زخم‌های پا (زخم باز) در افراد مبتلا به دیابت ملیتوس (نوع 1 و نوع 2)، به خصوص در آنهایی که مشکلات عصبی (نوروپاتی محیطی)، خونرسانی ناکافی به پاها (بیماری عروق محیطی) دارند، یا هر دو مشکل را دارند، بسیار شایع هستند. افرادی که به دلیل دیابت دچار زخم می‌شوند اغلب نیاز به آمپوتاسیون (amputation) (جدا کردن اندامی از بدن با کمک جراحی) پیدا می‌کنند. زخم‌های پا نه فقط باعث معلولیت جسمی و پائین آمدن کیفیت زندگی می‌شوند، بلکه بار (burden) اقتصادی نیز در پی دارند (هزینه‌های مربوط به مراقبت سلامت، ناتوانی‌ها). بنابراین هدف، پیشگیری از ایجاد زخم است مثلا باید به بیماران دیابتی نشان دهیم که چگونه پاهای خود را معاینه کنند یا از پزشک بخواهند که این کار را همیشه انجام دهد. نتایج راهبردهای پیشگیرانه واحد به تنهایی چندان امیدوار کننده نیستند، بنابراین در عمل بالینی، مداخلات پیشگیرانه، ترکیبی از مداخلاتی است که مستقیما به بیمار، ارائه دهندگان مراقبت سلامت و/یا ساختار مراقبت سلامت مربوط می‌شود. در این مرور از کارآزمایی‌های مربوط به مداخلات ترکیبی و پیشگیرانه، شواهد کافی به دست نیاوردیم که نشان دهیم این روش‌های ترکیبی می‌تواند در کاهش مشکلات مربوط به پاها موثرتر باشد.
شواهد پژوهش با کیفیت بالا برای ارزیابی نقش مداخلات ترکیبی در پیشگیری از بروز زخم پای دیابتیک وجود نداشت، شواهد برای اثبات وجود مزیت کافی نبود.
ایجاد زخم در پاها که گاهی منجر به آمپوتاسیون (amputation) پاها می‌شوند، از بزرگ‌ترین مشکلات افراد مبتلا به دیابت ملیتوس است که بار (burden) اقتصادی سنگینی را بر بیمار تحمیل می‌کنند. استراتژی‌های پیشگیرانه واحد به طور معناداری قادر به کاهش میزان بروز زخم‌های پای دیابتی نبوده‌اند. از این رو در عمل بالینی، مداخلات پیشگیرانه به طور مستقیم روی بیماران، ارائه دهندگان مراقبت سلامت و/یا ساختار مراقبت سلامت به طور ترکیبی اعمال می‌شوند (مداخلات ترکیبی).
هدف این مطالعه دستیابی به میزان تاثیر مداخلات ترکیبی برای پیشگیری از بروز زخم‌های پا در افراد مبتلا به دیابت ملیتوس در مقایسه با مداخلات تکی، مراقبت معمول یا دیگر مداخلات ترکیبی است. مداخله ترکیبی به صورت ترکیب چند روش مراقبت، ترکیب دو یا چند روش پیشگیرانه در حداقل دو سطح مختلف مراقبت تعریف می‌شود: خود بیمار، ارائه دهنده مراقبت سلامت و/یا ساختار مراقبت سلامت.
برای دومین نسخه به‌روز از این مرور، به جست‌وجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم در کاکرین؛ (در 22 می 2015 جست‌وجو شد)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین؛ شماره 4؛ 2015)؛ بانک اطلاعاتی خلاصه‌های مرور اثرات (Database of Abstracts of Reviews of Effects; DARE)؛ (کتابخانه کاکرین؛ شماره 4؛ 2015)؛ بانک اطلاعاتی ارزیابی تکنولوژی سلامت (Health Technology Assessment Database; HTA)؛ (کتابخانه کاکرین؛ شماره 4؛ 2015)؛ بانک اطلاعاتی ارزیابی اقتصادی NHS (یا NHS EED)؛ (کتابخانه کاکرین؛ شماره 4؛ 2015)؛ Ovid MEDLINE (از 1946 تا 22 می 2015)؛ Ovid MEDLINE (استنادات در حال انجام و سایر استنادات نمایه نشده، 21 می 2015) و Ovid EMBASE (از 1974 تا 21 می 2015) و EBSCO CINAHL (از 1982 تا 22 می 2015) پرداختیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) آینده‌نگر که برای پیشگیری از بروز زخم پا در افراد مبتلا به دیابت ملیتوس، به مقایسه تاثیر روش‌های ترکیبی پیشگیرانه، و نه فقط آموزش بیمار، با مداخلات واحد، مراقبت معمول یا دیگر مداخلات ترکیبی جایگزین می‌پردازند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به انتخاب مطالعات، استخراج داده از مطالعه و ارزیابی خطر سوگیری (bias) در مطالعات وارد شده بر اساس معیارهای از پیش مشخص شده، پرداختند.
فقط شش RCT معیارهای ورود به مرور ما را داشتند. این مطالعه از لحاظ ویژگی‌هایی مانند محیط ارائه مراقبت سلامت، ماهیت مداخلات تحت بررسی و گزارش معیارهای پیامد متفاوت بود. در سه مطالعه که تاثیر یک مداخله ترکیبی آموزش-محور را با مراقبت معمول یا دستورالعمل‌های کتبی مقایسه کرده بودند، فقط شواهد کمی حاکی از وجود مزیت به دست آمد. سه مطالعه دیگر، تاثیر مداخلات ترکیبی شدیدتر و جامع‌تر را با مراقبت معمول، مورد مقایسه قرار داده بودند. یک مطالعه کاهش معنادار و هزینه-اثربخشی را در آمپوتاسیون اندام انتهایی بدن گزارش کرد (RR: 0.30؛ 95% CI؛ 0.31 تا 0.71). مطالعه دیگر، کاهش معناداری را هم در آمپوتاسیون و هم در بروز زخم در پا گزارش کرد. آخرین مطالعه، بهبود رفتارهای خود-مراقبتی بیمار را گزارش کرد. هر شش RCT خطر سوگیری (bias) بالایی داشتند، و تقریبا با هیچ یک از معیارهای ارزیابی کیفیت از پیش تعیین شده مطابقت نداشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.