سوال مرور: آیا مکملیاری با ویتامین D در نوزادان تغذیه شده با شیر مادر یا مادران آنها، از کمبود ویتامین D در آنها پیشگیری کرده و موجب بهبود سلامت استخوان میشود؟
پیشینه: کمبود ویتامین D در سراسر جهان شایع است و نوزادان به دلیل تشکیل رنگدانه پوستی، پوشش لباس، جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آفتاب یا عرض جغرافیایی محل زندگی خود، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. ویتامین D در سلامت استخوان اهمیت دارد، و به پیشگیری از بروز راشیتیسم تغذیهای و شکستگیها کمک میکند. سطوح ویتامین D در شیر مادر کم است و نوزادانی که منحصرا از شیر مادر تغذیه میکنند، در معرض خطر سطوح پائین ویتامین D قرار دارند.
ویژگیهای مطالعه: شواهد تا ماه می 2020 بهروز است. ما 19مطالعه را با حضور 2837 جفت مادر-نوزاد وارد کردیم، که به ارزیابی تجویز ویتامین D برای نوزادان (نه مطالعه)، برای مادران شیرده (هشت مطالعه)، و برای نوزادان در برابر مادران شیرده (شش مطالعه) پرداختند. هیچ مطالعهای ویتامین D تجویز شده را برای نوزادان در برابر دورههای قرار گرفتن نوزاد در معرض نور آفتاب مقایسه نکرد.
نتایج کلیدی: در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میشوند، مکملهای ویتامین D ممکن است سطوح ویتامین D را افزایش و افت خفیف سطوح ویتامین D را کاهش دهند، اما اطلاعات کافی برای مشخص شدن این که کاهشی در کمبود ویتامین D یا در علائم ضعف سلامت استخوان وجود داشت یا خیر، در دسترس نبود (پائین بودن تراکم مواد معدنی استخوان، راشیتیسم تغذیهای یا شکستگیها). در نوزادان تغذیه شده با شیر مادر که در معرض خطر بالاتر کمبود ویتامین D قرار داشتند، مکملیاری با ویتامین D برای مادر ممکن است سطوح ویتامین D نوزاد را افزایش داده و از کمبود ویتامین D پیشگیری کند. اطلاعات کافی برای تعیین این که این نوع مداخله مزایایی برای سلامت استخوان دارد یا خیر، در دسترس نبود. در جمعیتهایی که در معرض خطر بالاتر کمبود ویتامین D قرار دارند، مکملیاری با ویتامین D در نوزادان ممکن است نسبت به مکملیاری با ویتامین D برای مادر در دوران شیردهی، برای پیشگیری از کمبود ویتامین D بهتر باشد. با این حال، شواهد برای نشانگرهای سلامت استخوان بسیار نامطمئن است. مکملیاری مادر با دوز بالای ویتامین D (≥ 4000 واحد بینالمللی (IU) در روز)، در مقایسه با نوزادان دریافت کننده مکمل ویتامین D با دوز 400 واحد بینالمللی در روز، سطوح مشابهی را در سطوح ویتامین D نوزاد ایجاد کرد.
قطعیت شواهد: در حال حاضر، شواهد برای مکملیاری با ویتامین D در مادران شیرده یا مکملیاری نوزادان آنها در جمعیتهای در معرض خطر پائین کمبود ویتامین D، بسیار نامطمئن است. در جمعیتهای در معرض خطر بالای کمبود ویتامین D، شواهدی با قطعیت پائین وجود دارد که تجویز ویتامین D با دوز 400 واحد بینالمللی در روز برای نوزاد یا تجویز دوزهای بالاتر از ویتامین D برای مادر شیرده، ممکن است از کمبود ویتامین D جلوگیری کند، اگرچه تاثیرات آن بر سلامت استخوان مشخص نیست.
