Rak jest główną przyczyną zgonu na całym świecie, zgony z powodu nowotworu stanowiły około 13% wszystkich zgonów w 2007 r. Niektóre badania wykazały zwiększoną częstość występowania raka u osób z problemami ze zdrowiem psychicznym. Schizophrenia Commission, (działająca w ramach brytyjskiej organizacji Rethink Medical Illnes – przyp. red.), informuje, że ryzyko zgonu osób cierpiących równocześnie na schizofrenię i chorobę nowotworową jest trzykrotnie większe niż w ogólnej populacji chorych na raka.

Zaburzenia psychiczne są związane z pewnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak: otyłość, palenie tytoniu, picie alkoholu i niewłaściwa dieta. Każdy z nich zwiększa ryzyko raka. Szacuje się, że około jednej trzeciej zgonów można by zapobiec, stosując metody wczesnego wykrywania, wśród których najskuteczniejszą jest skrining (badania przesiewowe). Osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą jednak rzadziej uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka niż inni. Przyczynami braku uczestnictwa w skriningu onkologicznym są: niski dochód, starszy wiek, brak transportu, poczucie skrępowania, brak przypomnienia o terminie badania oraz brak znanych świadczeniodawców.

Stosowanie zaproszeń telefonicznych, poradnictwa telefonicznego, przypomnień po pierwszym zaproszeniu oraz wykonywanie skriningu przy okazji korzystania z podstawowej opieki zdrowotnej są skutecznymi sposobami zwiększenia liczby osób objętych badaniami przesiewowymi w populacji ogólnej. Zmniejszenie barier finansowych (np. zapewnienie bezpłatnych badań przesiewowych, finansowanie transportu lub opłaty pocztowej) może również być pomocne. W ramach Quality and Outcomes Framework (brytyjski program corocznego nagradzania lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej za realizację określonych celów zdrowotnych - przyp. red.) również i lekarzy motywuje się do zapewnienia osobom z zaburzeniem psychicznym regularnych kontroli somatycznego stanu zdrowia. Zachęcenie osób z problemami psychicznymi do udziału w badaniach może wymagać bardziej zindywidualizowanej opieki, w tym intensywniejszego poradnictwa.

Kompleksowe wyszukiwanie pokazało, że nie ma obecnie danych naukowych na temat jakiejkolwiek metody zachęcania osób z zaburzeniami psychicznymi do udziału w badaniach przesiewowych w kierunku raka. Dlatego też nie można zalecić żadnego konkretnego sposobu. Wczesne wykrycie raka za pomocą badań przesiewowych poprawia efekty leczenia pacjentów, łącznie ze zmniejszeniem liczby zgonów. Biorąc pod uwagę, że osoby z zaburzeniami psychicznymi są narażone na większe ryzyko zachorowania na raka oraz fakt, że rzadziej niż inni uczestniczą one w badaniach przesiewowych, należy jak najszybciej opracować lepsze metody zachęcania tej grupy do udziału w skriningu onkologicznym. Potrzebne jest przeprowadzenie kolejnych badań, aby upewnić się, że osoby z zaburzeniami psychicznymi nie opuszczają badań przesiewowych w kierunku raka.

Autorem tego streszczenia jest Benjamin Gray korzystający z leczenia w ramach organizacji Rethink Mental Illness, użytkownik usług opieki zdrowotnej i ekspert. E-mail: ben.gray@rethink.org