سوال مطالعه مروری
آیا آموزش کودک با زنگ هشدار دهنده، درمانی اثربخش برای شبادراری در کودکان به حساب میآید؟
پیشینه
شبادراری در دوران کودکی شایع است و تا 20% از کودکان پنج سال را درگیر میکند. اگرچه ممکن است شبادراری در کودکان بهطور خودبهخود بهبود یابد، میتواند تاثیرات اجتماعی، عاطفی و روانی قابل توجهی بر کودک و خانواده آنها داشته باشد. روشهای درمان شبادراری شامل استفاده از زنگهای هشدار دهنده (فعال شونده با دفع ادرار)، مداخلات رفتاری و دارو-درمانی هستند.
این مطالعه مروری تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا 25 جون 2018 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
این مرور، شامل 74 کارآزمایی با حضور 5983 کودک است.
منابع تامین مالی مطالعه
سه مورد از مطالعات وارد شده در این مرور، توسط یک شرکت دارویی تامین یا پشتیبانی مالی شدند.
نتایج کلیدی
زنگهای هشدار دهنده ممکن است بهتر از عدم درمان از نظر كاهش در تعداد شبهای خیس در یک هفته و افزايش تعداد کودکانی باشند كه 14 شب متوالی شبادراری ندارند. زنگهای هشدار دهنده در مقایسه با عدم درمان، ممکن است تعداد کودکانی را که رختخوابشان پس از قطع درمان خشک باقی میماند، افزایش دهند.
ما مطمئن نیستیم که تفاوتی میان زنگهای هشدار دهنده و مداخلات رفتاری (مانند آموزش مثانه)، یا میان زنگهای هشدار دهنده و دارو-درمانی با دسموپرسین (desmopressin)، از نظر کاهش تعداد شبهای با رختخواب خیس در یک هفته، افزایش تعداد کودکانی که به 14 شب متوالی رختخواب خشک میرسند و افزایش تعداد کودکانی که پس از قطع درمان رختخوابشان خشک باقی میماند، وجود دارد یا خیر.
ما مطمئن نیستیم که زنگ هشدار دهنده تعداد شبهای با رختخواب خیس را بیشتر از دارونما (placebo)، سایر انواع زنگهای هشدار دهنده، داروهای سهحلقهای، یا سایر روشهای درمانی مانند هیپنوتراپی یا محدودیت رژیم غذایی، کاهش میدهد یا خیر.
زنگ هشدار دهنده به علاوه دسموپرسین، ممکن است تعداد شبهای با رختخواب خیس را در یک هفته در مقایسه با فقط تجویز دسموپرسین کاهش دهد. این مداخله میتواند تعداد کودکانی را که به 14 شب متوالی رختخواب خشک دست مییابند و تعداد کودکانی که پس از قطع درمان شبادراری ندارند، افزایش دهد. زنگ هشدار دهنده به علاوه آموزش رختخواب خشک، در مقایسه با آموزش رختخواب خشک بهتنهایی، ممکن است تعداد کودکانی را که رختخوابشان 14 شب متوالی خشک باقی میمانند، افزایش دهد، اما مطمئن نیستیم که پاسخدهی درمانی پس از قطع درمان ادامه خواهد یافت یا خیر.
به دلیل وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین، در مورد هر گونه تفاوتی در اثربخشی بین زنگ هشدار دهنده به علاوه آموزش مثانه در برابر آموزش مثانه بهتنهایی، نامطمئن هستیم.
