پیشینه
زنان تراجنسیتی (transgender women) ممکن است احساس کنند در جسمی با خصوصیات جنسی اشتباه به دنیا آمدهاند. این امر میتواند منجر به دیسترس روانشناختی قابل توجه (آشفتگی (dysphoria) جنسیتی) و تمایل به انطباق ویژگیهای جسمانی و جنسی مردانه خود با جنسیت زن شود که آن را تجربه میکنند. این فرآیند تحت نام دوره «گذار (transition)» نامیده میشود. اگر تدابیری برای کمک به این دوره اتخاذ نشود، میتواند منجر به پریشانی روانشناختی بیشتری شود. یکی از درمانهای دارویی که برای کمک به زنان تراجنسیتی با بدن مردانه جهت دستیابی به دوره گذار انجام میشود، هورمونهای مصنوعی زنانه است. این هورمونها میتوانند به صورت خوراکی مصرف شوند، از طریق پوست جذب شده یا داخل عضله تزریق شوند.
ویژگیهای مطالعه
ما به دنبال کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) بودیم که زنان تراجنسیتی (16 سال به بالا) در حال گذار را از مرد به زن بررسی کردند. RCTها نوعی مطالعه تحقیقاتی هستند که میتوانند احتمال چندین نوع سوگیری (bias) را کاهش دهند. مطالعات برای گنجانده شدن در این مرور، لازم بود به مقایسه درمانهای مختلف هورمونی مورد استفاده برای حمایت از زنان تراجنسیتی در دوره گذار (استروژن بهتنهایی، مسدود کنندههای تستوسترون بهتنهایی، یا استروژن در ترکیب با مسدود کنندههای تستوسترون)، یا مقایسه این درمانهای هورمونی با دارونما (placebo) (درمانهای جعلی یا ساختگی که به نظر میرسد همان درمان واقعی هستند، اما هیچ اثر دارویی ندارند) پرداخته باشند. ما میخواستیم ببینیم که درمانهای هورمونی به زنان تراجنسیتی کمک میکنند تا دوره گذار را بهگونهای پشتسر بگذارند که از آن راضی باشند یا خیر. ما همچنین میخواستیم بررسی کنیم که این نوع درمان خطرات سلامت برای افراد دارد یا خیر.
نتایج کلیدی
برای یافتن مطالعات، تا 19 دسامبر 2019 به جستوجو پرداختیم. ما قادر به یافتن هیچ مطالعه کامل شده مرتبطی نبودیم که بتوان آن را وارد کرد. یک مطالعه در حال انجام را یافتیم که هدف آن ورود همه افراد شرکتکننده در مطالعه تا پایان سال 2020 بود. این مطالعه به مقایسه اثرات استرادیول والرات (estradiol valerate) به همراه درمان سیپروترون (cyproterone) در مقایسه با استرادیول والرات بهعلاوه درمان اسپیرونولاکتون (spironolactone) در زنان تراجنسیتی در دوره گذار در تایلند میپردازد.
کیفیت شواهد
در مرور ما هیچ RCTای وجود نداشت که بتواند بررسی کند درمان هورمونی برای کمک به طی کردن دوره گذار در زنان تراجنسیتی موثر و بیخطر است یا خیر. بنابراین، برای تحقیق در مورد این سوالات به انجام RCTهایی با کیفیت بالا نیاز است.
ما شواهد کافی را برای تعیین اثربخشی یا ایمنی رویکردهای درمان هورمونی برای زنان تراجنسیتی در دوره گذار پیدا نکردیم. این کمبود مطالعات نشان دهنده شکاف بین طبابت بالینی فعلی و تحقیقات بالینی در این زمینه است. انجام RCTهای قوی و مطالعات کوهورت کنترل شده برای ارزیابی مزایا و مضرات هورموندرمانی (بهتنهایی یا به صورت ترکیبی) برای زنان تراجنسیتی در دوره گذار مورد نیاز است. مطالعات باید بهطور خاص بر عوارض جانبی کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت، کیفیت زندگی، و رضایت شرکتکنندگان از تغییر در ویژگیهای بدن خود از مرد به زن، با درمان آنتیآندروژن و استرادیول بهتنهایی، یا به صورت ترکیبی، تمرکز داشته باشند. آنها همچنین باید روی اثرات نسبی این هورمونها هنگام استفاده به صورت خوراکی، از راه پوست، و داخل عضلانی تمرکز کنند. در بهروزرسانی بعدی این مرور، مطالعات کوهورت غیرکنترل شده را وارد خواهیم کرد، زیرا مرور ما نشان داده که چنین مطالعاتی بالاترین کیفیت شواهد موجود را در این زمینه ارائه میدهند. هنگام انجام این کار محدودیتهای روششناسی را در نظر خواهیم گرفت.
