سوال مطالعه مروری
آیا طب سوزنی (acupuncture) روشی ایمن برای کاهش درد و بهبود عملکرد مربوط به ناحیه کمری و کیفیت زندگی در افراد مبتلا به کمردرد (low-back pain; LBP) مزمن غیر-اختصاصی است؟
پیشینه
بیشتر افراد دچار LBP مزمن شدهاند. برخی از آنها برای تسکین درد و نشانههای دیگر خود طب سوزنی را انتخاب میکنند.
تاریخ جستوجو
شواهد تا 29 آگوست 2019 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
ما 33 کارآزمایی (37 مقاله) را با 8270 شرکتکننده بررسی کردیم. این کارآزماییها در اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی انجام شدند. مطالعات طب سوزنی را با درمان ساختگی (دارونما (placebo))، عدم درمان و مراقبت معمول مقایسه کردند.
نتایج کلیدی
طب سوزنی در مقایسه با درمان ساختگی ممکن است در کاهش درد بلافاصله پس از درمان موثر نباشد. بهنظر نمیرسد که طب سوزنی بتواند عملکرد مختص ناحیه کمری را بلافاصله پس از درمان بهبود ببخشد، یا ممکن است سطح کیفیت زندگی را در کوتاهمدت افزایش ندهد.
طب سوزنی برای تسکین درد و بهبود عملکرد بلافاصله پس از درمان بهتر از عدم درمان بود.
طب سوزنی در مقایسه با مراقبت معمول منجر به کاهش قابل توجه درد از نظر بالینی شد، اما به نظر میرسید در بهبود عملکرد بلافاصله پس از درمان موثرتر باشد. طب سوزنی باعث بهبود کیفیت زندگی در کوتاهمدت نشد.
بروز حوادث جانبی ممکن است بین طب سوزنی و درمان ساختگی، و بین طب سوزنی و مراقبت معمول یکسان باشد. عوارض جانبی ناشی از طب سوزنی، خفیف یا متوسط در نظر گرفته شدند.
قطعیت شواهد
قطعیت شواهد از بسیار پائین تا متوسط متغیر بود. بسیاری از کارآزماییها به دلیل مشکلات مربوط به کورسازی متخصصان طب سوزنی یا شرکتکنندگان، خطر بالای سوگیری (bias) را نشان دادند. این خطر ممکن است بر پیامدهای گزارش شده توسط شرکتکنندگان و تاثیرات محاسبه شده توسط نویسندگان کارآزمایی تاثیر بگذارد. برخی از پیامدها مبتنی بر نمونههای کوچک بودند، که این امر منجر به ناهمگونی و عدم دقت در نتایج شد.
ما دریافتیم که طب سوزنی ممکن است نقش بالینی قابل توجهی در تسکین درد بلافاصله پس از درمان یا در بهبود کیفیت زندگی در کوتاهمدت نسبت به درمان ساختگی نداشته باشد، و طب سوزنی احتمالا عملکرد کمری را در مقایسه با درمان ساختگی بلافاصله پس از درمان بهبود نمیبخشد. با این حال، طب سوزنی از لحاظ بهبود درد و عملکرد بلافاصله پس از درمان موثرتر از عدم درمان بود. کارآزماییهایی که از مراقبت معمول بهعنوان کنترل استفاده کردند، نشان دادند که طب سوزنی ممکن است منجر به کاهش درد از نظر بالینی نشود، اما این درمان میتواند عملکرد را بلافاصله پس از جلسات درمان همچنین جنبه فیزیکی کیفیت زندگی، نه بعد روانی را، در کوتاهمدت بهبود ببخشد. با توجه به اینکه اکثر مطالعات دارای خطر بالای سوگیری، ناهمگونی و حجم نمونه کوچکی بودند که نشان دهنده عدم دقت بود، قطعیت شواهد تا سطح متوسط تا بسیار پائین کاهش یافت. تصمیم برای استفاده از طب سوزنی در مدیریت درمان کمردرد مزمن ممکن است به در دسترس بودن درمان، هزینه و ترجیحات بیمار بستگی داشته باشد.