هشدار-درمانی در مقایسه با دسموپرسین، احتمالا تعداد کودکانی را كه دچار عوارض جانبی میشوند، كاهش میدهد. ما فکر میکنیم احتمالا افزایش اندکی در بروز عوارض جانبی میان زنگهای هشدار دهنده کد-کلمه (code-word) و زنگهای هشدار دهنده استاندارد رخ میدهد، اما تا زمانی که شواهد بیشتری از کودکان نداشته باشیم، نمیتوانیم درباره این موضوع مطمئن باشیم. درباره بیخطری (safety) هشدار-درمانی در مقایسه با سایر روشهای درمانی نامطمئن هستیم، زیرا کیفیت شواهد بسیار پائین است.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد بدین معنی است که، بهطور کلی، در نتیجهگیریهای ما، سطح قطعیت شواهد پائین است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
هشدار-درمانی ممکن است در مقایسه با عدم درمان تاثیرگذارتر باشد، اما به دلیل وجود شواهدی با کیفیت پائین، نمیدانیم که هشدار-درمانی تا چه میزان موثرتر از عدم درمان است. افزودن هشدار-درمانی به دسموپرسین، ممکن است از تجویز دسموپرسین بهتنهایی، تاثیرگذارتر باشد. با وجود تعداد زیادی از کارآزماییهایی که شناسایی کردیم، وجود شواهدی با قطعیت پائین بدین معنی است که نمیتوانیم بر اساس این مطالعات بگوییم هشدار-درمانی از سایر روشهای درمانی برای کاهش شبادراری در کودکان بهتر است یا خیر. تا زمانی که کارآزماییهایی با طراحی بهتر نداشته باشیم، نمیتوانیم به تاثیرات آنها اطمینان پیدا کنیم.
هشدار-درمانی در مقایسه با عدم درمان ممکن است در کاهش شبادراری در کودکان تاثیرگذارتر باشد. ما مطمئن نیستیم که هشدار-درمانی نسبت به دسموپرسین موثرتر باشد، اما احتمالا خطر بروز عوارض جانبی به دنبال هشدار-درمانی نسبت به دسموپرسین کمتر است. با وجود تعداد قابل توجه کارآزماییهای وارد شده در این مرور، هنوز به انجام کارآزماییهایی با قدرت آماری کافی و با تصادفیسازی قوی برای تعیین تاثیر کامل هشدار-درمانی نیاز است.
شبادراری (خیس کردن محل خواب) تا 20% از کودکان پنج سال را تحت تاثیر قرار داده و میتواند تاثیرات اجتماعی، عاطفی و روانی قابل توجهی داشته باشد. درمانها عبارتند از زنگهای هشدار دهنده (فعال شونده با دفع ادرار)، مداخلات رفتاری و دارو-درمانی.
بررسی تاثیر زنگهای هشدار دهنده شبادراری در درمان این عارضه در کودکان.
پایگاه ثبت تخصصی کارآزماییهای گروه بیاختیاری در کاکرین را جستوجو کردیم، که شامل کارآزماییهای شناسایی شده از پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ MEDLINE In-Process؛ MEDLINE Epub Ahead of Print؛ ClinicalTrials.gov؛ WHO ICTRP، و جستوجوی دستی در مجلات و مجموعه مقالات کنفرانس (جستوجو شده در تاریخ 25 جون 2018) و فهرست منابع مقالات مرتبط بودند.
کارآزماییهای شبه-تصادفیسازی شده یا تصادفیسازی شدهای را وارد کردیم که استفاده از هشدار دهندههای شبادراری یا هشدار دهندهها را همراه با یک مداخله دیگر در درمان شبادراری کودکان 5 تا 16 سال بررسی کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند.
ما 74 کارآزمایی (5983 کودک) را وارد کردیم.
در زمان تکمیل درمان، زنگهای هشدار دهنده ممکن است تعداد شبهای با رختخواب خیس را در یک هفته در مقایسه با کنترل یا عدم درمان کاهش دهند (تفاوت میانگین (MD): 2.68-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.59- تا 0.78-؛ 4 کارآزمایی؛ 127 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین). شواهدی با کیفیت پائین نشان میدهند که تعداد کودکان بیشتری ممکن است به زنگهای هشدار دهنده در مقایسه با درمان کنترل یا عدم درمان پاسخ کامل (14 شب متوالی با رختخواب خشک) بدهند (RR: 7.23؛ 95% CI؛ 1.40 تا 37.33؛ 18 کارآزمایی؛ 827 کودک) و احتمالا تعداد کودکان بیشتری پس از درمان خشک باقی میمانند (RR: 9.67؛ 95% CI؛ 4.74 تا 19.76؛ 10 کارآزمایی؛ 366 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین).
