سوال مطالعه مروری
آیا آموزش شبیهسازی واقعیت مجازی میتواند به عنوان مکمل و/یا جایگزین آموزش مقدماتی بر پایه بیمار در اندوسکوپی دستگاه گوارش قرار گیرد؟
پیشینه
به طور مرسوم، کارآموزان یاد گرفتهاند که اندوسکوپی دستگاه گوارش (یک دوربین لولهای که برای به تصویر درآوردن ساختارهای درون روده یا معده به کار میرود) را در محیط بالینی تحت نظارت یک اندوسکوپیست آموزش دیده اجرا کنند. شبیهسازان کامپیوتری واقعیت مجازی از تکنولوژی کامپیوتر برای ایجاد یک تصویر سهبعدی یا محیطی استفاده میکنند که میتوانند با یک روش به ظاهر واقعی یا فیزیکی تعامل داشته باشد. این روش در حال محبوب شدن به عنوان راهی برای فراهم کردن فرصت برای آموزش مهارتها در محیطی بدون خطر است. با این حال، آموزش مبتنی بر شبیهسازی میتواند گرانقیمت باشد. بنابراین مهم است که از مهارتهای به دست آمده از طریق آموزش مبتنی بر شبیهسازی برای استفاده در محیط بالینی اطمینان حاصل شود.
تاریخ جستوجو
شواهد تا 12 جولای 2017 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
ما 18 کارآزمایی را با 421 شرکتکننده و 3817 پروسیجر اندوسکوپی وارد کردیم. ده کارآزمایی به مقایسه آموزش واقعیت مجازی با عدم آموزش؛ پنج مورد به مقایسه آموزش واقعیت مجازی با آموزش اندوسکوپی مبتنی بر بیمار؛ یک مورد به مقایسه آموزش واقعیت مجازی با نوع دیگری از آموزش شبیهسازی اندوسکوپی؛ و دو مورد به مقایسه دو روش متفاوت از آموزش واقعیت مجازی پرداختند. ده کارآزمایی کولونوسکوپی (colonoscopy)، سه مطالعه سیگموئیدوسکوپی (sigmoidoscopy)، و پنج مطالعه ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (oesophagogastroduodenoscopy) را مطالعه کردند. شرکتکنندگان شامل کارآموزان پزشکی با آموزشهای محدود یا عدم آموزش از دستگاه گوارش، پزشکی، پزشک خانواده یا جراحی عمومی همراه با پرستاران میشدند.
نتایج کلیدی
در مقایسه با عدم آموزش، به نظر میرسد که آموزش واقعیت مجازی، برای کارآموزان مزیتهایی داشته باشد که با اندازهگیری توانایی تکمیل پروسیجر به صورت مستقل، درجهبندی کلی عملکرد، و به تصویر درآوردن کولون یا مری، سنجیده میشوند. ما هیچ شواهد قطعی دال بر اینکه آموزش واقعیت مجازی، در مقایسه با آموزش مرسوم مبتنی بر بیمار یا روش دیگر آموزش شبیهسازی اندوسکوپی، مزیتی داشته باشد، پیدا نکردیم هر چند دادهها محدود بودند. برنامههای شبیهسازی واقعیت مجازی موجود را میتوان با استفاده از فرضیه آموزشی مانند یک استراتژی یادگیری تدریجی، که به موجب آن کارآموزان موارد دشوار را بهطور فزایندهای کامل میکنند، بهبود بخشید. نتایج این مرور نشان میدهد که آموزش واقعیت مجازی اندوسکوپی میتواند برای تکمیل آموزشهای مقدماتی اندوسکوپی مرسوم برای کارآموزان با تجربه محدود یا بدون تجربه اندوسکوپی مورد استفاده قرار گیرد.
کیفیت شواهد
بهطور کلی، کیفیت شواهد براساس سوگیری (bias) بالقوه ناشی از گزارشدهی ضعیف روششناسی در کارآزماییها و عدم دقت ناشی از تعداد اندک شرکتکنندگان و پروسیجرهای اندوسکوپیک، ضعیف بود. مطالعات آینده باید با استانداردهای کیفی مانند تصادفیسازی مناسب همراه با استفاده از معیارهای معتبر برای اندازهگیری عملکرد اندوسکوپی تناسب داشته باشند. محققان همچنین باید اثربخشی برنامههای مختلف شبیهسازی را که براساس فرضیههای آموزشی هستند، مقایسه کنند.
آموزش مبتنی بر شبیهسازی VR میتواند به عنوان مکمل آموزشهای مقدماتی اندوسکوپی معمول برای کارآموزان حرفهای سلامت، با تجربه محدود یا بدون تجربه قبلی، استفاده شود. با این حال، ما شواهد کافی برای توصیه یا مقابله با استفاده از آموزش مبتنی بر شبیهسازی VR به عنوان جایگزینی برای آموزش مقدماتی اندوسکوپی معمول، پیدا نکردیم. کیفیت شواهد موجود به علت عدم انجام تصادفیسازی کافی، پنهانسازی تخصیص و/یا کورسازی ارزیابی پیامد در چندین کارآزمایی پائین بودند. کارآزماییهای بیشتری مورد نیاز هستند که در معرض خطر پائین سوگیری، استفاده از معیارهای پیامدی با شواهد قوی از اعتبار و قابلیت اطمینان و بررسی ماهیت بهینه و طول مدت آموزش هستند.
