پیامهای کلیدی
- شواهد فعلی هیچ تفاوت واضحی را بین بیحسی موضعی (که در آن بیمار بیدار میماند) و بیهوشی عمومی برای خطر سکته مغزی، مرگومیر یا سایر تاثیرات ناخواسته برای افرادی که تحت جراحی برای گشاد کردن شریان کاروتید تنگ شده قرار میگیرند (اندآرترکتومی کاروتید (carotid endarterectomy)) نشان نمیدهد.
- مطالعات آتی باید افراد بیشتری را جذب کنند، اطلاعات همه آنها را تجزیهوتحلیل و منتشر کنند، و مطمئن شوند پژوهشگرانی که پیامدها را ارزیابی میکنند، نمیدانند که افراد چه نوع بیحسی را دریافت کردهاند.
اندآرترکتومی کاروتید چیست؟
سکته مغزی زمانی اتفاق میافتد که جریان خون به هر قسمتی از مغز شما متوقف شود. شریان کاروتید، رگ اصلی تامین کننده خون به مغز است. این شریان میتواند به دلیل رسوبات چربی که در طول زمان ایجاد میشوند، تنگ و باریک شود. تقریبا از هر 5 مورد سکته مغزی، 1 مورد ناشی از باریک شدن شریان کاروتید است. لختههای خونی میتوانند در نقطه باریک شده رگ تشکیل شوند. اگر لخته خونی وارد جریان خون شود، میتواند به مغز منتقل شده، جریان خون را مسدود کرده و باعث بروز سکته مغزی شود.
نوعی عمل جراحی - اندآرترکتومی کاروتید - پوشش داخلی، رسوبات چربی و هر گونه لخته خونی را از شریان کاروتید خارج کرده و میتواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد. با این حال، حتی با جراحی بسیار دقیق، تقریبا از هر 20 نفر 1 بیمار دچار سکته مغزی ناشی از خود جراحی میشود.
داروهای بیحس کننده، داروهایی هستند که از احساس درد در افراد پیشگیری میکنند. جراحان میتوانند از بیحسی موضعی، که در آن ناحیهای از بدن بیحس میشود، یا بیهوشی عمومی که در آن فرد به خواب میرود، استفاده کنند. استفاده از یک بیحس کننده موضعی به جای بیهوشی عمومی ممکن است خطر سکته مغزی را حین یا پس از انجام جراحی اندآرترکتومی کاروتید کاهش دهد.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
ما میخواستیم بدانیم که استفاده از بیحسی موضعی برای انجام اندآرترکتومی کاروتید در موارد زیر:
- کاهش خطر سکته مغزی و مرگومیر حین جراحی؛
- کاهش نرخ سایر تاثیرات ناخواسته؛ و
- قابل قبولتر بودن برای بیماران و جراحان
برتر از بیهوشی عمومی است یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
به جستوجوی مطالعاتی پرداختیم که بیحسی موضعی و بیهوشی عمومی را در افرادی که تحت اندآرترکتومی کاروتید قرار گرفتند، مقایسه کردند. نتایج آنها را مقایسه و خلاصه کرده، و سطح اعتماد خود را به شواهد، بر اساس عواملی مانند روشهای انجام و حجم نمونه مطالعات رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما 16 مطالعه را شامل 4839 فرد پیدا کردیم. بزرگترین مطالعه شامل 3526 نفر و کوچکترین آن شامل 20 نفر بود. این مطالعات در کشورهایی در سراسر جهان انجام شدند. مردان بیش از زنان در این مطالعات وارد شدند، و میانگین سنی آنها 67 سال بود.
نتایج اصلی
بیحسی موضعی در مقایسه با بیهوشی عمومی منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در خطر وقوع سکته مغزی طی 30 روز پس از جراحی میشود.
بیحسی موضعی در مقایسه با بیهوشی عمومی ممکن است منجر به کاهش خطر مرگومیر طی 30 روز پس از انجام جراحی نشود.
از آنجایی که هیچ یک از انواع بیحسی مزایای واضحی را نسبت به بیحسیهای دیگر نشان ندادند، انتخاب نوع بیحسی را میتوان بر اساس وضعیت بالینی و ترجیحات جراح و بیمار انجام داد.