در زمان تکمیل درمان، مطمئن نیستیم که تفاوتی میان زنگهای هشدار دهنده و دارونما (placebo) در تعداد شبهای با رختخواب خیس در یک هفته وجود داشته باشد (MD: -0.96؛ 95% CI؛ 2.32- تا 0.41؛ 1 کارآزمایی؛ 47 کودک؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). زنگهای هشدار دهنده در مقایسه با داروهای دارونما ممکن است موجب شوند که تعداد بیشتری از کودکان به پاسخ درمانی کامل دست یابند (RR: 1.59؛ 95% CI؛ 1.16 تا 2.17؛ 2 کارآزمایی؛ 181 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین). هیچ کارآزماییای که به مقایسه هشدار دهندهها با دارونما پرداخت، تعداد کودکانی را که رختخوابشان پس از پایان درمان خشک باقی ماند، گزارش نکردند.
زنگهای هشدار دهنده کد-کلمه (code-word) در مقایسه با زنگهای هشدار دهنده کنترل، احتمالا تعداد کودکانی را که به پاسخ کامل درمانی هنگام تکمیل درمان دست مییابند، اندکی افزایش میدهند (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.27؛ 1 کارآزمایی؛ 353 کودک؛ شواهد با کیفیت متوسط)، اما احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در تعداد کودکانی دیده میشود که رختخوابشان پس از پایان درمان خشک باقی میماند (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.79 تا 1.05؛ شواهد با کیفیت متوسط). وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین به این معنی است که ما مطمئن نیستیم تفاوتهایی در اثربخشی درمان میان انواع مختلف زنگهای هشدار دهنده وجود دارد یا خیر.
در زمان تکمیل درمان، زنگهای هشدار دهنده در مقایسه با مداخلات رفتاری (بیدار کردن از خواب، آموزش مثانه، آموزش بستر خشک، و استفاده از نمودار ستاره به همراه جوایز) ممکن است تعداد شبهای با رختخواب خیس را در یک هفته کاهش داده (MD: -0.81؛ 95% CI؛ 2.01- تا 0.38؛ شواهد با کیفیت پائین) و میتوانند تعداد کودکانی را که به پاسخدهی درمانی کامل دست مییابند، افزايش دهند (RR: 1.77؛ 95% CI؛ 0.98 تا 3.19؛ شواهد با کیفیت پائین) و احتمالا به میزان اندکی تعداد کودکانی را که رختخوابشان پس از پایان درمان خشک باقی میماند، افزایش میدهند (RR: 1.39؛ 95% CI؛ 0.81 تا 2.41؛ شواهد با کیفیت پائین).
شواهد مربوط به زنگهای هشدار دهنده در مقایسه با دسموپرسین (desmopressin) در تعداد شبهای با رختخواب خیس در یک هفته (MD: -0.64؛ 95% CI؛ 1.77- تا 0.49؛ 4 کارآزمایی؛ 285 کودک) و تعداد کودکانی که در زمان تکمیل درمان، پاسخ کامل درمانی را نشان دادند (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.36؛ 12 کارآزمایی؛ 1168 کودک)، کیفیتی پائین داشتند، که این مساله، مضرات و مزایای احتمالی را میپوشاند. زنگهای هشدار دهنده در مقایسه با دسموپرسین، احتمالا تعداد کودکانی را كه پس از درمان با رختخواب خشک باقی میمانند، اندکی افزايش میدهد (RR: 1.30؛ 95% CI؛ 0.92 تا 1.84؛ 5 کارآزمایی؛ 565 کودک؛ شواهد با کیفیت متوسط).
