پیشینه
افراد مبتلا به آسم که به گروههای اقلیت تعلق دارند، دارای پیامدهای مرتبط با آسم ضعیف‌تری هستند. آموزش آسم که به طور اختصاصی متناسب با فرهنگهای خاص تنظیم شده باشد، ممکن است پیامدهای مربوط به آسم را بهبود دهد.
سوال مطالعه مروری
آیا برنامههای آموزشی مربوط به آسم برای فرهنگهای خاص (culture-specific asthma education programmes) (در مقایسه با برنامههای آموزشی عمومی مربوط به آسم یا درمان معمول (usual care)) پیامدهای مربوط به آسم را در کودکان و بزرگسالان مبتلا به آسم از گروههای اقلیت بهبود می‌دهد؟
ما چه شواهدی را یافتیم؟
هفت مطالعه شامل 837 شرکت‌کننده، با گستره سنی یک تا 63 سال وارد این نسخه به‌روز از مرور شدند. این مرور به دلیل کم بودن تعداد مطالعات و متغیر بودن کیفیت شواهد، از بسیار پائین تا پائین محدود شد. در بزرگسالان، ما دریافتیم که برنامههای ویژه فرهنگهای خاص هیچ یک از پیامدهای اولیه ما را بهبود نداده بودند، اما این برنامه‌ها در بهبود کیفیت زندگی بهتر بودند (اگرچه تفاوت میانگین (MD) کمتر از حداقل تفاوت مهم برای نمره بود) (پیامد ثانویه). در کودکان، با وجود این، زمانی که داده‌های به دست آمده از مطالعات با یکدیگر ترکیب شدند، برنامههای ویژه فرهنگهای خاص حملات حاد نیازمند بستری در بیمارستان (پیامد اولیه) را کاهش دادند، در حالی که مطالعات مجزا نشان دهنده بهبود کنترل آسم، دانش مربوط به آسم و پیامدهای پایبندی به درمان برای پیامدهای ثانویه ما بودند.
نتیجه‌گیری
شواهد در دسترس نشان دادند که برنامههای آموزشی برای فرهنگهای خاص برای بزرگسالان و کودکان از گروههای اقلیت احتمالا در بهبود پیامدهای مرتبط با آسم اثربخش هستند. اگرچه به شواهد قوی‌تری نیاز است، اما برنامههای آموزشی مربوط به آسم بهتر است تا حد امکان در زمینه مدیریت بیماری مزمن، و پیچیدگی پیامدهای سلامت و فرهنگ، مبتنی بر فرهنگهای خاص بوده و در غیاب هر نوع داده اقتصادی، مطالعات هزینه-اثربخشی نیز مورد نیاز هستند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد برای تمامی پیامدها از بسیار پائین تا پائین متغیر بود.
شواهد در دسترس نشان دادند که برنامههای آموزشی برای فرهنگهای خاص برای بزرگسالان و کودکان از گروههای اقلیت احتمالا در بهبود پیامدهای مرتبط با آسم اثربخش هستند. این مرور به دلیل کم بودن تعداد مطالعات و کیفیت بسیار پائین تا پائین شواهد، محدود شد. این طور نبود که تمامی پیامدهای مرتبط با آسم به دنبال استفاده از برنامههای ویژه فرهنگهای خاص برای هر دو کودکان و بزرگسالان با بهبود توام باشد. با وجود این، در حالی که برنامههای آموزشی برای فرهنگهای خاص معمولا بیشتر زمان‌بر (time intensive) هستند، یافته‌های این مرور استفاده از برنامههای آموزشی مربوط به آسم را برای فرهنگهای خاص جهت بزرگسالان و کودکان از گروههای اقلیت پیشنهاد می‌کند. با وجود این، برای تقویت بیشتر کیفیت شواهد و تعیین هزینه-ثربخشی برنامههای ویژه فرهنگهای خاص، به RCT های قوی‌تری نیاز است.
