هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین آن است که بدانیم داروهای هدفگیری فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (vascular endothelial growth factor; VEGF)، که تشکیل عروق خونی جدید را مهار میکنند، میتوانند بقا را در زنان مبتلا به سرطان سرویکس که سرطان در آنها به مکانهای دور گسترش یافته (متاستاز)، یا به درمان اولیه پاسخ نداده یا بیماری آنها پس از درمان بازگشته (عود)، بهبود ببخشند یا خیر. این داروها عبارتند از بواسیزوماب (bevacizumab)، سدیرانیب (cediranib)، آپاتینیب (apatinib)، پازوپانیب (pazopanib)، آنلوتینیب (anlotinib) و نینتدانیب (nintedanib).
پیامهای کلیدی
بواسیزوماب به علاوه شیمیدرمانی ممکن است بقای بیماران را بهبود ببخشند و احتمالا حوادث جانبی خاص و جدی را، از جمله پرفوراسیونهای (سوراخشدگی) دستگاه گوارش از طریق دیواره روده، تشکیل لخته خونی (رویدادهای ترومبوامبولی) در عروق خونی، هیپرتانسیون (فشار خون بالا)، و خونریزی (haemorrhage)، افزایش میدهد.
سدیرانیب یا آپاتینیب به علاوه شیمیدرمانی، یا پازوپانیب بهتنهایی، ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بقای بیماران ایجاد کنند. پازوپانیب به علاوه لاپاتینیب میتوانند بقا را کاهش دهند.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
چهار کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را یافتیم که با معیارهای ورود ما مطابقت داشته و 808 زن در آنها وارد شدند.
یک مطالعه را پیدا کردیم، که شامل 452 زن بود، و استفاده از بواسیزوماب را به علاوه شیمیدرمانی در برابر شیمیدرمانی تنها ارزیابی کرد. گنجاندن بواسیزوماب در درمان ممکن است بقای کلی را بهبود ببخشد و احتمالا بروز حوادث جانبی خاص و جدی را افزایش دهد.
در مطالعه دوم 69 زن تحت درمان با سدیرانیب به علاوه شیمیدرمانی در برابر زنان درمان شده با شیمیدرمانی تنها مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. سدیرانیب ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بقا ایجاد کند و مشخص نیست باعث افزایش بروز حوادث جانبی خاص یا جدی میشود یا خیر.
مطالعه دیگری با 59 زن دادههای مربوط به استفاده از آپاتینیب را به علاوه شیمیدرمانی یا شیمیدرمانی-پرتودرمانی (شیمیدرمانی و پرتودرمانی همزمان) در برابر شیمیدرمانی یا شیمیدرمانی-پرتودرمانی تنها گزارش کرد. آپاتینیب ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بقای بیماران ایجاد کند، اما اثربخشی امیدوارکنندهای را برای بقای بدون پیشرفت بیماری نشان میدهد.
یک مطالعه را با 228 زن یافتیم که پازوپانیب را به علاوه لاپاتینیب در برابر لاپاتینیب تنها، یا پازوپانیب را در برابر لاپاتینیب مقایسه کرد: پازوپانیب به علاوه لاپاتینیب ممکن است بقای بیماران را کاهش دهد و احتمالا بروز هیپرتانسیون را افزایش؛ پازوپانیب تنها ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بقا ایجاد کند و احتمالا بروز هیپرتانسیون را افزایش میدهد.
بهطور کلی کیفیت (قطعیت) شواهد پائین بود، زیرا هر مقایسه فقط شامل یک مطالعه بوده و اکثر مطالعات حجم نمونه کوچکی داشتند.
شواهدی را با قطعیت پائین به نفع استفاده از بواسیزوماب به همراه شیمیدرمانی یافتیم. با این حال، بواسیزوماب احتمالا میزان بروز حوادث جانبی خاص (پرفوراسیون یا فیستول دستگاه گوارش، حوادث ترومبوآمبولیک، هیپرتانسیون) و حوادث جانبی جدی را افزایش میدهد. شواهدی را با قطعیت پائین پیدا کردیم که از تجویز سدیرانیب به همراه شیمیدرمانی، آپاتینیب به همراه شیمیدرمانی، آپاتینیب به همراه شیمیدرمانی/براکیتراپی یا مونوتراپی پازوپانیب حمایت نمیکند. شواهدی را با قطعیت پائین پیدا کردیم که نشان میدهند پازوپانیب به همراه لاپاتینیب پیامدها را بدتر میکند. مهار کنندههای VEGF آپاتینیب و پازوپانیب ممکن است احتمال بروز حوادث و رویدادهای هیپرتانسیون را افزایش دهند.
