Pytanie badawcze
Chcieliśmy sprawdzić czy istnieje różnica w wynikach leczenia dzieci w wieku od 2 do 59 miesięcy z łagodnym zapaleniem płuc ze świstami leczonych antybiotykami i bez antybiotykoterapii.

Wprowadzenie
Zapalenie płuc jest chorobą o podłożu infekcyjnym. Stanowi jedną z głównych przyczyn zgonów dzieci na świecie. Zapalenie płuc można klasyfikować zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Klasyfikacja ta obejmuje ocenę niektórych objawów klinicznych, ocenę ciężkości choroby i sposób leczenia, który jest uzależniony od stopnia ciężkości choroby. W przypadku łagodnego zapalenia płuc WHO zaleca leczenie antybiotykami przyjmowanymi doustnie. W niniejszym przeglądzie przyjęliśmy definicję zapalenia płuc wg WHO z 2014 r., gdzie łagodne zapalenie płuc należy rozumieć jako epizod ostrego kaszlu lub występowanie trudności z oddychaniem, przy jednoczesnym występowaniu przyspieszonego oddechu i wciągania ścian klatki piersiowej.

Zapalenie płuc jest częściej wywoływane przez wirusy – wtedy chory wymaga raczej leczenia wspomagającego niż stosowania antybiotyku. Jednak w przypadku zakażenia bakteryjnego należy zastosować antybiotykoterapię, aby uniknąć powikłań po chorobie. Ze względu na to, że nie ma możliwości szybkiego sprawdzenia jaka jest przyczyna zapalenia płuc (wirusowa czy bakteryjna), podawanie antybiotyków uważa sie za optymalne rozwiązanie. Jednak antybiotykoterapia może prowadzić do rozwoju oporności na antybiotyki i ograniczyć ich skuteczność w przyszłości. Pojawia się więc pytanie, czy stosowanie antybiotyków w leczeniu łagodnego zapalenia płuc jest uzasadnione.

Okres wyszukiwania danych

Dane naukowe są aktualne do 23 grudnia 2020 r.

Charakterystyka badania

Do przeglądu włączyliśmy 3 badania, w których uczestniczyło 3256 dzieci. Badania przeprowadzono w 4 szpitalach w Pakistanie (w miastach: Islamabad, Lahore i Rawalpindi) oraz w przyszpitalnych przychodniach w Indiach i Malawi. Dzieciom przez 3 dni podawano amoksycylinę (antybiotyk) albo placebo, a przez kolejne 2 tygodnie chorych obserwowano. Jedno z badań wciąż oczekuje na klasyfikację.

Źródła finansowania badań

Przeprowadzone badania zrealizowano przy wsparciu: Amerykańskiej Agencji Rozwoju Międzynarodowego (USAID) za pośrednictwem organizacji INCLEN i IndiaClen, Pakistańskiego Instytutu Nauk Medycznych (Pakistan Institute of Medical Sciences) w Islamabad poprzez komórkę badawczą ARI szpitala dziecięcego oraz grantu otrzymanego przez Bill & Melinda Gates Foundation.

Kluczowe wyniki

Ograniczone dane wskazują, że antybiotykoterapia zmniejsza ryzyko niepowodzenia leczenia łagodnego zapalenia płuc o 20%, jednak nie zaobserwowano, aby stosowanie antybiotyków wpływało na częstość występowania wyleczenia klinicznego (ustąpienie objawów klinicznych choroby – przyp. tłum.), nawrotów choroby czy szkód leczenia. W żadnej z grup nie odnotowano zgonów. Przedstawione dane są niewystarczające, aby stwierdzić, czy dalsze stosowanie antybiotyków w leczeniu łagodnego zapalenia płuc jest uzasadnione, czy jednak powinno zostać zakwestionowane.

Wiarygodność danych naukowych

Wiarygodność danych naukowych dla wyników dotyczących ustąpienia objawów klinicznych choroby oceniono na umiarkowaną. Wiarygodność danych naukowych dla niepowodzenia leczenia, nawrotu choroby i szkodliwego wpływu antybiotyków oceniono jako niską ze względu na niedokładność danych i ryzyko błędu systematycznego.