موضوع چیست؟
علل بسیاری برای مرده‌زایی (stillbirth) وجود دارد، از جمله فشار خون بالای مادر یا دیابت پیش از بارداری، عفونت مانند مالاریا، HIV یا سیفیلیس، اختلالات مادرزادی در کودک، مسائل مربوط به اینکه جفت چطور عمل می‌کند و بارداری از تاریخ خود گذشته یا خیر. گاهی کودک در نتیجه دلایل متعدد می‌میرد. مرگ‌ومیر یک کودک که مرده به دنیا می‌آید، رویدادی ویرانگر برای والدین، خانواده‌ها و جوامع است. برای پیشگیری از مرده‌زایی، باید بیشتر در مورد این که چرا این موضوع رخ می‌دهند، بدانیم. درک این که چرا یک نوزاد مرده ممکن است به والدین خود کمک کند تا با اندوه خود کنار بیایند و به آنها در برنامه‌ریزی برای بارداری آتی کمک کنند.
بسیاری از تست‌ها و بررسی‌های مختلف می‌توانند برای کمک به درک اینکه چرا یک کودک جان خود را از دست می‌دهد، انجام شود. آنها در سطح تخصص مورد نیاز، میزان تهاجمی بودن و هزینه‌های اقتصادی متفاوت هستند. تست‌ها، پروسیجرها یا دستورالعمل‌ها برای بررسی و شناسایی علل مرده‌زایی، شامل نگاه کردن به تاریخچه پزشکی والدین، هر مشکلی در طول دوران بارداری، تحقیقات مادرانه (مانند اولتراسوند، آمنیوسنتز، غربالگری آنتی‌بادی)، بررسی نوزاد مرده به دنیا آمده، معاینه بند ناف و جفت و مصاحبه با ارائه دهندگان خدمات و حمایت از افراد برای تعیین علل بدون معاینه کودک (کالبد شکافی شفاهی) هستند. در حال حاضر هیچ روش استانداردی برای بررسی علل مرده‌زایی وجود ندارد.
چرا این موضوع مهم است؟
جست‌وجو برای علل مرده‌زایی می‌تواند از نظر عاطفی برای خانواده‌ها دشوار باشد و به لحاظ مالی برای خدمات سلامت و گاهی والدین هزینه داشته باشد. برخی از تست‌ها و بررسی‌ها ممکن است برای تشخیص علل مرده‌زایی، مفیدتر باشند. نیاز به ارزیابی سیستماتیک این موضوع وجود دارد که رویکردهای مختلف در شناسایی علل مرده‌زایی به چه میزان موثر هستند، رویکردهای مختلف تا چه میزان هزینه-اثربخش هستند، چه تاثیرات عاطفی و اجتماعی بر والدین دارند، بررسی‌ها چه تاثیری بر بارداری‌های آینده و نتیجه پایانی بارداری آینده دارد.
ما چه شواهدی یافتیم؟
در 15 می 2017 به جست‌وجوی شواهد پرداختیم. هیچ کارآزمایی را برای گنجاندن در این مرور پیدا نکردیم. پنج کارآزمایی را به این دلیل حذف کردیم که از نوع کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده نبودند.
این یافته‌ها چه معنایی دارد؟
هیچ شواهدی در دسترس نیست که بهترین روش تحقیق و بررسی علل مرده‌زایی را نشان دهند. گشتن به دنبال تعیین علل مرگ‌ومیر نوزاد، جزء اصلی مراقبت از مادران در هر شرایطی است. کارآزمایی‌های آینده در مورد این موضوع می‌تواند مفید باشد، اما چنین کارآزمایی‌هایی باید به گونه‌ای طراحی شوند که تضمین کنند تمام والدین در کارآزمایی‌ها هنوز حداقل استاندارد مراقبت را در شرایط محلی خود دریافت می‌کنند. کارآزمایی‌های آینده باید با بیش‌ترین دقت و توجه به نیازها، نگرانی‌ها و ارزش‌های والدین و خانواده‌ها انجام شود. ارزیابی متغیرهای روانی‌اجتماعی طولانی-مدت، هزینه‌های اقتصادی برای خدمات سلامت و تاثیرات آن بر مراقبت و پیامدهای ناشی از بارداری بعدی باید در همه کارآزمایی‌های آینده مورد توجه قرار گیرد.
در حال حاضر فقدان شواهد RCT در رابطه با اثربخشی مداخلات برای بررسی و شناسایی علل مرده‌زایی وجود دارد. در حالی که به دنبال تعیین علل مرده‌زایی بودن جزء اصلی کیفیت مراقبت از مادر است، هنوز مشخص نیست که این مداخلات چه تاثیری بر پیامدهای روانی‌اجتماعی والدین و خانواده‌ها، نرخ تشخیص علل مرده‌زایی، و مراقبت و مدیریت بارداری‌های بعدی به دنبال مرده‌زایی دارند. با توجه به عدم حضور کارآزمایی‌ها، این مرور قادر به اطلاع‌رسانی بالینی در رابطه با بررسی مرده‌زایی و تحقیقات خاص که علل را مشخص می‌کند، نیست.