سرطان سرویکس چهارمین علت اصلی مرگومیر ناشی از سرطان در زنان است. در طول تاریخ، زنان مبتلا به سرطان متاستاتیک یا عود کننده سرویکس گزینههای درمانی محدودی داشتهاند. درمانهای جدید ضد-آنژیوژنز، مانند عواملی که فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (vascular endothelial growth factor; VEGF) را هدف قرار میدهند، یک استراتژی جایگزین برای شیمیدرمانی مرسوم هستند؛ آنها از طریق مهار رشد عروق خونی جدید، رشد تومور را با مسدود کردن جریان خون محدود میکنند.
ارزیابی مزایا و آسیبهای عوامل دارویی برای هدف قرار دادن VEGF در مدیریت سرطان دیرپا، عود کننده یا متاستاتیک سرویکس.
جستوجوها را در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ Embase؛ پایگاه ثبت آنلاین کارآزماییهای بالینی و چکیدههای جلسات علمی تا 27 می 2020 انجام دادیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را بررسی کردیم که استفاده از عوامل هدفگیری VEGF را بهتنهایی یا در ترکیب با شیمیدرمانی مرسوم یا دیگر عوامل هدفگیری VEGF ارزیابی کردند.
سه نویسنده مرور بهطور مستقل از هم نتایج استراتژیهای جستوجو را غربالگری کرده، دادهها را استخراج، و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند و دادهها را با توجه به روشهای استاندارد مورد انتظار کاکرین مورد تجزیهوتحلیل قرار دادند. قطعیت شواهد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شد.
در مجموع 1634 رکورد شناسایی شد. از این تعداد، چهار مطالعه را با مجموع 808 شرکتکننده برای ورود به این مرور شناسایی کردیم. همچنین دو مطالعه در انتظار طبقهبندی و نه مطالعه در حال انجام را پیدا کردیم.
بواسیزوماب به همراه شیمیدرمانی در برابر شیمیدرمانی
درمان با بواسیزوماب (bevacizumab) به علاوه شیمیدرمانی در مقایسه با شیمیدرمانی تنها ممکن است منجر به خطر کمتر مرگومیر شود (نسبت خطر (HR): 0.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62 تا 0.95؛ 1 مطالعه، 452 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). با این حال، احتمالا حوادث جانبی خاص بیشتری در مقایسه با شیمیدرمانی تنها رخ داد، از جمله پرفوراسیون یا فیستول دستگاه گوارش (خطر نسبی (RR): 18.00؛ 95% CI؛ 2.42 تا 133.67؛ 1 مطالعه، 440 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ حوادث جدی ترومبوآمبولیک (RR: 4.5؛ 95% CI؛ 1.55 تا 13.08؛ 1 مطالعه، 440 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ و هیپرتانسیون (RR: 13.75؛ 95% CI؛ 5.07 تا 37.29؛ 1 مطالعه، 440 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). همچنین ممکن است بروز هموراژی جدی بالاتر باشد (RR: 5.00؛ 95% CI؛ 1.11 تا 22.56؛ 1 مطالعه، 440 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). علاوه بر این، میزان بروز حوادث جانبی جدی احتمالا بیشتر است (RR: 1.44؛ 95% CI؛ 1.16 تا 1.79؛ 1 مطالعه، 439 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). نسبت هزینه-اثربخشی افزایشی معادل 295,164 دلار آمریکا به ازای سالهای عمر ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺷﺪه با کیفیت بود (1 مطالعه، 452 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
سدیرانیب به همراه شیمیدرمانی در برابر شیمیدرمانی
درمان با سدیرانیب (cediranib) به علاوه شیمیدرمانی در مقایسه با شیمیدرمانی تنها ممکن است منجر به خطر مشابهی در مرگومیر شود یا اینطور نباشد (HR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.53 تا 1.65؛ 1 مطالعه، 69 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). نتایج بسیار نامطمئنی را برای بروز حوادث جانبی خاص، از جمله پرفوراسیون یا فیستول دستگاه گوارش (RR: 3.27؛ 95% CI؛ 0.14 تا 77.57؛ 1 مطالعه، 67 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ هموراژی جدی (RR: 5.45؛ 95% CI؛ 0.27 تا 109.49؛ 1 مطالعه، 67 