اندوسکوپی بهطور مرسوم با کارآموزان در حال تمرین روی بیماران واقعی تحت نظارت اندوسکوپیستهای باتجربه تدریس میشود. اخیرا، آگاهی فزاینده از نیاز به ایمنی بیمار، آموزش شبیهسازی را به خط مقدم آموزش کشانده است. آموزش شبیهسازی میتواند به کارآموزان کمک کند تا مهارتهای خود را در یک محیط با محوریت یاد گیرنده، بدون خطر تمرین کنند. مهم است که اطمینان حاصل شود مهارتها از طریق شبیهسازی بهطور مثبت به محیط بالینی منتقل میشوند. این مرور بهروز شده برای ارزیابی اثربخشی آموزش شبیهسازی واقعیت مجازی (virtual reality; VR) در اندوسکوپی دستگاه گوارش انجام شده است.
تعیین اینکه آموزش شبیهسازی واقعیت مجازی میتواند مکمل/جایگزین آموزش مقدماتی اندوسکوپی معمول (مدل کارآموزی) در ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (oesophagogastroduodenoscopy) تشخیصی، کولونوسکوپی و/یا سیگموئیدوسکوپی (sigmoidoscopy) برای کارآموزان حرفههای سلامت با تجربه اندوسکوپیک محدود یا بدون سابقه قبلی شود یا خیر.
بانکهای اطلاعاتی حرفههای سلامت، آموزشی و کامپیوتری زیر را تا 12 جولای 2017 جستوجو کردیم: پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین؛Ovid MEDLINE Ovid Embase؛ Scopus؛ Web of Science؛ BIOSIS Previews؛ CINAHL؛ AMED، ERIC؛ Education Full Text؛ CBCA Education؛ ACM Digital Library؛ IEEE Xplore؛ Abstracts in New Technology and Engineering، Computer and Information Systems Abstracts و ProQuest Dissertations and Theses Global. همچنین منابع علمی خاکستری را تا نوامبر 2017 جستوجو کردیم.
کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی و شبه-تصادفیسازی شدهای را وارد کردیم که به مقایسه آموزش شبیهسازی اندوسکوپی VR با دیگر روشهای آموزش اندوسکوپی با پیامدهای اندازهگیری شده روی انسانها در محیط بالینی، از جمله آموزش معمول مبتنی بر بیمار، آموزش با استفاده از شکل دیگری از شبیهسازی اندوسکوپی یا عدم آموزش پرداخته بودند. همچنین کارآزماییهایی را وارد کردیم که به مقایسه دو روش مختلف آموزش VR پرداخته بودند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم واجد شرایط بودن و کیفیت روششناسی کارآزماییها را ارزیابی کردند و دادهها را روی ویژگیها و پیامدهای کارآزمایی استخراج کردند. دادههایی را برای متاآنالیز تجمیع کردیم که در آن گروههای شرکتکننده مشابه بودند، مطالعات مداخله و مقایسه کننده مشابه را ارزیابی کردند و تعاریف مشابهی از معیارهای پیامد داشتند. خطر نسبی را برای پیامدهای دو-حالتی با 95% فواصل اطمینان (CI) محاسبه کردیم. تفاوت میانگین (MD) و تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) را با 95% CI برای پیامدهای پیوسته، زمانی که مطالعات معیارهای مشابه یا متفاوت پیامد را گزارش دادند، محاسبه کردیم. از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای رتبهبندی کیفیت شواهد استفاده کردیم.
18 کارآزمایی (421 شرکتکننده؛ 3817 پروسیجر اندوسکوپیک) را وارد کردیم. سه کارآزمایی را در معرض خطر پائین سوگیری (bias) قضاوت کردیم. ده کارآزمایی آموزش VR را با عدم آموزش، پنج کارآزمایی با آموزشهای معمول اندوسکوپی، یک کارآزمایی با شکل دیگری از آموزش شبیهسازی اندوسکوپی، و دو کارآزمایی با دو روش مختلف آموزش VR مقایسه کردند. با توجه به ناهمگونی قابل توجه بالینی و روششناسی در طول چهار مقایسه ما، یک متاآنالیز را برای چندین پیامد انجام ندادیم. کیفیت شواهد را به علت خطر سوگیری، عدم دقت و ناهمگونی در سطح متوسط، پائین، یا بسیار پائین ردهبندی کردیم.
