Główny wniosekNie ma dobrych danych naukowych na poparcie lub odrzucenie sugestii, że metadon jest skuteczny w jakiejkolwiek postaci bólu neuropatycznego.

Wprowadzenie
Ból neuropatyczny powstaje na skutek uszkodzenia nerwów. Różni się on od bólu przewodzonego przez zdrowe nerwy, spowodowanego uszkodzeniem tkanek (np. w wyniku upadku, skaleczenia lub zmian zwyrodnieniowych stawów kolanowych). W leczeniu bólu neuropatycznego często stosuje się inne leki niż klasyczne przeciwbólowe przepisywane w bólu spowodowanym uszkodzeniem tkanek. Istnieją różne rodzaje bólu neuropatycznego, które mają różne przyczyny. Niektóre leki stosowane w leczeniu depresji lub padaczki mogą być bardzo skuteczne u pewnych osób z bólem neuropatycznym poprzez zmianę sygnału przewodzonego wzdłuż nerwów przesyłających bodźce bólowe (czynnik, który powoduje zmianę sposobu działania organizmu). W leczeniu bólu neuropatycznego niekiedy stosuje się opioidowe leki przeciwbólowe. Morfina jest przykładem opioidowego leku przeciwbólowego. Morfina ma pochodzenie roślinne, ale wiele opioidów powstaje również na drodze syntezy chemicznej, a nie ekstrakcji z roślin. Metadon jest jednym z syntetycznych leków opioidowych. Metadon ma wiele cech odróżniających go od innych opioidów, co może wpływać na skuteczność lub działania niepożądane u pacjentów.

Charakterystyka badań
W listopadzie 2016 roku poszukiwaliśmy badań klinicznych dotyczących stosowania metadonu w bólu neuropatycznym u osób dorosłych. Znaleźliśmy trzy małe badania, z udziałem 105 uczestników, które spełniały nasze kryteria włączenia. Badania różniły się pomiędzy sobą pod względem metodologii: metody dwóch badań odzwierciedlały, jak często metadon jest przepisywany w praktyce klinicznej, a uczestnicy otrzymywali lek dwa lub trzy razy dziennie. Jedno badanie miało charakter bardziej eksperymentalny. Wszystkie trzy badania składały się z dwóch faz. Długość trwania badań była zróżnicowana, od 20 dni do około ośmiu tygodni dla każdej fazy. Wszystkie badania były podobne pod względem podawania niskich dawek metadonu, co może ale nie musi odzwierciedlać zazwyczaj stosowane dawki tego leku w praktyce klinicznej.

Główne wyniki
Celem dwóch badań była ocena u ilu uczestników osiągnięto co najmniej 30% złagodzenie bólu. U 11 z 29 uczestników otrzymujących metadon osiągnięto 30% złagodzenie bólu w porównaniu z siedmioma z 29 osób otrzymujących placebo. W jednym badaniu nikt spośród 19 uczestników nie osiągnął 50% redukcji nasilenia bólu, zarówno w grupie otrzymującej metadon, jak i grupie przyjmującej placebo (tabletka z cukrem). To zmniejszenie intensywności bólu było istotne dla pacjentów. Dodatkowo w jednym badaniu wykazano poprawę w średniej i maksymalnej intensywności bólu oraz złagodzenie bólu w grupie metadonu w porównaniu z placebo.

W dwóch badaniach raportujących utratę pacjentów z badania, żaden z 29 uczestników nie zaprzestał udziału z powodu przekonania, że metadon lub placebo nie pomagają w ich bólu; z powodu efektów ubocznych zrezygnowało 4 spośród 29 uczestników przyjmujących metadon i 3 spośród 29 przyjmujących placebo.

W jednym badaniu opisano liczbę pacjentów, u których wystąpiły określone działania niepożądane i wykazano zwiększenie liczby zawrotów głowy u pacjentów przyjmujących metadon w porównaniu z osobami stosującymi placebo. Nie stwierdzono poważnych działań niepożądanych lub zgonów. Uzyskaliśmy niewiele informacji z włączonych badań, dlatego ustaliliśmy, że nie ma wystarczających danych naukowych potwierdzających lub zaprzeczających istnieniu istotnych korzyści ze stosowania metadonu w porównaniu z placebo lub innym leczeniem.

Jakość danych naukowych
Oceniliśmy, że dane naukowe były bardzo niskiej jakości, ponieważ istnieją tylko trzy małe badania o odmiennej metodologii z niewielką liczbą uczestników i zdarzeń. Ponadto badania nie były wystarczająco długie, aby wykazać, jaka będzie skuteczność (lub bezpieczeństwo) metadonu w dłuższym okresie czasu. Niska jakość danych naukowych oznacza, że jesteśmy niepewni co do otrzymanych wyników.