افراد مبتلا به آسم از گروههای اقلیت اغلب پیامدهای آسم ضعیف‌تری دارند که عبارت است از مراجعه بیشتر به پزشک به دنبال بروز حملات (flare-ups) ناشی از آسم. نشان داده شده که برنامههای متنوعی که برای آموزش و توانمندسازی افراد مبتلا به آسم استفاده می‌شوند، منجر به بهبود پیامدهای ویژه‌ای از آسم می‌شود (برای مثال پیامدهای مربوط به پایبندی به درمان، نمرات دانش مربوط به آسم در کودکان و والدین، و هزینه-اثربخشی). مدل‌های درمان برای بیماری‌های مزمن در گروههای اقلیت معمولا علاوه بر نشانه‌های بیماری، تمرکز روی زمینه فرهنگی فرد را دربرمی‌گیرند. بنابراین، نیاز است به سوالاتی درباره اثربخشی متناسب‌سازی برنامههای آموزشی مربوط به آسم که به لحاظ فرهنگی مختص افراد متعلق به گروههای اقلیت (minority groups) هستند، بر بهبود پیامدهای مرتبط با آسم که امکان‌پذیر و هزینه-اثربخش‌اند، پاسخ داده شود.
تعیین تاثیر برنامههای آموزشی برای فرهنگهای خاص (culture-specific) در مقایسه با برنامههای آموزشی عمومی مربوط به آسم یا درمان معمول (usual care) بر بهبود پیامدهای مربوط به آسم در کودکان و بزرگسالان مبتلا به آسم که متعلق به گروههای اقلیت هستند.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، پایگاه ثبت تخصصی گروه راه‌های هوایی در کاکرین، MEDLINE؛ Embase، مقالات مروری و فهرست منابع مقالات مرتبط را جست‌وجو کردیم. آخرین جست‌وجو که به طور کامل وارد مرور شد، در جون 2016 به اجرا درآمد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) که به مقایسه استفاده از برنامههای آموزشی آسم برای فرهنگهای خاص در برابر برنامههای آموزشی عمومی آسم یا درمان معمول، در بزرگسالان یا کودکان مبتلا به آسم گروههای اقلیت پرداخته بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به انتخاب، استخراج داده‌ها و ارزیابی داده‌ها برای ورود به مرور پرداختند. در صورت نیاز برای دستیابی به اطلاعات با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
در این نسخه به‌روز شده از مرور، سه مطالعه اضافی و 220 شرکت‌کننده اضافه شدند. در مجموع هفت RCT (دو مورد روی بزرگسالان، چهار مورد روی کودکان و یک مورد روی هر دوی بزرگسالان و کودکان) با 837 شرکت‌کننده مبتلا به آسم (با گستره سنی بین یک تا 63 سال) از گروههای اقلیت قومی (ethnic minority groups) برای ورود به مرور واجد شرایط لازم بودند. کیفیت روش‌شناسی مطالعات از بسیار پائین تا پائین متغیر بود. برای پیامد اولیه مرور (حملات آسم در طول دوره پیگیری)، کیفیت شواهد برای تمامی پیامدها پائین بود. در بزرگسالان، استفاده از برنامههای ویژه فرهنگهای خاص در مقایسه با برنامههای عمومی یا درمان معمول، تعداد شرکت‌کنندگان در دو مطالعه مشتمل بر 294 شرکت‌کننده را برای این موارد به طور معنی‌دار کاهش نداد: یک حمله یا بیشتر در طول دوره پیگیری (نسبت شانس (OR): 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.50 تا 1.26)، بستری در بیمارستان در طول 12 ماه (OR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.31 تا 2.22) و حملات نیازمند به کورتیکواستروئید خوراکی (OR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.55 تا 1.73). با وجود این، استفاده از برنامه ویژه فرهنگهای خاص، نمرات کیفیت زندگی مرتبط با آسم را در 280 بزرگسال از دو مطالعه بهبود داده بود (تفاوت میانگین (MD): 0.17؛ 95% CI؛ 0.26 تا 0.36) (اگرچه MD کمتر از حداقل تفاوت مهم برای نمره بود). در کودکان، استفاده از برنامه ویژه فرهنگهای خاص نسبت به برنامههای عمومی یا درمان معمول، در کاهش حملات حاد آسمی که نیازمند بستری در بیمارستان بود، در دو مطالعه مشتمل بر 305 کودک (نسبت میزان: 0.24؛ 95% CI؛ 0.48 تا 0.95)، کنترل آسم در یک مطالعه مشتمل بر 62 کودک و QoL در سه مطالعه مشتمل بر 213 کودک، ارجحیت داشت، اما برای تعداد حملات در طول دوره پیگیری (OR: 1.55؛ 95% CI؛ 0.66 تا 3.66) یا تعداد حملات (MD: -0.18؛ 95% CI؛ 0.25 تا 0.62) میان 100 کودک از دو مطالعه، ارجحیت نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.