Kiła to choroba przenoszona drogą płciową wywoływana przez bakterię – krętka bladego (łac. Treponema pallidum).Jest to poważny problem zdrowotny w krajach rozwijających się. Choroba rozwija się w czterech fazach, a nieleczona może prowadzić do śmierci. U kobiet ciężarnych chorych na kiłę może dojść do zarażenia dziecka, co może skutkować urodzeniem noworodka w ciężkim stanie, martwego dziecka lub śmiercią w okresie noworodkowym. Kiłą można się zarazić w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym poprzez otwarte rany na wargach, w jamie ustnej, na genitaliach i innych częściach ciała oraz podczas stosunku płciowego pochwowego, analnego lub oralnego. Otwarte rany zwiększają również ryzyko zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV). Badania przesiewowe w kierunku kiły realizowane w ramach programów opieki przedporodowej uznawane są za skuteczny sposób na zmniejszenie niepożądanych skutków choroby. Jednak pomimo prowadzonych od lat programów badań przesiewowych w kierunku kiły, a także znacznego postępu w technologii badań diagnostycznych, istnieją poważne ograniczenia dotyczące skutecznego zapobiegania i leczenia tej choroby. W znacznym stopniu wynika to z opóźnionego rozpoznawania choroby i wdrażania leczenia u chorych kobiet. Przyczynami tego mogą być trudności techniczne i logistyczne związane z diagnostyką, brak opieki przedporodowej, a także niska jakość usług medycznych. Kluczowa jest analiza istniejących badań z randomizacją, aby na podstawie ich wyników określić, które strategie diagnostyczne są najbardziej skuteczne w krajach rozwijających się.
W dwóch włączonych do przeglądu badaniach porównywano skuteczność testów diagnostycznych przeprowadzanych w miejscu opieki nad pacjentem (tzw. przyłóżkowe testy laboratoryjne) z konwencjonalnymi metodami diagnozowania kiły. Pierwsze z badań przeprowadzono w Mongolii i porównywano w nim szybki test z wykorzystaniem antygenu krętka z konwencjonalną diagnostyką. Przyłóżkowe testy laboratoryjne pozwalały na przeprowadzenie badania przesiewowego, rozpoznanie choroby i wdrożenie leczenia w ciągu tego samego dnia. W porównaniu z konwencjonalną diagnostyką, w grupie poddanej testom przyłóżkowym odnotowano znaczącą poprawę pod względem zasięgu programu, liczby wykrytych przypadków choroby oraz liczby kobiet poddanych leczeniu, zarówno w czasie pierwszej wizyty lekarskiej, jak i w trzecim trymestrze ciąży. Drugie badanie zostało przeprowadzone w Afryce Południowej, w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej na obszarach wiejskich. Porównano w nim przyłóżkowy test laboratoryjny tzw. test szybkich reagin osoczowych (RPR) z konwencjonalną diagnostyką. U kobiet, u których zdiagnozowano kiłę nie notowano zmniejszenia liczby zgonów okołoporodowych w grupie poddanej testowi RPR, w porównaniu z grupą diagnozowaną konwencjonalnie, przy jednoczesnych wskazywanych trudnościach technicznych i logistycznych.
W obu badaniach ryzyko błędu oceniono jako wysokie lub niejasne. W badaniu klinicznym przeprowadzonym w Mongolii badania przesiewowe wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem okazały się skuteczniejsze w wykrywaniu kiły. Konieczne jest przeprowadzenie większej liczby badań klinicznych, zwłaszcza w regionach, w których wzrasta zachorowalność na kiłę i istnieje prawdopodobieństwo współwystępowania zakażenia wirusem HIV w związku z dużą częstością występowania HIV/AIDS.
Tłumaczenie: Anna Zawadzka redakcja: Piotr Szymczak, Anna Bagińska