در پایان درمان، مطمئن نیستیم که بین زنگهای هشدار دهنده و داروهای سهحلقهایها تفاوتی از نظر تعداد شبهای با رختخواب خیس در یک هفته، تعداد کودکانی که پاسخدهی درمانی کامل داشتند یا تعداد کودکانی که رختخوابشان پس از پایان درمان خشک باقی ماند، وجود دارد یا خیر، زیرا کیفیت شواهد بسیار پائین است.
با توجه به وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین، درباره تفاوتها در اثربخشی میان زنگهای هشدار دهنده و درمان شناختی رفتاری، رواندرمانی، هیپنوتراپی و محدودیت رژیم غذایی، مطمئن نیستیم.
زنگ هشدار دهنده به علاوه دسموپرسین، در مقایسه با مونوتراپی دسموپرسین، ممکن است تعداد شبهای با رختخواب خیس را در یک هفته کاهش دهد (MD: -0.88؛ 95% CI؛ 0.38- تا 1.38-؛ 2 کارآزمایی؛ 156 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین). زنگهای هشدار دهنده به علاوه دسموپرسین، در مقایسه با فقط تجویز دسموپرسین، میتوانند تعداد کودکانی را که به پاسخ درمانی کامل دست مییابند (RR: 1.32؛ 95% CI؛ 1.08 تا 1.62؛ 5 کارآزمایی؛ 359 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین) و تعداد کودکانی را که رختخوابشان پس از پایان درمان، خشک باقی میماند (RR: 2.33؛ 95% CI؛ 1.26 تا 4.29؛ 2 کارآزمایی؛ 161 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین) افزایش دهد.
زنگ هشدار دهنده به همراه آموزش رختخواب خشک ممکن است در مقایسه با آموزش رختخواب خشک بهتنهایی، باعث افزایش تعداد کودکانی شود که به پاسخ درمانی کامل دست مییابند (RR: 3.79؛ 95% CI؛ 1.85 تا 7.77؛ 1 کارآزمایی؛ 80 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین). به دلیل فاصله اطمینان زیاد، معلوم نیست که تفاوتی در تعداد کودکانی که پس از پایان درمان با رختخواب خشک باقی میمانند، وجود دارد یا خیر (RR: 0.56؛ 95% CI؛ 0.15 تا 2.12؛ شواهد با کیفیت پائین). به دلیل وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین، در مورد هر گونه تفاوتی در اثربخشی بین زنگ هشدار دهنده به علاوه آموزش مثانه در برابر آموزش مثانه بهتنهایی، نامطمئن هستیم.
از میان 74 کارآزمایی، 17 مورد یک یا چند عارضه جانبی را گزارش کردند، نه مورد به هیچ موردی از وقوع عارضه جانبی اشاره نکردند و در 48 مورد صحبتی از عارضه جانبی به میان نیامد. عوارض جانبی منتسب به زنگهای هشدار دهنده شامل بیدار نشدن کودک، زنگ زدن بدون دفع ادرار، بیدار کردن دیگران، ایجاد ناراحتی، ترساندن کودک و دشواری در استفاده از آنها بودند. عوارض جانبی مداخلات بازوی مقایسه، عبارت بودند از خونریزی از بینی، سردرد و درد شکمی.
احتمالا افزایش مختصری در میزان عوارض جانبی بین هشدار کد-کلمه و هشدار استاندارد وجود دارد (RR: 1.34؛ 95% CI؛ 0.75 تا 2.38؛ شواهد با کیفیت متوسط)، هر چند که ما اطمینان نداریم، زیرا فاصله اطمینان گسترده است. زنگهای هشدار دهنده در مقایسه با دسموپرسین، احتمالا تعداد کودکانی را كه دچار عوارض جانبی میشوند، کاهش میدهند (RR: 0.38؛ 95% CI؛ 0.20 تا 0.71؛ 5 کارآزمایی؛ 565 کودک؛ شواهد با کیفیت متوسط). وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین بدان معنی است که نمیتوانیم مطمئن باشیم میزان بروز عوارض جانبی برای زنگهای هشدار دهنده نسبت به سایر درمانها کمتر است یا خیر.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.