داروهای آنتیسایکوتیک سنگبنای درمان اسکیزوفرنی به شمار میآیند، که نهتنها در صورت وقوع اپیزودهای حاد، بلکه در چشمانداز بلندمدت هم از آنها استفاده میشوند. در حالی که ممکن است افراد بخواهند در بعضی مراحل، درمان خود را متوقف کنند، وقوع عودهای نشانههای سایکوتیک پس از قطع درمان مشهود است. عودها میتوانند منجر به خطر آسیب، از بین رفتن اتونومی و پریشانی قابلتوجه برای افراد و خانوادههای آنها شود.
گزارش فعلی، نسخه بهروز شده یک مرور سیستماتیک است که قبلا در سال 2012 منتشر شد، و براساس 75 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) است که طی یک دوره طولانی از دهه 1950 منتشر شده و شامل بیش از 9000 شرکتکننده هستند. تأثیر تمام داروهای آنتیسایکوتیک در اینجا با داروهای دارونما (placebo) - تحت عنوان قطع مصرف دارو - برای درمان نگهدارنده مقایسه شد، که برای پیشگیری از عودها مصرف میشوند. هدف این است که مزایا و خطرات هر یک از دو گزینه درمانی را دریابیم.
نتایج این مرور همواره نشان میدهد که داروهای آنتیسایکوتیک بهطور مؤثری عود بیماری و نیاز به بستری را کاهش میدهند. در واقع، در صورت قطع درمان، خطر عود بیماری در یک سال تقریبا سه برابر بیشتر است. به نظر میرسد داروهای آنتیسایکوتیک تأثیر مثبتی بر توانایی شرکت در فعالیتها و روابط، و بر احتمال بهبودی نشانهها دارند، اگرچه شواهد کمتری در این رابطه وجود دارد. هر چند باز هم تعداد کمتری از گزارشها نشان میدهند، افرادی که به درمان خود ادامه میدهند، رضایت بیشتری از زندگی خود دارند، که این امر تائیدی است بر عواقب منفی تاثیر خطر بالاتر عود بیماری بر بهزیستی (well-being) بیمار. در مقابل، داروهای آنتیسایکوتیک، به عنوان یک گروه دارویی، با تعدادی از عوارض جانبی مانند اختلالات حرکتی، افزایش وزن و آرامسازی بیمار همراه هستند. با این حال، این مرور اجازه میدهد تا درک بیشتری از این واقعیت داشته باشیم که متوقف کردن درمان به مراتب آسیبرسانتر از آن است که عاقلانه آن را ادامه دهیم.
متأسفانه، مطالعات وارد شده در این مرور عموما تا یک سال طول کشیدهاند، و این مساله شفافسازی تاثیر طولانیمدت این داروها را دشوار میسازد. به هر حال، این واقعیت وجود دارد که مطالعه طولانیتر ممکن است دیگر عوامل - به عنوان مثال عوامل محیطی - را تجمیع کرده و تفسیر نتایج را پیچیده کند. بیشتر از همه، این مرور از مزایای داروهای آنتیسایکوتیک در میان انواع بسیار مختلفی از شرکتکنندگان حمایت میکند. بنابراین بهترین راهبرد، ادامه درمان با داروهای آنتیسایکوتیک است، و در صورت بروز عوارض جانبی، در مورد آن بحث و تطابق انجام خواهد شد.
برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، شواهد نشان میدهد که نگهداشت درمان با داروهای آنتیسایکوتیک، به مراتب بیشتر از دارونما، تقریبا تا دو سال از عود بیماری پیشگیری میکند. این تاثیر باید در برابر عوارض جانبی داروهای آنتیسایکوتیک وزندهی شود. مطالعات آینده باید موربیدیتی و مورتالیتی طولانیمدت ناشی از این داروها را بهتر روشن کنند.
نشانهها و علائم اسکیزوفرنی با سطوح بالای دوپامین در نواحی خاص مغز (سیستم لیمبیک) ارتباط داده شده است. داروهای آنتیسایکوتیک انتقال دوپامین را در مغز مسدود کرده و نشانههای حاد این اختلال را کاهش میدهد. نسخه اصلی مرور فعلی، که در سال 2012 منتشر شد، بررسی کرد که داروهای آنتیسایکوتیک نیز برای پیشگیری از عود مؤثر هستند یا خیر. این نسخه بهروزشده از مرور فوق است.
بررسی تأثیرات درمان نگهدارنده با داروهای آنتیسایکوتیک در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در مقایسه با قطع این داروها.
در 12 نوامبر 2008، 10 اکتبر 2017، 3 جولای 2018، 11 سپتامبر 2019، در پایگاه ثبت کارآزماییهای مبتنی بر مطالعات گروه اسکیزوفرنی در کاکرین که شامل پایگاههای ثبت کارآزماییهای بالینی بود، جستوجو کردیم.
ما همه کارآزماییهای تصادفیسازی شده را وارد کردیم که به مقايسه درمان با داروهای آنتیسایکوتیک و دارونما (placebo) در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا سایکوزهای شبه-اسکیزوفرنی پرداختند.
