Pytanie badawcze

Jakie są korzyści i szkody związane z chemioterapią adjuwantową (tj. podawaniem leków po operacji w celu zniszczenia komórek raka, których nie udało się wyciąć podczas zabiegu), w porównaniu z niestosowaniem chemioterapii adjuwantowej lub z innym rodzajem lub formą chemioterapii u chorych, u których wykonano resekcję z powodu raka dróg żółciowych z zamiarem wyleczenia.

Wprowadzenie

Rak dróg żółciowych jest agresywnym nowotworem, w którym resekcja chirurgiczna stanowi podstawę leczenia. Przewody żółciowe to „rury” odprowadzające żółć z wątroby do pęcherzyka żółciowego i z pęcherzyka żółciowego do jelita cienkiego. Pomimo całkowitego usunięcia chirurgicznego (resekcji) raka dróg żółciowych, nawroty nowotworu są częste, co skutkuje złym rokowaniem dla pacjentów. Uważa się, że chemioterapia adjuwantowa (tj. leczenie uzupełniające po operacji) podana po resekcji chirurgicznej może zmniejszyć ryzyko nawrotu raka poprzez eliminację guza resztkowego i zmian mikroprzerzutowych (mikroguzów, które rozprzestrzeniły się z nowotworu do odległych obszarów ciała). Korzyści i szkody wynikające z tego typu leczenia są niejasne.

Charakterystyka badania

Poszukiwaliśmy opublikowanych artykułów opisujących wyniki badań z randomizacją (tj. badań, w których uczestników losowo przydziela się do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia) w celu określenia roli chemioterapii adjuwantowej i znaleźliśmy 5 badań obejmujących łącznie 931 uczestników. W 4 badaniach (obejmujących 867 chorych) porównano stosowanie operacji i chemioterapii adjuwantowej po zabiegu operacyjnym (mitomycyna-C i 5-fluorouracyl (5-FU); gemcytabina; gemcytabina + oksaliplatyna; lub kapecytabina) z wykonaniem samej operacji (bez zastosowania chemioterapii adjuwantowej). W jednym badaniu (obejmującym 70 chorych; 64 na raka dróg żółciowych i 6 na raka pęcherzyka żółciowego) porównano wykonanie zabiegu operacyjnego i zastosowanie nowej doustnej chemioterapii adjuwantowej (S-1) (pochodna fluoropirymidyny) z zabiegiem operacyjnym i zastosowaniem adjuwantowej chemioterapii opartej na gemcytabinie.

Finansowanie: dwa badania otrzymały wsparcie od firm farmaceutycznych; jedno badanie było finansowane przez Japońskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ang. Japan Society of Clinical Oncology); jedno badanie otrzymało wsparcie od „Programme Hospitalier de Recherche Clinique (PHRC 2009) and Ligue Nationale Contre le Cancer”; w jednym badaniu nie podano informacji na temat wsparcia lub dotacji finansowej.

Zidentyfikowaliśmy również 6 aktualnie trwających badań z randomizacją.

Kluczowe wyniki

Nie jesteśmy pewni, czy zastosowanie chemioterapii adjuwantowej wpływa na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny. Tylko w jednym badaniu raportowano działania niepożądane. Chociaż w badaniu tym wykazano, że zastosowanie chemioterapii adjuwantowej może zwiększyć liczbę poważnych działań niepożądanych, wniosek ten jest bardzo niepewny ze względu na brak badań (znaleziono tylko jedno) i małą liczbę uczestników. Nie ma danych na temat jakości życia, ryzyka zgonu z powodu raka, czasu do nawrotu nowotworu i działań niepożądanych innych niż poważne.

Wnioski

Ze względu na niską jakość badań, niewystarczającą ich liczbę i małą liczbę uczestników, wpływ chemioterapii adjuwantowej, w porównaniu z jej niestosowaniem, na śmiertelność i ryzyko poważnych działań niepożądanych jest bardzo niepewny. Potrzebne jest więcej badań z randomizacją, zaprojektowanych z zastosowaniem lepszych metod badawczych i obejmujących większą liczbę uczestników.