موضوع مرور را نیز به صورت دستی جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده موازی (parallel) و متقاطع (cross-over) که به مقایسه درمان به روش PEP در برابر سایر ACTها در شرکت‌کنندگان مبتلا به برونشکتازی پرداخته بودند.
از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی طراحی شده توسط کاکرین استفاده کردیم.
نه مطالعه شامل 213 شرکت‌کننده با معیارهای ورود سازگار بودند، که از میان آنها، هفت مطالعه طرح متقاطع داشتند. تمامی مطالعات روی بزرگسالان مبتلا به برونشکتازی به اجرا درآمده بودند؛ در هشت مطالعه شرکت‌کنندگان از لحاظ بالینی در وضعیت پایدار به سر می‌بردند و در یک مطالعه شرکت‌کنندگان دچار تشدید حملات حاد شده بودند. هشت مطالعه از درمان به روش PEP نوسانی (oscillatory)، با استفاده از دستگاه فلاتر (Flutter) یا آکاپلا (Acapella) و یک مطالعه از درمان به روش PEP مینیمال (Minimal) استفاده کرده بودند. مداخله مقایسه‌ای میان مطالعات متفاوت بود. کیفیت روش‌شناسی مطالعات ضعیف بود، به طوری که مطالعات متقاطع فاقد دوره پاک‌شدگی (washout period) یا دارای دوره پاک‌شدگی ساب‌اپتیمال (suboptimal) بودند، و در اکثر مطالعات کورسازی شرکت‌کنندگان، درمانگران یا پرسنل برای ارزیابی معیارهای پیامدی صورت نگرفته بود. ناهمگونی بالینی میان مطالعات، متاآنالیز را محدود ساخت.
بر اساس نتایج به دست آمده از پرسشنامه فرم کوتاه 36 سوالی بین استفاده روزانه از درمان به روش PEP نوسانی به مدت چهار هفته و بهبود وضعیت سلامت عمومی در مقایسه با تکنیک چرخه فعال تنفس (active cycle of breathing technique; ACBT) رابطه وجود داشت. استفاده از درمان به روش PEP مینیمال به مدت سه جلسه در هفته، نتایجی مشابه با نتایج حاصل از درناژ اتوژنیک (autogenic drainage; AD) و L'expiration Lente Totale Glotte Ouverte en Decubitus Lateral (ELTGOL) به لحاظ بهبود در کیفیت زندگی مرتبط با سرفه داشت. استفاده از درمان به روش PEP نوسانی به صورت دو مرتبه در روز به مدت چهار هفته تاثیر مشابهی روی HRQOL مختص بیماری (disease-specific) داشت (MD: -0.09؛ 95% CI؛ 0.37- تا 0.19؛ شواهد با کیفیت پائین). برای تعیین میزان بروز نیازمند به بستری در بیمارستان یا نرخ تشدید حملات در شرکت‌کنندگان با وضعیت پایدار به لحاظ بالینی داده‌ای وجود نداشت.
دو مطالعه که به مقایسه درمان به روش PEP نوسانی و درناژ به کمک گرانش (gravity-assisted drainage) با ACBT به صورت تک‌جلسه‌ای پرداخته بودند؛ دارای یافته‌های متناقضی بودند. یک مطالعه نشان داد که وزن خلط تولید شده با استفاده از هر دو تکنیک مشابه بود (SMD: 0.54 گرم؛ 95% CI؛ 0.38- تا 1.46؛ 20 شرکت‌کننده)؛ مطالعه دیگر نشان داد که خلطآوری (sputum expectoration) در نتیجه استفاده از GAD و ACBT بیشتر بود (SMD: 5.6 گرم (95% CI؛ 2.91 تا 8.29: 36 شرکت‌کننده). هیچ تفاوتی به لحاظ وزن خلط بین درمان به روش PEP و ACBT با GAD زمانی که به صورت روزانه به مدت چهار هفته یا در طول تشدید حملات حاد استفاده شده بود، وجود نداشت. اگرچه بین یک جلسه درمان به روش PEP نوسانی و تولید خلط کمتر در مقایسه با AD رابطه وجود داشت (تفاوت میانه (median difference): 3.1 گرم (95% CI؛ 1.5 تا 4.8؛ یک مطالعه؛ 31 شرکت‌کننده)، هیچ تفاوتی میان درمان به روش PEP نوسانی و ACBT در حالت نشسته (seated) وجود نداشت. درمان به روش PEP همانند سایر ACTها، دارای تاثیر مشابهی روی معیارهای دینامیک و استاتیک حجم‌های ریه (lung volumes) و تبادل گاز (gas exchange) است. درمان تک جلسه‌ای به روش PEP نوسانی (Flutter) همانند ACBT با GAD سطح مشابهی از خستگی ایجاد می‌کند، اما در مقایسه با ACBT به تنهایی، منجر به خستگی بیشتری می‌شود. میزان تنگی نفس تجربه شده بعد از درمان به روش PEP تفاوتی با سایر تکنیک‌ها نداشت. میان مطالعاتی که بروز حوادث جانبی را بررسی کرده بودند، فقط یک مطالعه تهوع را به دنبال استفاده از درمان به روش PEP نوسانی گزارش کرده بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.