دادهها را بهطور مستقل از هم استخراج کردیم. برای دادههای دو حالتی، خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها را بر اساس قصد درمان (intention-to-treat) مبتنی بر مدل اثرات تصادفی محاسبه کردیم. برای دادههای پیوسته، تفاوتهای میانگین (MD) یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD)، دوباره بر اساس مدل اثرات تصادفی، محاسبه شدند.
این مرور در حال حاضر شامل 75 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) است که با حضور 9145 شرکتکننده به مقایسه داروهای آنتیسایکوتیک با دارونما پرداختند. کارآزماییها از سال 1959 تا 2017 منتشر شدند و حجم نمونه آنها بین 14 و 420 شرکتکننده بود. در بسیاری از مطالعات روشهای تصادفیسازی، تخصیص و کورسازی بهطور ضعیفی گزارش شدند. با این حال، محدود کردن تجزیهوتحلیل به مطالعاتی که در معرض خطر پائین سوگیری بودند، منجر به نتایج مشابهی شد. اگرچه این موضوع و دیگر منابع بالقوه سوگیری کیفیت کلی را محدود کردند، اثربخشی داروهای آنتیسایکوتیک برای درمان نگهدارنده در اسکیزوفرنی روشن است. داروهای آنتیسایکوتیک در پیشگیری از عود در هفت تا 12 ماه، از دارونما موثرتر بودند (پیامد اولیه؛ دارو 24% در مقابل دارونما 61%، 30 RCT؛ n = 4249؛ RR: 0.38؛ 95% CI؛ 0.32 تا 0.45، تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مثبت اضافی (NNTB): 3؛ 95% CI؛ 2 تا 3؛ شواهد با قطعیت بالا).
بستری شدن در بیمارستان نیز کاهش یافت، با این حال، خطر پایه پایینتر بود (دارو 7% در مقابل دارونما 18%؛ 21 RCT؛ n = 3558؛ RR: 0.43؛ 95% CI؛ 0.32 تا 0.57؛ NNTB = 8؛ 95% CI؛ 6 تا 14؛ شواهد با قطعیت بالا). شرکتکنندگان بیشتری در گروه دارونما نسبت به گروه دارویی آنتیسایکوتیک، به هر دلیلی (در هفت تا 12 ماه: دارو 36% در مقابل دارونما 62%؛ 24 RCT؛ n = 3951؛ RR: 0.56؛ 95% CI؛ 0.48 تا 0.65؛ NNTB = 4؛ 95% CI؛ 3 تا 5؛ شواهد با قطعیت بالا) و به دلیل عدم کارآیی درمان (در هفت تا 12 ماه: دارو 18% در مقابل دارونما 46%؛ 24 RCT؛ n = 3951؛ RR: 0.37؛ 95% CI؛ 0.31 تا 0.44؛ NNTB = 3؛ 95% CI؛ 3 تا 4) زودهنگام از مطالعه خارج شدند.
كيفيت زندگی ممكن است در شركتكنندگان درمان شده با دارو بهتر باشد (7 RCT؛ n = 1573؛ SMD: -0.32؛ 95% CI؛ 0.57- تا 0.07-؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ احتمالا برای عملکردهای اجتماعی نیز به همان ترتیب است (15 RCT؛ n = 3588؛ SMD: -0.43؛ 95% CI؛ 0.53- تا 0.34-؛ شواهد با قطعیت متوسط).
دادههایی که از قدرت پائینی برخوردار بودند، هیچ شواهدی را از تفاوت بین گروهها برای پیامد «مرگ بر اثر خودکشی» (دارو 0.04% در مقابل دارونما 0.1%؛ 19 RCT؛ n = 4634؛ RR: 0.60؛ 95% CI؛ 0.12 تا 2.97؛ شواهد با قطعیت پائین) و برای تعداد شرکتکنندگان مشغول به کار (در 9 تا 15 ماه، دارو 39% در مقابل دارونما 34%؛ 3 RCT؛ n = 593؛ RR: 1.08؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.41؛ شواهد با قطعیت پائین) نشان ندادند.
داروهای آنتیسایکوتیک (به عنوان یک گروه دارویی و صرفنظر از مدت زمان مصرف آنها) با شرکتکنندگان بیشتری که دچار اختلالات حرکتی شدند (به عنوان مثال، حداقل یک اختلال حرکتی: دارو 14% در مقابل دارونما 8%؛ 29 RCT؛ n = 5276؛ RR: 1.52؛ 95% CI؛ 1.25 تا 1.85؛ تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مضر اضافی (NNTH): 20؛ 95% CI؛ 14 تا 50)، آرامسازی (دارو 8% در مقابل دارونما 5%؛ 18 RCT؛ n = 4078؛ RR: 1.52؛ 95% CI؛ 1.24 تا 1.86؛ NNTH: 50؛ 95% CI؛ معنیدار نیست)، و افزایش وزن (دارو 9% در مقابل دارونما 6%؛ 19 RCT؛ n = 4767؛ RR: 1.69؛ 95% CI؛ 1.21 تا 2.35؛ NNTH: 25) همراه بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.