این یک نسخه بهروزشده از مروری است که قبلا در سال 2019 منتشر شد.
پیشینه
صرع یک بیماری مزمن عصبی شایع است که تقریبا 1% از افراد را در انگلستان درگیر می‌کند. تقریبا از هر 400 فرد مبتلا به صرع، 1 نفر دچار تشنج‌هایی می‌شود که با وجود درمان با داروی ضد-صرع هم‌چنان ادامه می‌یابد (صرع مقاوم به دارو). تعدادی داروی ضد-صرع جدید برای درمان صرع تولید شده، که پرگابالین (pregabalin) یکی از آن‌ها است. استفاده از پرگابالین در ترکیب با دیگر داروهای ضد-صرع می‌تواند فراوانی تشنج‌ها را کاهش دهد، اما دارای عوارض جانبی است.
هدف مرور
هدف این مطالعه مروری، ارزیابی اثربخشی و تحمل‌پذیری پرگابالین، هنگام استفاده به عنوان یک داروی کمکی ضد-صرع در مدیریت بالینی صرع کانونی مقاوم به درمان بود.
ویژگی‌های مطالعه
این مطالعه مروری داده‌های مربوط به یازده کارآزمایی را بررسی کرد، که در مجموع شامل 3949 شرکت‌کننده بودند. شرکت‌کنندگان در این مطالعه با استفاده از یک روش تصادفی برای دریافت پرگابالین، دارونما (placebo)، یا داروی ضد-صرع دیگر علاوه‌بر داروهای ضد-صرع معمول خود اختصاص یافتند.
نتایج کلیدی
شرکت‌کنندگان دریافت‌کننده پرگابالین در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند، دو برابر بیش‌تر احتمال داشت که طی یک دوره درمانی 12-هفته‌ای، تا 50% یا بیش‌تر تعداد دفعات تشنج آن‌ها کاهش یابد و تقریبا چهار برابر بیش‌تر، کاملا عاری از تشنج شوند. پرگابالین در طیف وسیعی از دوزها (150 میلی‌گرم تا 600 میلی‌گرم) اثربخش بود، که اثربخشی آن در دوزهای بالاتر افزایش یافت. همچنین احتمال ترک درمان با پرگابالین افزایش یافت. عوارض جانبی مرتبط با پرگابالین شامل آتاکسی، سرگیجه، خستگی، خواب‌آلودگی، سردرد، تهوع و افزایش وزن بودند. هنگامی‌که پرگابالین با سه داروی ضد-صرع دیگر (لاموتریژین (lamotrigine)، لوتیراستام (levetiracetam) و گاباپنتین (gabapentin)) مقایسه شد، شرکت‌کنندگانی که پرگابالین مصرف کردند احتمال بیش‌تری داشت که تعداد دفعات حمله آن‌ها نسبت به افرادی که لاموتریژین مصرف کردند، 50% کاهش یابد. تفاوت معنی‌داری را بین پرگابالین و لوتیراستام یا گاباپنتین به عنوان یک داروی کمکی پیدا نکردیم.
قطعیت شواهد
همه مطالعات وارد شده را به دلیل نداشتن اطلاعات در مورد روش‌های استفاده شده برای انجام کارآزمایی و شک به وجود سوگیری (bias) انتشار، در معرض خطر پائین یا نامشخص سوگیری رتبه‌بندی کردیم. سوگیری انتشار می‌تواند هنگامی اتفاق افتد که مطالعاتی که یافته‌های غیر-معنی‌دار را گزارش می‌کنند، منتشر نشوند. ما به وجود سوگیری انتشار مشکوک بودیم، زیرا بیش‌تر مطالعات وارد شده یافته‌های معنی‌داری را نشان داده و توسط یک شرکت دارویی حمایت مالی شدند. قطعیت شواهد برای پیامد اولیه کاهش در فراوانی تشنج، در سطح پائین بود، به این معنی که نمی‌توانیم مطمئن باشیم این یافته گزارش‌شده دقیق هستند. با این حال، قطعیت شواهد را در مورد پیامدهای رهایی از تشنج و ترک درمان در سطح متوسط ارزیابی کردیم، بنابراین تا حدی می‌توانیم مطمئن باشیم که این نتایج دقیق هستند. هیچ داده‌ای در مورد اثربخشی طولانی-مدت‌تر پرگابالین، و استفاده از آن در صرع جنرالیزه مقاوم به دارو وجود نداشت، که باید در مطالعات آینده مورد بررسی قرار گیرند.