کمردرد (low back pain; LBP) مزمن غیر-اختصاصی بسیار شایع است؛ این درد به صورت درد بدون اتیولوژی قابل تشخیص که بیش از سه ماه طول میکشد، تعریف میشود. برخی از دستورالعملهای بالینی نشان میدهند که طب سوزنی میتواند یک درمان جایگزین موثر باشد. این مرور بخشی از مرور قبلی کاکرین است و بر LBP مزمن تمرکز دارد.
ارزیابی تاثیرات طب سوزنی در مقایسه با مداخله ساختگی، عدم درمان، یا مراقبت معمول برای LBP مزمن غیر-اختصاصی.
تا 29 آگوست 2019، بدون اعمال محدودیت در وضعیت زبان یا انتشار مقاله، به جستوجو در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ دو بانک اطلاعاتی چینی و دو پایگاه ثبت کارآزمایی پرداختیم. همچنین فهرست منابع و دستورالعملهای LBP را برای شناسایی مطالعات بالقوه مرتبط غربالگری کردیم.
ما فقط کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را با محوریت استفاده از طب سوزنی در مدیریت LBP مزمن غیر-اختصاصی در بزرگسالان وارد کردیم. ما RCTهایی را خارج کردیم که به بررسی LBP با اتیولوژی اختصاصی پرداختند. کارآزماییهایی را وارد کردیم که طب سوزنی را با مداخله ساختگی، عدم درمان، و مراقبت معمول مقایسه کردند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از درد، وضعیت عملکردی اختصاصی ناحیه کمری، و کیفیت زندگی؛ پیامدهای ثانویه عبارت بودند از ناتوانی مرتبط با درد، ارزیابی کلی، یا حوادث جانبی.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را غربالگری کرده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند. ما از یک مدل اثرات تصادفی در نرمافزار Review Manager 5.3 استفاده کردیم تا متاآنالیز دادههایی را که از نظر بالینی همگون بودند، انجام دهیم. در غیر این صورت، دادهها را بهصورت کیفی گزارش کردیم. ما از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
ما 33 مطالعه (37 مقاله) را با 8270 شرکتکننده وارد کردیم. اکثر مطالعات در اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی انجام شدند. هفت مطالعه (5572 شرکتکننده) که در آلمان انجام شدند، 67% از شرکتکنندگان را به خود اختصاص دادند. شانزده کارآزمایی طب سوزنی را با مداخله ساختگی، مراقبت معمول، یا عدم درمان مقایسه کردند. بیشتر مطالعات به دلیل عدم کورسازی متخصص طب سوزنی خطر بالای سوگیری عملکرد (performance) داشتند. مشخص شد که مطالعات معدودی دارای خطر بالای سوگیری تشخیص، ریزش نمونه (attrition)، گزارشدهی یا انتخاب بودند.
ما شواهدی را با قطعیت پائین پیدا کردیم (هفت کارآزمایی، 1403 شرکتکننده) که نشان داد طب سوزنی در مقایسه با مداخله ساختگی ممکن است درد را بلافاصله (تا هفت روز) تسکین دهد (تفاوت میانگین (MD): 9.22-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 13.82- تا 4.61-، مقیاس آنالوگ بصری (visual analogue scale; VAS) 0-100). تفاوت موجود به آستانه معنیدار از نظر بالینی معادل 15 امتیاز یا 30% تغییر نسبی نرسید. شواهدی با قطعیت بسیار پائین که از پنج کارآزمایی (1481 شرکتکننده) به دست آمد، نشان داد طب سوزنی در بهبود عملکرد خاص ناحیه کمری بلافاصله پس از درمان موثرتر از درمان ساختگی نبود (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.16-؛ 95% CI؛ 0.38- تا 0.06؛ متناظر با تغییر در پرسشنامه توانایی عملکردی هانوفر (Hannover Function Ability Questionnaire; HFAQ؛ 0 تا 100، مقادیر بالاتر بهتر) (MD؛ 3.33 امتیاز؛ 95% CI؛ 1.25- تا 7.90)). سه کارآزمایی (1068 شرکتکننده) شواهدی را با قطعیت پائین به دست آوردند که طب سوزنی از نظر بالینی برای کیفیت زندگی در کوتاهمدت موثرتر نیست (SMD: 0.24؛ 95% CI؛ 0.03 تا 0.45؛ متناظر با تغییر در فرم کوتاه 12 سوالی پرسشنامه سلامت فیزیکی (SF-12؛ 100-0، مقادیر بالاتر بهتر) (MD؛ 2.33 امتیاز؛ 95% CI؛ 0.29 تا 4.37)). دلایل کاهش سطح قطعیت شواهد به پائین تا بسیار پائین، وجود خطر سوگیری (bias)، ناهمگونی و عدم دقت بود.