محدودیتهای اصلی شواهد
اعتماد ما نسبت به این نتایج در سطح پائین یا متوسط است. سطح کیفیت شواهد کاهش یافت، زیرا در بیشتر مطالعات، ممکن بود پژوهشگرانی که اطلاعاتی را در مورد پیامدهای جراحی جمعآوری میکردند، میدانستند چه نوع بیحسی به افراد داده شده؛ و این موضوع ارزیابی آنها را تحت تاثیر قرار میداد. همچنین، اطلاعات برخی از افرادی که قرار بود در مطالعات گنجانده شوند، حذف شد، این امر نیز کیفیت شواهد را کاهش میدهد.
این شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا فوریه 2021 بهروز است.
نرخ بروز سکته مغزی و مرگومیر بین بیحسی موضعی و بیهوشی عمومی برای افرادی که تحت اندآرترکتومی کاروتید قرار گرفتند، تفاوت قانعکنندهای نداشت. شواهد فعلی از انتخاب یکی از این دو رویکرد حمایت میکند. انجام مطالعات بیشتر و با کیفیت بالا همچنان مورد نیاز است زیرا شواهد از قابلیت اطمینان محدودی برخوردار هستند.
اندآرترکتومی کاروتید (carotid endarterectomy) ممکن است خطر سکته مغزی را در افرادی که اخیرا مبتلا به تنگی شدید علامتدار شریان کاروتید شدهاند، کاهش دهد. با این حال، خطرات قابل توجهی حولوحوش زمان انجام جراحی وجود دارد که ممکن است با انجام جراحی تحت بیحسی موضعی به جای بیهوشی عمومی به حداقل برسد. این یک نسخه بهروز شده از مرور کاکرین است که ابتدا در سال 1996 منتشر شده، و پیش از این نیز در سالهای 2004؛ 2008 و 2013 بهروز شد.
تعیین این که انجام اندآرترکتومی کاروتید تحت بیحسی موضعی: 1) خطر سکته مغزی و مرگومیر را حولوحوش زمان انجام جراحی در مقایسه با بیهوشی عمومی کاهش میدهد یا خیر؛ 2) نرخ بروز عوارض (به غیر از سکته مغزی) را به دنبال انجام اندآرترکتومی کاروتید کاهش میدهد یا خیر؛ و 3) برای افراد و جراحان، یک روش قابل قبول محسوب میشود یا خیر.
پایگاههای CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase، و دو پایگاه ثبت کارآزماییها را جستوجو کردیم (تا فوریه 2021). فهرست منابع مقالات شناسایی شده را نیز مرور کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) واجد شرایط ورود بودند که استفاده از بیحس کنندههای موضعی را با بیهوش کنندههای عمومی برای افراد تحت اندآرترکتومی کاروتید مقایسه کردند.
سه نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) و کیفیت شواهد را با استفاده از ابزار درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردند. نسبت شانس (OR) پتو (Peto) تجمعی و 95% فاصله اطمینان (CI) متناظر آن را برای پیامدهای زیر که طی 30 روز پس از جراحی رخ دادند، محاسبه کردیم: سکته مغزی، مرگومیر، سکته مغزی در همان طرف، سکته مغزی یا مرگومیر، انفارکتوس میوکارد، خونریزی موضعی، و شریانهای شانتگذاری شده.
16 RCT را شامل 4839 شرکتکننده وارد کردیم که 3526 مورد از آنها از بزرگترین کارآزمایی واحد (GALA) به دست آمدند. یافتههای اصلی حاصل از متاآنالیز ما نشان داد که طی 30 روز پس از انجام جراحی، نه بروز سکته مغزی و نه مرگومیر تفاوت معنیداری بین بیحسی موضعی و عمومی نداشتند. در این میان، بروز سکته مغزی در گروه بیحسی موضعی و عمومی به ترتیب 3.2% و 3.5% (نسبت شانس (OR) پتو (Peto): 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 1.26؛ P = 0.58؛ 13 مطالعه، 4663 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین) گزارش شد. نرخ بروز سکته مغزی در همان طرف، تحت هر دو نوع بیحسی معادل 3.1% (Peto OR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.71 تا 1.48؛ P = 0.89؛ 2 مطالعه، 3733 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین) گزارش شد. بروز سکته مغزی یا مرگومیر در گروه بیحسی موضعی 3.5% بود، در حالی که بروز این عوارض در گروه بیهوشی عمومی برابر با 4.1% (OR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.62 تا 1.16؛ P = 0.31؛ 11 مطالعه، 4391 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین) گزارش شد. نرخ مرگومیر کمتری در گروه بیحسی موضعی مشاهده شد، اما شواهد کیفیت پائینی داشتند (Peto OR: 0.61؛ 95% CI؛ 0.35 تا 1.06؛ P = 0.08؛ 12 مطالعه، 4421 شرکتکننده).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.