شواهد تا 16 نوامبر 2020 به‌روز است.
پرگابالین، هنگامی که به عنوان یک داروی کمکی در مدیریت بالینی صرع مقاوم به درمان استفاده می‌شود، به‌طور معنی‌داری در کاهش 50% یا بیش‌تر در کاهش تشنج و رهایی از تشنج، نسبت به دارونما موثرتر عمل می‌کند. نتایج، اثربخشی را برای دوزها از 150 میلی‌گرم/روز تا 600 میلی‌گرم/روز، با افزایش اثربخشی در دوزهای 600 میلی‌گرم نشان دادند، با این حال مشکلاتی در رابطه با تحمل‌پذیری در دوزهای بالاتر مشاهده شد. با این حال، کارآزمایی‌های وارد شده در این مرور مروری کوتاه-مدت بودند، و برای آگاهی از تصمیم‌گیری بالینی، انجام کارآزمایی‌های طولانی-مدت‌تر الزامی است. این مرور بر استفاده از پرگابالین در صرع کانونی مقاوم به دارو متمرکز بود، و نمی‌توان نتایج آن را به درمان کمکی در صرع جنرالیزه تعمیم داد. به همین ترتیب، نمی‌توان هیچ استنباطی را در مورد اثرات پرگابالین هنگام تجویز آن به صورت تک-درمانی (monotherapy) انجام داد.
این یک نسخه بهروزشده از مطالعه مروری کاکرین است که در شماره 7، سال 2019 منتشر شد؛ شامل دو مطالعه بیش‌تر است.
صرع یک بیماری نورولوژیکی شایع است که تقریبا 1% از جمعیت انگلستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تقریبا یک-سوم این افراد با وجود درمان دارویی هم‌چنان دچار تشنج می‌شوند. پرگابالین (pregabalin) یکی از داروهای ضد-صرع جدیدتر است که برای بهبود پیامدها توسعه یافته است. در این مرور، شواهد موجود را در ارتباط با درمان کمکی پرگابالین در صرع کانونی (focal epilepsy) مقاوم به دارو خلاصه کردیم.
تعیین اثربخشی و تحمل‌پذیری پرگابالین هنگام استفاده به عنوان یک درمان کمکی (add‐on treatment) در صرع کانونی مقاوم به دارو.
برای به‌روز کردن آخرین نسخه، بانک‌های اطلاعاتی زیر را در 16 نوامبر 2020 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ و MEDLINE (OVID؛ 1946 تا 16 نوامبر 2020). CRS Web شامل کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده از PubMed؛ Embase؛ ClinicalTrials.gov؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، و پایگاه‌های ثبت تخصصی گروه‌های مرور کاکرین شامل صرع (Epilepsy) بودند.
هیچ محدودیتی را از نظر زبان نگارش مقاله اعمال نکردیم. همچنین برای یافتن مطالعات منتشر نشده مرتبط با موضوع، با تولید کنندگان پرگابالین و نویسندگان در این حوزه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ایی را وارد کردیم که به مقایسه پرگابالین با دارونما (placebo) یا یک داروی ضد-صرع جایگزین به عنوان درمان مکمل برای افرادی با هر سن و مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو پرداختند. کارآزمایی‌های دوسو-کور و یک‌سو-کور برای ورود به مطالعه واجد شرایط بودند. پیامد اصلی، کاهش 50% یا بیش‌تر در فراوانی تشنج بود؛ پیامدهای ثانویه عبارت بودند از رسیدن به وضعیت بدون تشنج، ترک درمان به هر دلیلی، ترک درمان به دلیل بروز عوارض جانبی و نسبت افرادی که دچار عوارض جانبی شدند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب کرده و داده‌های مرتبط را استخراج کردند. تجزیهوتحلیل اولیه با قصد درمان (intention-to-treat) بود. نتایج را به صورت خطرهای نسبی (RR) و نسبت‌های شانس (OR) با 95% فاصله اطمینان (CI) ارائه کردیم. دوز-پاسخ را در مدل‌های رگرسیون ارزیابی کردیم. ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» را برای هر مطالعه وارد شده با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» کاکرین انجام داده و قطعیت کلی شواهد با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی شدند.