شواهدی را با قطعیت متوسط یافتیم که طب سوزنی در مقایسه با عدم درمان بلافاصله پس از درمان از نظر بالینی منجر به تسکین درد بیشتر و مهمتری شد (MD: -20.32؛ 95% CI؛ 24.50- تا 16.14-؛ چهار کارآزمایی، 366 شرکتکننده (VAS؛ 0 تا 100) و عملکرد کمری را بهبود بخشید (SMD: -0.53؛ 95% CI؛ 0.73- تا 0.34-؛ پنج کارآزمایی، 2960 شرکتکننده؛ متناظر با تغییر در HFAQ (MD؛ 11.50 امتیاز؛ 95% CI؛ 7.38 تا 15.84). قطعیت شواهد به دلیل خطر سوگیری تا سطح متوسط کاهش یافت. هیچ مطالعهای کیفیت زندگی در کوتاهمدت یا حوادث جانبی را گزارش نکرد.
شواهدی با قطعیت پائین (پنج کارآزمایی، 1054 شرکتکننده) نشان داد که طب سوزنی در مقایسه با مراقبت معمول ممکن است درد را کاهش داده (MD: -10.26؛ 95% CI؛ 17.11- تا 3.40-؛ در مقیاس 0 تا 100 امتیازی VAS، از نظر بالینی مهم نبود)، و عملکرد خاص ناحیه کمری را بلافاصله پس از درمان بهبود ببخشد (SMD: -0.47؛ 95% CI؛ 0.77- تا 0.17-؛ پنج کارآزمایی، 1381 شرکتکننده؛ متناظر با تغییر در HFAQ (MD؛ 9.78 امتیاز؛ 95% CI؛ 3.54 تا 16.02). شواهدی با قطعیت متوسط از یک کارآزمایی (731 شرکتکننده) نشان داد که طب سوزنی در بهبود جنبه فیزیکی کیفیت زندگی موثرتر بود (MD: 4.20؛ 95% CI؛ 2.82 تا 5.58) اما در بهبود مولفه روانی کیفیت زندگی در کوتاهمدت اثربخش نبود (MD: 1.90؛ 95% CI؛ 0.25 تا 3.55). به دلیل وجود خطر سوگیری، ناهمگونی و عدم دقت، قطعیت شواهد تا سطح متوسط تا پائین کاهش یافت.
شواهدی با قطعیت پائین، بروز مشابهی را از حوادث جانبی بلافاصله پس از درمان در گروههای طب سوزنی و مداخله ساختگی (چهار کارآزمایی، 465 شرکتکننده) (RR: 0.68؛ 95% CI؛ 0.46 تا 1.01) و گروههای طب سوزنی و مراقبت معمول (یک کارآزمایی، 74 شرکتکننده) (RR: 3.34؛ 95% CI؛ 0.36 تا 30.68) نشان دادند. سطح قطعیت شواهد به دلیل خطر سوگیری و عدم دقت کاهش یافت. هیچ کارآزماییای حوادث جانبی طب سوزنی را در مقایسه با عدم درمان گزارش نکرد. شایعترین حوادث جانبی گزارش شده در گروههای طب سوزنی، درد در نقطه وارد کردن سوزن، کبودی، هماتوم، خونریزی، بدتر شدن LBP، و دردی غیر از LBP (درد در پا و شانه) بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.