پیشینه
صرع اختلالی است که در آن تشنج‌های (غش‌ها) مکررا به دلیل تخلیه‌های الکتریکی غیر-طبیعی در مغز ایجاد می‌شوند. داروهای ضد-صرع برای پیشگیری از بروز این تشنج‌ها استفاده می‌شوند. مصرف منظم داروهای ضد-صرع ممکن است عوارض جانبی طولانی-مدتی داشته باشند. زمانی که بیمار در فاز بهبودی (رهایی از تشنج‌ها برای مدتی) قرار دارد، تلاش برای توقف مصرف داروها منطقی به نظر می‌رسد. دو موضوع مهم در این رابطه این است که چگونه و چه زمانی مصرف این داروها متوقف شوند.
هدف مطالعه مروری
این مرور مطالعات مختلف را برای یافتن شواهد مربوط به سرعت توقف مصرف درمان با داروهای ضد-صرع، تجزیه‌وتحلیل کرد. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (مطالعات بالینی که در آنها افراد به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌گیرند) را برای ارزیابی توقف سریع یا آهسته (tapering down) این داروها پس از دوره‌های مختلف کنترل تشنج در افراد مبتلا به صرع، وارد کردیم.
نتایج
فقط دو مطالعه کوچک انجام شده را بین 206 کودک مبتلا به صرع وارد کردیم. مطالعات وارد شده هیچ تفاوتی را در نسبتی از شرکت‌کنندگانی که بدون تشنج باقی ماندند، بین گروه‌های توقف سریع و توقف آهسته داروها در نقاط زمانی مختلف، نیافتند. هیچ داده‌ای برای معیارهای دیگر مانند صرع پایدار (تشنج طولانی یا status epilepticus)، مرگ‌ومیر، بیماری‌های مرتبط با تشنج، و کیفیت زندگی به دست نیامد. هیچ کارآزمایی کامل شده‌ای را پیدا نکردیم که به بررسی توقف مصرف داروی ضد-صرع در بزرگسالان پرداخته باشد.
در حال حاضر، یک کارآزمایی در ایتالیا در حال انجام است که برنامه کنار گذاشتن آهسته یا سریع داروی ضد-صرع موثر بر عود تشنج‌ها را در بزرگسالان مبتلا به صرع کانونی یا جنرالیزه بررسی می‌کند که به مدت حداقل دو سال از تشنج رهایی یافته بودند (نتایج اولیه در دسترس نبود).
قطعیت شواهد
قطعیت شواهد به دست آمده از دو مطالعه وارد شده در سطح بسیار پائین قرار داشت. هر دو مطالعه با تعداد اندکی از شرکتکنندگان انجام شدند و داده‌های کافی را برای تشخیص تفاوت بین گروه‌ها ارائه نکردند. علاوه بر این، آنها فقط شامل کودکان بودند، از این رو نمی‌توان نتایج به دست آمده را به بزرگسالان تعمیم داد. بر این اساس، در حال حاضر هیچ شواهد قابل اعتمادی درباره نرخ مطلوب کاهش تدریجی مصرف داروهای ضد-صرع وجود ندارد.
شواهد تا نوامبر 2021 به‌روز است.
به دلیل وجود نقایص روش‌شناسی، و حجم نمونه کوچک دو مطالعه وارد شده، قادر به نتیجه‌گیری قابل اعتمادی در مورد نرخ مطلوب تیپر کردن AEDها نبودیم. با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)، سطح قطعیت شواهد مربوط به پیامدها را برای داده‌هایی که در دسترس بودند، بسیار پائین ارزیابی کردیم. هر دو مطالعه با خطر بالای سوگیری (bias) قضاوت شدند.
انجام مطالعات بیشتر با مشارکت بزرگسالان و کودکان برای بررسی نرخ بهینه کنار گذاشتن مصرف AEDها و مطالعه تاثیرات متغیرهایی مانند انواع تشنج، اتیولوژی، عقب‌ماندگی ذهنی، ناهنجاری‌های الکتروانسفالوگرافی، وجود نقایص نورولوژیکی، و وجود بیماری‌های هم‌زمان بر نرخ تیپر کردن دوز دارو، مورد نیاز هستند.
هدف ایده‌آل درمان یک فرد مبتلا به صرع (epilepsy)، القای بهبودی (رسیدن به وضعیت بدون تشنج برای مدتی) با استفاده از داروهای ضد-صرع (antiepileptic drugs; AEDs) و توقف مصرف آنها بدون عود تشنج است. استفاده طولانی-مدت از AEDها ممکن است عوارض جانبی طولانی-مدتی داشته باشد. از این رو، هنگامی که یک فرد مبتلا به صرع در دوره بهبودی قرار دارد، تلاش برای قطع مصرف دارو منطقی است. هنگام تصمیم‌گیری برای توقف مصرف AEDها، زمان‌بندی توقف درمان و روش انجام آن بحث‌برانگیز است. این مرور به بررسی شواهد مربوط به نرخ خروج از گروه درمان با AEDها (تیپر کردن (tapering) سریع یا به شکل تدریجی) و تاثیر آن بر عود تشنج پرداخت.