تعداد 11 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (3949 زنان) را وارد کردیم. نه کارآزمایی، پرگابالین را با دارونما مقایسه کردند. برای پیامد اولیه، شرکت‌کنندگانی که به‌طور تصادفی برای دریافت پرگابالین انتخاب شدند، در مقایسه با دارونما، به‌طور معنی‌داری بیش‌تر احتمال داشت که به کاهش 50% یا بیش‌تر در فراوانی تشنج دست پیدا کنند (RR: 1.95؛ 95% CI؛ 1.40 تا 2.72؛ 9 کارآزمایی؛ 2663 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). با افزایش دوز دارو از 300 میلی‌گرم/روز به 600 میلی‌گرم/روز، شانس پاسخ به درمان دو برابر شد (OR: 1.99؛ 95% CI؛ 1.74 تا 2.28)، که نشان دهنده ارتباط دوز-پاسخ است. پرگابالین به‌طور معنی‌داری با رسیدن به وضعیت بدون تشنج مرتبط بود (RR: 3.94؛ 95% CI؛ 1.50 تا 10.37؛ 4 کارآزمایی؛ 1125 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). شرکت‌کنندگان دریافت‌کننده پرگابالین در مقایسه با دارونما، به‌طور قابل‌توجهی بیش‌تر احتمال داشت که به هر دلیلی (RR: 1.33؛ 95% CI؛ 1.10 تا 1.60؛ 9 کارآزمایی؛ 2663 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) و به دلیل بروز عوارض جانبی (RR: 2.60؛ 95% CI؛ 1.86 تا 3.64؛ 9 کارآزمایی؛ 2663 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) از گروه درمانی خود خارج شوند.
سه کارآزمایی، پرگابالین را با سه داروی کنترل فعال مقایسه کردند: لاموتریژین (lamotrigine)، لوتیراستام (levetiracetam)، و گاباپنتین (gabapentin). شرکت‌کنندگانی که به پرگابالین اختصاص داده شدند، نسبت به کسانی که لاموتریژین دریافت کردند، به‌طور معنی‌داری بیش‌تر احتمال داشت به کاهش 50% یا بیش‌تر در فراوانی تشنج برسند (RR: 1.47؛ 95% CI؛ 1.03 تا 2.12؛ 1 کارآزمایی؛ 293 شرکت‌کننده) اما در مورد کسانی که به لوتیراستام (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.80 تا 1.11؛ 1 کارآزمایی؛ 509 شرکت‌کننده) یا گاباپنتین (RR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.12؛ 1 کارآزمایی؛ 484 شرکت‌کننده) اختصاص داده شدند، این‌طور نبود. هیچ تفاوت معناداری را بین پرگابالین و لاموتریژین برای رسیدن به وضعیت بدون تشنج نیافتیم (RR: 1.39؛ 95% CI؛ 0.40 تا 4.83). با این حال، شرکت‌کنندگان بسیار کمتری با پرگابالین کمکی در مقایسه با لوتیراستام به وضعیت بدون تشنج دست یافتند (RR: 0.50؛ 95% CI؛ 0.30 تا 0.85). هیچ داده‌ای برای این پیامد برای پرگابالین در مقابل گاباپنتین گزارش نشد. هیچ تفاوت قابل‌توجهی را در نرخ خروج از درمان به هر دلیلی یا ناشی از بروز عوارض جانبی، در آنالیز تجمعی یا تجزیهوتحلیل زیر-گروه مشاهده نکردیم. آتاکسی، سرگیجه، خواب‌آلودگی، افزایش وزن، سردرد، و خستگی به‌طور معنی‌داری با پرگابالین نسبت به کنترل فعال ارتباط داشتند.
به دلیل احتمال وجود سوگیری انتشار و نبود جزئیات روش‌شناختی ارائه شده، خطر کلی سوگیری را در مطالعات وارد شده در سطح پائین یا نامشخص رتبه‌بندی کردیم. تمام مطالعات را در معرض خطر بالای سوگیری بودجه ارزیابی کردیم، زیرا همه آن‌ها توسط شرکت دارویی فایزر (Pfizer) حمایت شدند. قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) در سطح بسیار پائین تا متوسط رتبه‌بندی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.