در نوزادان تغذیه شده با شیر مادر، مکملیاری با ویتامین D با دوز 400 واحد بینالمللی/روز به مدت شش ماه، سطوح 25-هیدروکسی ویتامین D را افزایش و ناکافی بودن ویتامین D را کاهش میدهد، اما شواهد برای ارزیابی تاثیر آن روی کمبود ویتامین D و سلامت استخوان کافی نیست. در نوزادان پرخطرتر که از شیر مادر تغذیه میکنند، مکملیاری مادر با ویتامین D، ناکافی بودن ویتامین D و کمبود ویتامین D را کاهش میدهد، اما شواهد کافی برای تعیین تاثیر این مداخله بر سلامت استخوان وجود ندارد. در جمعیتهای در معرض خطر بیشتر کمبود ویتامین D، مکملیاری نوزادان با ویتامین D، منجر به افزایش بیشتری در سطوح 25-هیدروکسی ویتامین D نوزادی، کاهش در ناکافی بودن ویتامین D و کمبود ویتامین D، در مقایسه با مکملیاری مادران شیرده میشود. با این حال، شواهد برای نشانگرهای سلامت استخوان بسیار نامطمئن است. مکملیاری مادر با دوز بالاتر (≥ 4000 واحد بینالمللی/روز) در مقایسه با مکملیاری نوزاد با دوز 400 واحد بینالمللی/روز، سطوح مشابهی را از 25-هیدروکسی ویتامین D در نوزاد ایجاد کرد. قطعیت شواهد برای همه پیامدهای مرور، پائین تا بسیار پائین ارزشیابی شد.
کمبود ویتامین D در سراسر جهان شایع است، که موجب راشیتیسم تغذیهای و استئومالاسی شده و تاثیر مهمی بر سلامت، رشدونمو نوزادان، کودکان و نوجوانان برمیگذارد. سطوح ویتامین D در شیر مادر کم است و نوزادانی که منحصرا از شیر مادر تغذیه میکنند، در معرض خطر ناکافی بودن ویتامین D قرار دارند.
تعیین تاثیر مکملیاری با ویتامین D تجویزی در نوزادان، یا مادران شیرده، بر کمبود ویتامین D، تراکم استخوانی و رشد در نوزادان سالم و ترم تغذیه شده با شیر مادر.
با استفاده از استراتژی استاندارد جستوجو در گروه نوزادان کاکرین، به جستوجو در بانکهای اطلاعاتی کارآزماییهای بالینی، مجموعه مقالات کنفرانس، و ارجاعات تا 29 می 2020 پرداختیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها با حضور جفت مادر شیرده-نوزاد، که به مقایسه تجویز مکملیاری با ویتامین D برای نوزادان یا مادران شیرده در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم مداخله، یا نور خورشید پرداخته، یا مکملیاری با ویتامین D را در نوزادان با مکملیاری در مادران مقایسه کردند.
هر دو نویسنده مرور، واجد شرایط بودن کارآزمایی و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کردند. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
ما 19 مطالعه را با شرکت 2837 جفت مادر-نوزاد وارد کردیم، که به ارزیابی ویتامین D تجویز شده در نوزادان (نه مطالعه)، مادران شیرده (هشت مطالعه)، و نوزادان در برابر مادران شیرده (شش مطالعه) پرداختند. هیچ مطالعهای ویتامین D تجویز شده را برای نوزادان در برابر دورههای قرار گرفتن نوزاد در معرض نور آفتاب مقایسه نکرد.
مکملیاری با ویتامین D تجویز شده در نوزادان: ویتامین D در دوز 400 واحد بینالمللی/روز ممکن است سطوح 25-هیدروکسی ویتامین D را افزایش (MD؛ 22.63 نانومول/لیتر؛ 95% CI؛ 17.05 تا 28.21؛ تعداد شرکتکنندگان = 334؛ تعداد مطالعات = 6؛ قطعیت پائین) و ناکافی بودن ویتامین D را کاهش (25-هیدروکسی ویتامین D کمتر از 50 نانومول/لیتر) (RR: 0.57؛ 95% CI؛ 0.41 تا 0.80؛ تعداد شرکتکنندگان = 274؛ تعداد مطالعات = 4؛ قطعیت پائین) دهد. با این حال، شواهد کافی برای تعیین این که ویتامین D تجویز شده در نوزاد، خطر کمبود ویتامین D (25-هیدروکسی ویتامین D کمتر از 30 نانومول/لیتر) را تا سن شش ماهگی کاهش میدهد یا خیر (RR: 0.41؛ 95% CI؛ 0.16 تا 1.05؛ تعداد شرکتکنندگان = 122؛ تعداد مطالعات = 2)، و تاثیر آن بر تراکم مواد معدنی استخوانی (bone mineral content; BMC) یا بروز راشیتیسم بیوشیمیایی یا رادیولوژیک، وجود ندارد (قطعیت همه بسیار پائین). ما در مورد عوارض جانبی از جمله هیپرکلسمی، نامطمئن هستیم. هیچ مطالعهای در مورد دوزهای بالاتر ویتامین D نوزادی (بیش از 400 واحد بینالمللی/روز) در مقایسه با دارونما وجود نداشت.