این یک نسخه به‌روز شده از مرور کاکرین است که پیش از این در سال 2020 منتشر شد.
کمّی‌سازی (quantify) خطر عود تشنج پس از قطع سریع (کاهش تدریجی دوز دارو در عرض سه ماه یا کمتر) یا آهسته (کاهش تدریجی دوز دارو در عرض بیش از سه ماه) مصرف داروهای ضد-صرع در بزرگسالان و کودکان مبتلا به صرع که در دوره بهبودی قرار دارند، و ارزیابی اینکه کدام متغیرها خطر عود تشنج را تعدیل می‌کنند.
برای آخرین به‌روزرسانی، در 8 نوامبر 2021، بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ MEDLINE (OVID)، و SCOPUS. محدودیت زبانی را اعمال نکردیم. CRS Web شامل مطالعات تصادفی‌سازی شده یا شبه-تصادفی‌سازی شده و کنترل شده، از پایگاه‌های ثبت تخصصی گروه‌های مرور کاکرین شامل گروه صرع در کاکرین، CENTRAL؛ PubMed؛ Embase؛ ClinicalTrials.gov؛ و پلت‌فرم پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای که به ارزیابی کاهش سریع یا آهسته درمان با AEDها پس از دوره‌های مختلف کنترل تشنج در افراد مبتلا به صرع پرداختند.
نویسندگان مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود ارزیابی کرده و داده‌ها را استخراج کردند. پیامدهای ارزیابی شده عبارت بودند از دستیابی به وضعیت بدون تشنج پس از یک، دو، یا پنج سال پس از توقف درمان AED؛ زمان سپری شده تا عود تشنج پس از کنار گذاشتن درمان؛ وقوع صرع پایدار (status epilepticus)؛ مورتالیتی؛ موربیدیتی ناشی از تشنج، مانند آسیب‌ها، شکستگی‌ها، و پنومونی آسپیراسیون (aspiration pneumonia)؛ و کیفیت زندگی (ارزیابی شده با مقیاس معتبر).
در این مرور دو مطالعه وارد شدند.
یک مطالعه، 57 کودک مبتلا به صرع را که به مدت حداقل دو سال دچار تشنج نشدند، به دو گروه کاهش تدریجی مصرف AED در طول بیش از یک یا شش ماه تصادفی‌سازی کرد. این مطالعه کورسازی نشد و هیچگونه جزئیاتی در مورد تصادفی‌سازی وجود نداشت. در طول 54 ماه پیگیری، 20/30 شرکت‌کننده در گروه یک-ماه در مقایسه با 15/27 شرکت‌کننده در گروه شش-ماه دچار عود تشنج نشدند (بدون وجود شواهدی مبنی بر تفاوت بین دو گروه). برای انجام مقایسه، هیچ اطلاعاتی در مورد زمان عود تشنج در هر گروه وجود نداشت.
مطالعه دیگر شامل 149 کودک بود. روند غیر-معنی‌داری به سمت خطر کمتر عود تشنج پس از یک سال توقف مصرف درمان با AED در شرکت‌کنندگانی وجود داشت که به توقف آهسته و تدریجی مصرف دارو اختصاص داده شدند (خطر نسبی (RR): 0.76؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58 تا 1.01؛ 0.06 = P؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). در پایان دو سال توقف درمان، 30 شرکت‌کننده در گروه توقف سریع مصرف دارو و 29 شرکت‌کننده در گروه توقف تدریجی مصرف بدون تشنج باقی ماندند (RR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.58 تا 1.29؛ 0.48 = P؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). در پایان پنج سال درمان، 10 شرکت‌کننده در گروه توقف سریع مصرف و شش شرکت‌کننده در گروه توقف تدریجی مصرف از تشنج نجات یافتند (RR: 1.40؛ 95% CI؛ 0.54 تا 3.65؛ 0.49 = P؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ داده‌ای در مورد پیامدهای دیگر وجود نداشت.
با توجه به ناهمگونی روش‌شناسی و وجود تفاوت در طول مدت توقف مصرف دارو، سنتز کمّی (quantitative synthesis) این مطالعات را انجام ندادیم.
در حال حاضر، یک کارآزمایی در ایتالیا در حال انجام است که برنامه کنار گذاشتن آهسته یا سریع AEDهای موثر بر عود تشنج‌ها را در بزرگسالان مبتلا به صرع کانونی یا جنرالیزه که به مدت حداقل دو سال از تشنج رهایی یافته بودند، بررسی می‌کند (نتایج اولیه در دسترس نیستند).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.