RCTهای آینده در پرداختن به این سوال تحقیق مفید خواهند بود، اما تنظیماتی که در آن کارآزمایی‌ها رخ می‌دهند، و طراحی آنها، باید به دقت مورد توجه قرار گیرند. کارآزمایی‌ها باید با نهایت دقت و توجه برای نیازها، نگرانی‌ها و ارزش‌های والدین و خانواده‌ها انجام شود. ارزیابی متغیرهای روانی‌اجتماعی طولانی-مدت، هزینه‌های اقتصادی برای خدمات سلامت و تاثیرات آن بر مراقبت از بارداری‌های بعدی و پیامدها نیز باید در کارآزمایی‌های بعدی در نظر گرفته شوند.
تشخیص عوامل مرده‌زایی، برای پیشگیری اولیه از مرده‌زایی و ارائه مراقبت بهینه در بارداری‌های بعدی حیاتی است. تحقیقات بسیاری در دسترس هستند، اما در حال حاضر در مورد رویکرد بهینه اتفاق‌نظر وجود ندارد. با توجه به هزینه و پتانسیل آنها برای اضافه کردن بار (burden) عاطفی بیشتر به والدین، نیاز به ارزیابی سیستماتیک تاثیر این مداخلات بر پیامدها برای والدین، از جمله پیامدهای روانی‌اجتماعی، هزینه‌های اقتصادی و نرخ‌های تشخیص مرده‌زایی وجود دارد.
ارزیابی تاثیر تست‌های مختلف، پروتکل‌ها یا دستورالعمل‌ها برای بررسی و شناسایی علل مرده‌زایی بر پیامدها برای والدین، از جمله پیامدهای روانی‌اجتماعی، هزینه‌های اقتصادی و نرخ تشخیص علل مرده‌زایی.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (31 آگوست 2017)؛ ClinicalTrials.gov؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (15 می 2017) را جست‌وجو کردیم.
ما برنامه‌ریزی کردیم تا کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)؛ شبه-RCTها و RCTهای خوشه‌ای را وارد کنیم. و برنامه‌ریزی کردیم تا مطالعات منتشر شده را فقط به صورت چکیده در نظر بگیریم، به شرطی که اطلاعات کافی برای ارزیابی واجد شرایط بودن مطالعه وجود داشته باشد. هم‌چنین برنامه‌ریزی کردیم تا کارآزمایی‌های متقاطع را از مرور خارج کنیم.
شرکت‌کنندگان شامل والدین (از جمله مادران، پدران، و شرکای زندگی) که با مرده‌زایی در هفته 20 بارداری یا بیشتر مواجه بوده‌اند.
این مرور روی مداخلات برای بررسی و شناسایی علل مرده‌زایی تمرکز داشت. چنین مداخلاتی به احتمال زیاد متنوع هستند، اما می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- مرور تاریخچه مادران و خانواده، و بارداری جاری و سابقه زایمان؛
- سابقه بالینی بیماری کنونی؛
- بررسی‌های مادر (مانند اولتراسوند، آمنیوسنتز، غربالگری آنتی‌بادی، و غیره)؛
- بررسی نوزاد مرده به دنیا آمده (شامل کالبد شکافی کامل، کالبد شکافی جزیی یا اجزای غیر-تهاجمی، مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی (magnetic resonance imaging; MRI)، پرتونگاری کامپیوتری (computerised tomography; CT) و رادیوگرافی)؛
- آزمایش بند ناف؛
- بررسی جفت، از جمله هیستوپاتولوژی (بررسی میکروسکوپی بافت جفت)؛ و
- کالبد شکافی شفاهی (مصاحبه با ارائه دهندگان مراقبت و حمایت از افراد برای تعیین علل، بدون بررسی کودک).
ما برنامه‌ریزی کردیم تا کارآزمایی‌هایی را وارد کنیم که به ارزیابی هر نوع تست، پروتکل یا دستورالعمل (یا ترکیبی از تست‌ها/پروتکل‌ها/دستورالعمل‌ها) برای بررسی علل مرده‌زایی، در مقایسه با عدم وجود تست، پروتکل یا دستورالعمل یا مراقبت‌های معمول (جزئیات بیشتر در پیشینه آمده است، مراجعه به توصیف مداخله) پرداخته باشند.
هم‌چنین برنامه‌ریزی کردیم تا کارآزمایی‌هایی را وارد کنیم که به مقایسه هر نوع تست، پروتکل یا دستورالعمل (یا ترکیبی از تست‌ها/پروتکل‌ها/دستورالعمل‌ها) برای بررسی علل مرده‌زایی، با دیگری، به عنوان مثال، استفاده از یک پروتکل تحقیقاتی محدود در مقایسه با یک پروتکل بررسی جامع، پرداخته باشند.
دو نویسنده مرور واجد شرایط بودن کارآزمایی را به‌طور مستقل از هم بررسی کردند.
پنج مطالعه را که از نوع RCT نبودند، خارج کردیم. کارآزمایی‌های واجد شرایطی برای ورود به این مرور موجود نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.