آموزش شبیهسازی واقعیت مجازی اندوسکوپی در برابر عدم آموزش: شواهد کافی برای تعیین تاثیر بر نمرات ترکیبی صلاحیت وجود نداشت (MD: 3.10؛ 95% CI؛ 0.16- تا 6.36؛ 1 کارآزمایی؛ 24 پروسیجر؛ شواهد با کیفیت پائین). نمرات ترکیبی صلاحیت بر اساس مقیاسهای 5 نمرهای لیکرت (Likert scales) بودند که هفت حوزه را ارزیابی میکردند: تکنیک آتروماتیک (atraumatic)، پیشرفت کولونوسکوپ، استفاده از کنترلهای ابزاری، جریان پروسیجر، استفاده از کمک کنندهها، دانش پروسیجر خاص و عملکرد کلی. نمرهها از 7 تا 35 هستند و نمره بالاتر نشان دهنده سطح بالاتر صلاحیت است. آموزش واقعیت مجازی در مقایسه با عدم آموزش، احتمالا مزیتهایی برای شرکتکنندگان دارد، که با تکمیل مستقل پروسیجر اندازهگیری شد (RR: 1.62؛ 95% CI؛ 1.15 تا 2.26؛ 6 کارآزمایی؛ 815 پروسیجر؛ شواهد با کیفیت متوسط). رتبهبندی کلی عملکرد (MD: 0.45؛ 95% CI؛ 0.15 تا 0.75؛ 1 کارآزمایی؛ 18 پروسیجر)، به تصویر درآوردن مخاط (MD: 0.60؛ 95% CI؛ 0.20 تا 1.00؛ 1 کارآزمایی؛ 55 پروسیجر)، زمان انجام (MD: -0.20 دقیقه؛ 95% CI؛ 0.71- تا 0.30؛ 2 کارآزمایی؛ 29 پروسیجر)، و ناراحتی بیمار (SMD: -0.16؛ 95% CI؛ 0.68- تا 0.35؛ 2 کارآزمایی؛ 145 پروسیجر) را ارزیابی کردیم و همه آنها شواهدی با کیفیت بسیار پائین داشتند. هیچ کارآزمایی عوارض مرتبط با پروسیجر یا خطاهای بحرانی (مثلا، خونریزی، پاره شدن لومینال) را گزارش نکردند (3 کارآزمایی؛ 550 پروسیجر؛ شواهد با کیفیت متوسط).
آموزش شبیهسازی واقعیت مجازی اندوسکوپی در برابر آموزش معمول بر پایه بیمار: یک مطالعه نمرات ترکیبی صلاحیت را گزارش کرد اما دادههای کافی برای تجزیهوتحلیل کمّی (quantitative) فراهم نکرد. آموزش واقعیت مجازی در مقایسه با آموزش معمول بر پایه بیمار منجر به تکمیل کمتر مستقل پروسیجر شد (RR: 0.45؛ 95% CI؛ 0.27 تا 0.74؛ 2 کارآزمایی؛ 174 پروسیجر؛ شواهد با کیفیت پائین). زمان انجام (SMD: 0.12؛ 95% CI؛ 0.55- تا 0.80؛ 2 کارآزمایی؛ 34 پروسیجر)، رتبهبندی کلی عملکرد (MD: -0.90؛ 95% CI؛ 4.40- تا 2.60؛ 1 کارآزمایی؛ 16 پروسیجر) و به تصویر درآوردن مخاط (MD: 0.0؛ 95% CI؛ 6.02- تا 6.02؛ 1 کارآزمایی؛ 18 پروسیجر) را بررسی کردیم، همگی با شواهدی با کیفیت بسیار پائین. آموزش واقعیت مجازی در ترکیب با آموزش معمول به نظر میرسد بر آموزش واقعیت مجازی بهتنهایی ارجح باشد. هیچ کارآزمایی عوارض مرتبط با پروسیجر یا خطاهای بحرانی را گزارش نکردند (3 کارآزمایی؛ 72 پروسیجر؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
آموزش شبیهسازی واقعیت مجازی اندوسکوپی در برابر فرم دیگری از شبیهسازی اندوسکوپی: بر اساس یک مطالعه، هیچ تفاوتی بین گروهها با توجه به امتیاز مرکب از شایستگی، زمان اجرا و به تصویر درآوردن مخاط وجود نداشت. به نظر نمیرسد که آموزش واقعیت مجازی در ترکیب با شکل دیگری از آموزش شبیهسازی اندوسکوپی در مقایسه با آموزش VR بهتنهایی، هیچ مزیتی داشته باشد.
دو روش آموزش واقعیت مجازی: بر اساس یک مطالعه، یک برنامه درسی ساختارمند آموزشی مبتنی بر شبیهسازی VR در مقایسه با یادگیری شخصی کنترل شده روی یک شبیهساز VR، به نظر میرسد که با توجه به نمره مرکب ارزیابی کننده صلاحیت، مزایایی را فراهم کند. بر اساس یک مطالعه دیگر، یک برنامه آموزشی در حال یادگیری پیشرو که به طور مداوم دشواری کار را افزایش میدهد، مزایایی را با توجه به امتیاز ترکیبی صلاحیت نسبت به برنامه آموزشی ساختارمند VR، فراهم میکند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.