مکملیاری با ویتامین D تجویز شده در مادران شیرده: مکملیاری با ویتامین D تجویز شده در مادران شیرده، ممکن است سطوح 25-هیدروکسی ویتامین D نوزادی را افزایش داده (MD؛ 24.60 نانومول/لیتر؛ 95% CI؛ 21.59 تا 27.60؛ تعداد شرکتکنندگان = 597؛ تعداد مطالعات = 7؛ قطعیت پائین)، ممکن است بروز ناکافی بودن ویتامین D (RR: 0.47؛ 95% CI؛ 0.39 تا 0.57؛ تعداد شرکتکنندگان = 512؛ تعداد مطالعات = 5؛ قطعیت پائین)، کمبود ویتامین D (RR: 0.15؛ 95% CI؛ 0.09 تا 0.24؛ تعداد شرکتکنندگان = 512؛ تعداد مطالعات = 5؛ قطعیت پائین) و راشیتیسم بیوشیمیایی (RR: 0.06؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.44؛ تعداد شرکتکنندگان = 229؛ تعداد مطالعات = 2؛ قطعیت پائین) را کاهش دهد. دو مطالعه که راشیتیسم بیوشیمیایی را گزارش کردند، از دوزهای خوراکی D3 معادل 60,000 واحد بینالمللی/روز در مادر، به مدت 10 روز و دوز خوراکی D3 معادل 60,000 واحد بینالمللی پس از زایمان و در هفتههای 6، 10، و 14 استفاده کردند. با این حال، BMC نوزاد گزارش نشد و شواهد کافی برای تعیین این که مکملیاری مادر بر راشیتیسم رادیولوژیکی تأثیری دارد یا خیر، وجود نداشت (RR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.18 تا 3.31؛ تعداد شرکتکنندگان = 536؛ تعداد مطالعات = 3؛ قطعیت بسیار پائین). تمام مطالعات انجام شده روی مکملیاری مادر، جمعیتهایی را وارد کردند که در معرض خطر بالای کمبود ویتامین D قرار داشتند. ما از تاثیرات مکملیاری مادر بر رشد نوزاد و عوارض جانبی شامل هیپرکلسمی، نامطمئن هستیم.
مکملیاری با ویتامین D تجویز شده در نوزادان در مقایسه با مکملیاری تجویز شده در مادران شیرده: مکملیاری با ویتامین D در نوزاد در مقایسه با مکملیاری در مادر شیرده، ممکن است باعث افزایش سطوح 25-هیدروکسی ویتامین D شود (MD؛ 14.35 نانومول/لیتر؛ 95% CI؛ 9.64 تا 19.06؛ تعداد شرکتکنندگان = 269؛ تعداد مطالعات = 4؛ قطعیت پائین). مکملیاری با ویتامین D در نوزاد ممکن است بروز ناکافی بودن ویتامین D (RR: 0.61؛ 95% CI؛ 0.40 تا 0.94؛ تعداد شرکتکنندگان = 334؛ تعداد مطالعات = 4) و کمبود ویتامین D (RR: 0.35؛ 95% CI؛ 0.17 تا 0.72؛ تعداد شرکتکنندگان = 334؛ تعداد مطالعات = 4) را کاهش دهد، اما شواهد بسیار نامطمئن است. BMC نوزاد و راشیتیسم رادیولوژیکی گزارش نشدند و شواهد کافی برای تعیین این که مکملیاری مادر بر راشیتیسم بیوشیمیایی نوزاد تاثیرگذار است یا خیر، وجود نداشت. تمام مطالعات، جمعیتهایی را وارد کردند که در معرض خطر بالای کمبود ویتامین D قرار داشتند. مطالعات دوز نوزادی 400 واحد بینالمللی/روز از ویتامین D را با دوزهای مادری ویتامین D از 400 واحد بینالمللی/روز تا بیش از 4000 واحد بینالمللی/روز مقایسه کردند. ما در مورد عوارض جانبی از جمله هیپرکلسمی، نامطمئن هستیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.