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ حوادث جدی ترومبوآمبولیک (RR: 3.41؛ 95% CI؛ 0.14 تا 80.59؛ 1 مطالعه، 60 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ و هیپرتانسیون جدی (RR: 0.36؛ 95% CI؛ 0.02 تا 8.62؛ 1 مطالعه، 67 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) پیدا کردیم. علاوه بر این، ممکن است بروز حوادث جانبی جدی در مقایسه با شیمیدرمانی تنها، یکسان باشد یا خیر (RR: 1.15؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.78؛ 1 مطالعه، 67 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
آپاتینیب به همراه شیمیدرمانی یا شیمیدرمانی/براکیتراپی در برابر شیمیدرمانی یا شیمیدرمانی/براکیتراپی
درمان با آپاتینیب (apatinib) به همراه شیمیدرمانی یا شیمیدرمانی/براکیتراپی ممکن است در مقایسه با شیمیدرمانی تنها یا شیمیدرمانی/براکیتراپی تنها منجر به خطر یکسانی در مرگومیر شود یا خیر (HR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.60؛ 1 مطالعه، 52 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). با این حال، میزان بروز حوادث هیپرتانسیون در مقایسه با شیمیدرمانی تنها یا شیمیدرمانی/براکیتراپی تنها ممکن است بالاتر باشد (RR: 5.14؛ 95% CI؛ 1.28 تا 20.73؛ 1 مطالعه، 52 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
پازوپانیب به همراه لاپاتینیب در برابر لاپاتینیب
درمان با پازوپانیب (pazopanib) به همراه لاپاتینیب (lapatinib) ممکن است در مقایسه با لاپاتینیب تنها منجر به خطر بالاتر مرگومیر شود (HR: 2.71؛ 95% CI؛ 1.16 تا 6.31؛ 1 مطالعه، 117 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). نتایج بسیار نامطمئنی را برای بروز حوادث جانبی خاص، از جمله پرفوراسیون یا فیستول دستگاه گوارش (RR: 2.00؛ 95% CI؛ 0.19 تا 21.59؛ 1 مطالعه، 152 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ هموراژی (RR: 2.00؛ 95% CI؛ 0.72 تا 5.58؛ 1 مطالعه، 152 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ و حوادث ترومبوآمبولیک (RR: 3.00؛ 95% CI؛ 0.12 تا 72.50؛ 1 مطالعه، 152 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) پیدا کردیم. علاوه بر این، میزان بروز حوادث هیپرتانسیون احتمالا بالاتر است (RR: 12.00؛ 95% CI؛ 2.94 تا 49.01؛ 1 مطالعه، 152 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). ممکن است میزان بروز حوادث جانبی جدی در مقایسه با لاپاتینیب تنها، یکسان باشد یا خیر (RR: 1.45؛ 95% CI؛ 0.94 تا 2.26؛ 1 مطالعه، 152 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
پازوپانیب در برابر لاپاتینیب
درمان با پازوپانیب ممکن است در مقایسه با لاپاتینیب منجر به خطر یکسانی در مرگومیر شود یا خیر (HR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.67 تا 1.38؛ 1 مطالعه، 152 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). نتایج بسیار نامطمئنی را برای بروز حوادث جانبی خاص، از جمله پرفوراسیون یا فیستول دستگاه گوارش (RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.07 تا 16.12؛ 1 مطالعه، 150 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ هموراژی (RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.31 تا 3.40؛ 1 مطالعه، 150 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و حوادث ترومبوآمبولیک (RR: 3.08؛ 95% CI؛ 0.13 تا 74.42؛ 1 مطالعه، 150 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) یافتیم. علاوه بر این، میزان بروز حوادث هیپرتانسیون احتمالا بالاتر است (RR: 11.81؛ 95% CI؛ 2.89 تا 48.33؛ 1 مطالعه، 150 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). ممکن است خطر حوادث جانبی جدی در مقایسه با لاپاتینیب یکسان باشد یا خیر (RR: 1.31؛ 95% CI؛ 0.83 تا 2.07؛ 1 مطالعه، 150 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.