آشفتگی جنسیتی (gender dysphoria) به صورت عدم تطابق بین جنسیت تجربه شده یا بیان شده فرد با جنسیت اختصاص داده شده به وی، بر اساس خصوصیات جنسی اولیه یا ثانویه، توصیف میشود. آشفتگی جنسیتی میتواند با دیسترس روانشناختی قابل توجهی از نظر بالینی همراه باشد و ممکن است منجر به تمایل به تغییر در خصوصیات جنسی شود. به فرآیند سازگاری خصوصیات جنسی فرد با جنسیت مورد نظر وی «گذار (transition)» گفته میشود.
دستورالعملهای فعلی، مداخله هورمونی، و در صورت لزوم، جراحی را برای کمک به گذار در زنان تراجنسیتی، یعنی افرادی که قصد گذار را از مرد به زن دارند، پیشنهاد میکنند. هدف هورموندرمانی در بزرگسالان، معکوس کردن ویژگیهای مردانه بدن و حمایت از رشد ویژگیهای زنانه است. این هدف معمولا شامل استرادیول، آنتیآندروژن یا ترکیبی از هر دو میشود. بسیاری از افراد ابتدا هورموندرمانی را بهتنهایی، بدون مداخلات جراحی دریافت میکنند. با این حال، این روش همیشه کافی نیست تا خصوصیاتی را مانند ساختار استخوان صورت، پستانها، و دستگاه تناسلی، به دلخواه تغییر دهد. برای این زنان تراجنسیتی، ممکن است از جراحی برای حمایت از دوره گذار استفاده شود.
هدف ما ارزیابی اثربخشی و ایمنی هورموندرمانی با آنتیآندروژنها، استرادیول، یا هر دو، در مقایسه با یکدیگر یا دارونما (placebo)، در زنان تراجنسیتی در دوره گذار است.
ما MEDLINE؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Embase؛ Biosis Preview؛ PsycINFO؛ و PSYNDEX را جستوجو کردیم. جستوجوهای نهایی در 19 دسامبر 2019 انجام شدند.
هدف ما وارد کردن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، شبه-RCTها، و مطالعات کوهورت با حضور زنان تراجنسیتی 16 سال به بالا در دوره انتقال از مرد به زن بودند. مطالعات واجد شرایط، درمانهای آنتیآندروژن و هورمون استرادیول را بهتنهایی یا به صورت ترکیبی، در مقایسه با شکل دیگری از مداخله فعال یا کنترل دارونما، بررسی کردند.
ما از پروسیجرهای روششناسی استاندارد مورد انتظار کاکرین برای ارزیابی واجد شرایط بودن مطالعه استفاده کردیم.
جستوجوها در بانک اطلاعاتی 1057 منبع را شناسایی کرد، و پس از حذف موارد تکراری، 787 مورد از آنها را غربالگری کردیم. سیزده مطالعه را برای ارزیابی واجد شرایط بودن در مرحله غربالگری متن کامل بررسی کردیم. دوازده مطالعه را حذف کردیم و یک مورد را به عنوان مطالعه در حال انجام شناسایی کردیم. ما هیچ مطالعه کامل شدهای را شناسایی نکردیم که معیارهای ورود را داشته باشد. تنها مطالعه در حال انجام، RCT انجام شده در تایلند است، که به مقایسه اثرات استرادیول والرات (estradiol valerate) به همراه درمان سیپروترون (cyproterone) با استرادیول والرات بهعلاوه درمان اسپیرونولاکتون (spironolactone) میپردازد. پیامد اولیه، سطح تستوسترون در سه ماه پیگیری خواهد بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.