Cele przeglądu

Celem niniejszego przeglądu systematycznego było ustalenie, jaka jest skuteczność programów edukacyjnych w leczeniu przewlekłego zmęczenia związanego z nowotworem.

Choroba

Zmęczenie (wyczerpanie) jest powszechnym oraz problematycznym objawem u osób chorych na raka i jest ono większe niż zwykłe zmęczenie doświadczane w życiu codziennym. Może ono nasilać odczuwanie innych objawów, negatywnie wpływać na nastrój, zaburzać zdolność do wykonywania codziennych czynności i negatywnie wpływać na jakość życia.

Interwencje

Edukacja może dostarczać osobom informacji o tym, czym jest zespół męczliwości i jakie jest przy nim postępowanie. Radzenie sobie ze zmęczeniem może przykładowo obejmować oszczędzanie sił przez cały dzień i naukę o korzyściach z płynących z ćwiczeń, diety, technik relaksacyjnych i dobrych nawyków związanych ze snem. Metody te mogą pomóc osobom w postępowaniu przy zmęczeniu i radzeniu sobie z jego efektami. W listopadzie 2016 roku znaleźliśmy 14 badań dotyczących oceny edukacji u osób ze zmęczeniem związanym z nowotworem w porównaniu ze zwykłą opieką łącznie lub bez przekazania ogólnych informacjami na temat choroby nowotworowej. Wszystkie włączone badania były badaniami kontrolnymi z randomizacją. Zostały one przeprowadzone u osób dorosłych z dowolnym rodzajem lub w każdym stadium nowotworu.

Wyniki

W niniejszym przeglądzie wykazano, że edukacja może mieć niewielki wpływ na redukcję objawów zespołu męczliwości, zakłócanie przez nie codziennych czynności lub relacje z innymi ludźmi i ogólne (całkowite) uczucie zmęczenia. Techniki edukacyjne mogą mieć umiarkowany wpływ na redukcję cierpienia wynikającego ze zmęczenia wśród osób z nowotworem w stadium niezaawansowanym. Mogą mieć także korzystny wpływ na lęk i ogólną jakość życia, chociaż pozostaje niejasne czy zmniejszają nasilenie depresji. Nie ma pewności, czy wynik ten różni się w zależności od rodzaju leczenia przeciwnowotworowego oraz czy edukacja jest zapewniona podczas lub po terapii. Nie mamy wystarczającej wiedzy na temat typu edukacji, która jest najbardziej skuteczna, kiedy najlepiej ją zastosować ani czy przynosi efekty u osób z zaawansowanym nowotworem.

Jakość dowodów naukowych

Oceniliśmy jakość danych naukowych z włączonych badań używając czterech poziomów: bardzo niska, niska, umiarkowana lub wysoka jakość. Bardzo niska jakość dowodów oznacza, że jesteśmy bardzo niepewni co do wyników. Wysoka jakość dowodów oznacza, że jesteśmy bardzo pewni co do wyników. Stwierdzono problemy z zaplanowaniem niektórych badań, inne natomiast miały niewielką liczbę uczestników. Jakość dowodów różniła się w związku z tym od bardzo niskiej do umiarkowanej, a wyniki tego przeglądu należy interpretować z ostrożnością.